Οι ήττες του ρωσικού στρατού στην ανατολική περιοχή του Χάρκοβο οδήγησαν σε ριζική αλλαγή της στρατηγικής του Κρεμλίνου. Οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις στην Ουκρανία δεν διέθεταν εδώ και καιρό τους πόρους για ενεργό δράση σε ένα μέτωπο άνω των χιλίων χιλιομέτρων, αλλά η Μόσχα αρνούνταν να αντιμετωπίσει το πρόβλημα με τον πιο προφανή τρόπο – την επιστράτευση.
Μετά την επιτυχημένη ουκρανική επίθεση, κατέστη σαφές ότι οι ρωσικές ένοπλες δυνάμεις δεν ήταν πλέον ικανές ούτε για παθητική άμυνα. Στις 21 Σεπτεμβρίου, με έξι μήνες καθυστέρηση, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν ανακοίνωσε “μερική επιστράτευση”. Το διάταγμα του Πούτιν περιέχει πολύ ασαφή διατύπωση, ενώ μία παράγραφος είναι απόρρητη (πιθανώς προσδιορίζει τον αριθμό των ατόμων που πρέπει να κινητοποιηθούν). Αυτό καθιστά δύσκολο να εκτιμηθεί κατά πόσο η επιστράτευση μπορεί να αλλάξει την πορεία του πολέμου υπέρ του Κρεμλίνου. Ωστόσο, μπορεί ήδη να ειπωθεί ότι θα είναι πολύ δύσκολο να πραγματοποιηθεί αυτό, σημειώνει σε ανάλυσή του το ανεξάρτητο ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Meduza.
Τι συμβαίνει τώρα στο μέτωπο;
Η ταχεία υποχώρηση ρωσικών δυνάμεων υπό την απειλή περικύκλωσης δημιούργησε ένα κενό 150 χιλιομέτρων στο μέτωπο ανατολικά του Χάρκοβο. Η Ρωσία έχασε εκατοντάδες τεθωρακισμένα οχήματα και πυροβολικό. Ως αποτέλεσμα, τα στρατεύματα που βγήκαν κοντά στο Ιζιούμ έχασαν εν μέρει την αποτελεσματικότητα της μάχης τους. Φαίνεται ότι η ρωσική διοίκηση δεν μπόρεσε να βρει εφεδρείες ικανές να καλύψουν το κενό.
Ως αποτέλεσμα, η προσπάθεια καθυστέρησης της ουκρανικής επίθεσης κατά μήκος των ποταμών Oskol και Siverskyi Donets αποδείχθηκε αποτυχημένη. Οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις έχουν τον έλεγχο και στα δύο ποτάμια σε πολλά σημεία και πραγματοποιούν επιθέσεις προς την περιοχή του Λουγκάνσκ.
Γιατί η Ρωσία δεν έχει εφεδρεία για να σταματήσει την ουκρανική αντεπίθεση;
Οι εφεδρείες που προετοιμάστηκαν πρόσφατα από τη ρωσική διοίκηση μεταφέρθηκαν στην περιοχή της Χερσώνας για να αποκρούσουν μια νέα επίθεση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων. Οι ουκρανικές επιθέσεις εκεί δεν έχουν ακόμη αποφέρει σημαντικά αποτελέσματα.
Στην περιοχή του Ιζιούμ, ωστόσο, οι ρωσικές δυνάμεις, οι οποίες προσπάθησαν ανεπιτυχώς να προωθηθούν προς το Σλοβιανσκ και το Κραματόρσκ για πολλούς μήνες, δεν έλαβαν ενισχύσεις για την εκτεταμένη και απροστάτευτη δυτική πλευρά τους. Όταν αποκαλύφθηκαν οι προετοιμασίες των ουκρανικών δυνάμεων για μια επίθεση σε αυτή την πλευρά, η ρωσική διοίκηση απλά δεν μπορούσε να βρει δυνάμεις που θα μπορούσαν να μεταφερθούν γρήγορα στην αμυνόμενη περιοχή.
