Του Βασίλη Γαλούπη
Στον ακαδημαϊκό κόσμο δεν είναι σπάνιο οι πραγματογνώμονες να διαφωνούν για ένα θέμα που εμπίπτει στο πεδίο γνώσεων και εξειδίκευσής τους. Ο Άγγελος Συρίγος, όμως, καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, κατάφερε να διαφωνεί ακόμα με τον… εαυτό του.
Το 2020, σε τηλεοπτική συνέντευξη, δήλωνε: «Η Τουρκία θέλει να απαλλαγεί από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Αυτά είναι απλώς αδιανόητα πράγματα στη σημερινή εποχή. Η Συνθήκη της Λωζάννης είναι ένα ιστορικό κείμενο… Ειδικά αυτές οι συνθήκες οι οποίες καθορίζουν σύνορα, καθορίζουν όρια, θεωρούνται στο Διεθνές Δίκαιο ιερές, δεν τις αγγίζεις. Είναι οι μοναδικές συνθήκες που δεν επιτρέπεται να αναθεωρηθούν. Γιατί; Επειδή ακριβώς είναι αποτέλεσμα αιματηρών συγκρούσεων για να καταλήξεις σε αυτές τις συμφωνίες. Επομένως, οποιαδήποτε συζήτηση για τέτοια θέματα δείχνει και το τέλος της διαδρομής – δεν μπορείς να συζητάς για τέτοια θέματα».
Προχθές, όμως, εντελώς ξαφνικά, η Συνθήκη της Λωζάννης, από «ιερή», που «δεν την αγγίζεις», έγινε για τον Συρίγο «παρωχημένη», επειδή «το 97% όλων αυτών (σ.σ.: που αναφέρει η συνθήκη) στο σήμερα δεν έχει καμία αξία».
Για τον Συρίγο η Συνθήκη της Λωζάννης πρέπει να γίνει ευέλικτη. Φαίνεται ότι και ο βουλευτής της Ν.Δ. ασπάζεται μέχρι κεραίας το δόγμα της… σχετικότητας στα Ελληνοτουρκικά, που προμοτάρει ο αρχηγός του Κυριάκος Μητσοτάκης.
Θυμίζουμε ότι τον Ιούλιο, αμέσως μετά τις εκλογές, ο Έλληνας πρωθυπουργός χαρακτήρισε «σχετική έννοια» την εθνική μας κυριαρχία. Το Μαξίμου έκανε τότε αγώνα δρόμου για να αλλάξει τις εντυπώσεις, αλλά στην πολιτική μετρούν κυρίως οι πράξεις. Και τα πεπραγμένα του Μητσοτάκη στους έως τώρα χειρισμούς του, με την ανεξήγητη επίθεση φιλίας προς την Άγκυρα, δεν πείθουν ότι δεν εννοούσε εκείνη τη δήλωση.
Μόλις στις 15 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, δήλωνε -περνώντας μηνύματα προς πάσα κατεύθυνση- πως «η Συνθήκη της Λωζάννης ισχύει και θα ισχύει απαρέγκλιτα. Δεν έχει ημερομηνία λήξης, ούτε ημερομηνία αναθεώρησης. Αποτελεί εχέγγυο της εδαφικής μας ακεραιότητας και της πολιτικής ασφάλειας. Πρόκειται για ένα κείμενο που, πάνω απ’ όλα, ρυθμίζει σύνορα και παράγει διεθνή νομιμότητα. Και αυτή η νομιμότητα συνεπάγεται ιστορική μονιμότητα».
Βέβαια, ο Συρίγος, που σήμερα δεν είναι υπουργός, είναι σε πιο βολική θέση να προσφέρει μια πρώτη γεύση του καινούργιου αφηγήματος της κυβέρνησης, για να δοκιμάσει το «νερό» πριν ολόκληρη η ελληνική διπλωματία βουτήξει στην «κρύα» θάλασσα της παράκαμψης της διεθνούς νομιμότητας.