Με αυτόν τον τρόπο, η ουκρανική διοίκηση συνειδητοποίησε το αριθμητικό πλεονέκτημα που είχε ένας κινητοποιημένος στρατός (ο οποίος είχε δημιουργήσει δεκάδες νέους σχηματισμούς) έναντι ενός μη κινητοποιημένου στρατού εν καιρώ ειρήνης.
Αν η ρωσική διοίκηση πίστευε μέχρι τώρα ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτό το πλεονέκτημα επειδή υστερεί σε δύναμη πυρός σε σχέση με τις ρωσικές μονάδες, τώρα έχει γίνει φανερό ότι το πυροβολικό από μόνο του δεν αρκεί για να ελέγξει εκατοντάδες χιλιόμετρα του μετώπου – σε συνθήκες που ο εχθρός μπορεί και είναι σε θέση να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του και οι Ένοπλες Δυνάμεις της Ρωσίας (και κυρίως η αεροπορία) δεν είναι σε θέση να το αποτρέψουν αυτό. Αν μια τέτοια κατάσταση στο μέτωπο παρέμενε, ο πόλεμος θα χανόταν αναπόφευκτα για το Κρεμλίνο.
Μπορεί η επιστράτευση να αλλάξει δραματικά την κατάσταση για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις;
Αν το Κρεμλίνο πρόκειται να συνεχίσει τον πόλεμο, η επιστράτευση αποτελεί ένα απαραίτητο βήμα αλλά μάλλον ανεπαρκές και καθυστερημένο.
– Ο προγραμματισμένος αριθμός των επιστρατεύσεων είναι απόρρητος, αλλά ο Ρώσος υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σοϊγκού δήλωσε ότι σχεδιάζει να επιστρατεύσει (όχι ταυτόχρονα) 300.000 άνδρες. Θεωρητικά, αυτό θα διπλασίαζε τον αριθμό των ρωσικών στρατευμάτων στην Ουκρανία. Θα είναι επίσης δυνατή η οργάνωση της εναλλαγής και της αναπλήρωσης των δυνάμεων. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η εξήγηση του Σοϊγκού μπορεί κάλλιστα να είναι ψέμα και ότι ο προγραμματισμένος αριθμός της επιστράτευσης που καταγράφεται στην απόρρητη παράγραφο του διατάγματος να είναι σημαντικά χαμηλότερος από αυτόν που ανακοίνωσε ο ίδιος.
– Ορισμένες διατάξεις του διατάγματος επιτρέπουν θεωρητικά ορισμένες ακόμη δράσεις. Ο λόγος γίνεται για την επ’ αόριστον παράταση των συμβάσεων των εν ενεργεία στρατιωτικών (συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν συνάψει βραχυπρόθεσμες συμβάσεις για μία “αποστολή” στην Ουκρανία), καθώς και για την απαγόρευση της καταγγελίας των συμβάσεων. Το τελευταίο μέτρο υποστηρίζεται από τους νόμους που θεσπίστηκαν γρήγορα σχετικά με την ποινική ευθύνη των “αντιρρησιών συνείδησης”.
– Υπάρχει όμως και η αρνητική πλευρά αυτής της απόφασης. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η υποχρεωτική επ’ αόριστον παράταση των βραχυπρόθεσμων συμβάσεων να έχει αρνητικό αντίκτυπο στο ηθικό των στρατευμάτων, όπου κυριαρχούν αριθμητικά στρατιώτες με τέτοιες συμβάσεις. Οι “εθελοντές” προσλήφθηκαν για να βγάλουν πολλά χρήματα για τα ρωσικά δεδομένα σε μια βραχυπρόθεσμη αποστολή, αλλά τώρα θα πρέπει να θέσουν τη ζωή τους σε κίνδυνο για το υπόλοιπο του πολέμου.