Σε μια κοινή γνώμη αποθαρρυμένη από τα συνεχή χαστούκια, το κυβερνητικό σερβίρισμα της νέας, ελαστικής Συνθήκης της Λωζάννης, σε αντικατάσταση της παλιάς, «νεκρής» και «παρωχημένης», είναι ανεύθυνο να γίνει, σε πρώτη φάση τουλάχιστον, από έναν απλό βουλευτή.
Ο Συρίγος, βέβαια, έδειξε ότι δεν είναι… δογματικός με την επιστήμη του. Ακόμα φαίνεται να αμφιταλαντεύεται για τις θέσεις του. Άλλα έλεγε το 2020, άλλα τώρα. Όταν κατασταλάξει κάποτε για όσα πιστεύει ότι πρέπει να γίνουν ή όχι για τη Συνθήκη της Λωζάννης, δίχως να χρειαστεί να κάνει ένα σωρό διαψεύσεις και επεξηγήσεις για το τι ήθελε τελικά να πει, μπορεί να ενημερώσει την κοινή γνώμη.
Μέχρι τότε, το φιλοθεάμον κοινό θα παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις δημόσιες κωλοτούμπες του Συρίγου, επιστημονικές ή μη. Είτε, δηλαδή, είναι προσωπικές και επιστημονικές απόψεις του, όπως είπε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Μαρινάκης χθες, είτε είναι «γραμμής Μαξίμου», ακριβώς επειδή τα κανάλια καλούν τον Συρίγο ως κυβερνητικό βουλευτή.
Η πολιτική αξιοπιστία, πάντως, του Συρίγου έχει αμφισβητηθεί πολύ τα τελευταία χρόνια. Τον περασμένο Ιανουάριο, ως υφυπουργός Παιδείας, δήλωσε ότι είναι προς το… συμφέρον της Ελλάδας να πάρει η Τουρκία τα αμερικανικά F-16.
Ακόμα και σήμερα, έναν χρόνο μετά, κανείς δεν μπόρεσε να καταλάβει αυτόν τον προχωρημένο συλλογισμό που έκανε τότε ο Συρίγος. Δυστυχώς, ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος δεν είχε διευκρινίσει αν ο Συρίγος είχε μιλήσει ως υφυπουργός Παιδείας, ως ακαδημαϊκός ή ως βουλευτής της Ν.Δ…
Τον Μάιο του 2022, ως υφυπουργός Παιδείας, ο Άγγελος Συρίγος δεσμευόταν ότι «η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να προχωρήσει στο τέλος της πολυετούς περιόδου βίας στα ελληνικά πανεπιστήμια». Η συνέχεια απέδειξε ότι επρόκειτο για δέσμευση-ανέκδοτο, αφού η κυβέρνηση δεν έκανε ποτέ πράξη αυτό το μέτρο με την Πανεπιστημιακή Αστυνομία.
Δεν διδάχτηκε ούτε από την γκάφα που είχε κάνει το 2021, όταν στην προσπάθειά του να πει κάτι υπέρ της Πανεπιστημιακής Αστυνομίας είχε βρει το εξής αμίμητο επιχείρημα: «Να θυμίσω ότι από το 1969 είχε ιδρυθεί μέσα στα πανεπιστήμια αστυνομικό τμήμα, τουλάχιστον στις πανεπιστημιουπόλεις. Επομένως, υπήρχε αστυνομικό τμήμα μέσα στις πανεπιστημιουπόλεις».
Τον Οκτώβριο του 2022, ο Συρίγος, απαντώντας στο ερώτημα για ποιον λόγο η ελληνική κυβέρνηση δεν θέτει το ζήτημα των κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας με τις διαρκείς προκλητικές της ενέργειες, είπε ότι η Τουρκία «δεν έχει κάνει κάποια πράξη που να παραβιάζει τους κανόνες που θέτουν σε εφαρμογή τις κυρώσεις». Οι δηλώσεις του βουλευτή έγιναν μόλις μία ημέρα μετά τη δοκιμή βαλλιστικού πυραύλου από την Τουρκία με κατεύθυνση τη Μαύρη Θάλασσα…