– Το πρόβλημα για το Κρεμλίνο είναι ότι χρειάζονται πρόσθετες δυνάμεις άμεσα, καθώς η κρίση για τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις μετά τις ήττες στο Ιζιούμ και το Κουπιάνσκ δεν έχει επιλυθεί. Η ουκρανική αντεπίθεση θα μπορούσε να έχει ως αποτέλεσμα ο ρωσικός στρατός να χάσει τον έλεγχο τεράστιων περιοχών, μεταξύ άλλων στις περιοχές Λουχάνσκ και Ντονέτσκ, η πλήρης κατάληψη των οποίων έχει ανακηρυχθεί ως ένας από τους κύριους στόχους της εισβολής. Ωστόσο, ο ουκρανικός στρατός κατάφερε να αντέξει υπό παρόμοιες συνθήκες στα τέλη της άνοιξης και το καλοκαίρι, χάνοντας μόνο μερικές πόλεις στο Ντονμπάς.
– Ακόμη, δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας θα διαχειριστεί με επιτυχία τη διαδικασία επιστράτευσης για να αποκτήσει ο στρατός νέους ετοιμοπόλεμους σχηματισμούς σε λίγους μήνες.
Ποια οργανωτικά προβλήματα μπορούν να προκύψουν για τη Ρωσία;
Θεωρητικά, δεκάδες ή και εκατοντάδες χιλιάδες νέοι στρατιώτες, εξοικειωμένοι με τον σύγχρονο εξοπλισμό και τις τακτικές, αλλά χωρίς καμία εμπειρία πολέμου στην Ουκρανία, θα μπορούσαν να κινητοποιηθούν χωρίς μεγάλο άγχος. Μόνο ο αριθμός των κληρωτών που απολύονται από τον στρατό από τρεις σειρές (η τελευταία είναι το φθινόπωρο του 2021) υπερβαίνει τις 300 χιλιάδες. Πληρούν τα κριτήρια επιστράτευσης. Υπηρέτησαν στο στρατό και έχουν στρατιωτική ειδικότητα (αν και δεν υπηρέτησαν όλοι στις χερσαίες δυνάμεις, πράγμα που σημαίνει ότι πολλοί είναι “ακατάλληλοι” για άμεση χρήση στο μέτωπο). Υπάρχουν επίσης εκατοντάδες χιλιάδες συμβασιούχοι στρατιώτες που έφυγαν από τον στρατό τα τελευταία 15 χρόνια (συμπεριλαμβανομένων εκείνων με “πολεμική εμπειρία” στη Συρία).
Ωστόσο, όπως δείχνει η όχι και τόσο επιτυχημένη πρακτική των εκστρατειών στρατολόγησης “εθελοντών”, δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι πρόθυμοι να πολεμήσουν, πράγμα που σημαίνει ότι η επιστράτευση θα απαιτήσει τη στρατολόγηση δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων παρά τη θέλησή τους. Αλλά ακόμη και αν αυτό γίνει με επιτυχία, είναι βέβαιο ότι θα προκύψουν νέες προκλήσεις.
Το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη αξιωματικών με εμπειρία στον σύγχρονο πόλεμο. Αυτοί που θα κληθούν από την εφεδρεία κατά την επιστράτευση έχουν οι ίδιοι ανάγκη επανεκπαίδευσης και δεν θα είναι σε θέση να αρχίσουν αμέσως να εκπαιδεύουν τους στρατιώτες που έχουν κινητοποιηθεί. Οι έμπειροι αξιωματικοί βρίσκονται στο μέτωπο και είναι απίθανο να κληθούν μαζικά για να εκπαιδεύσουν νεοσύλλεκτους και να μεταδώσουν εμπειρία μάχης.
Παράλληλα, θα μπορούσαν να υπάρξουν προβλήματα με τον εξοπλισμό. Ο ρωσικός στρατός έχει χάσει χιλιάδες κομμάτια εξοπλισμού στους επτά μήνες του πολέμου. Δεν είναι σαφές αν οι βάσεις διαθέτουν τον εξοπλισμό που απαιτείται για τον εφοδιασμό των εκατοντάδων χιλιάδων στρατιωτών.
Η ρωσική διοίκηση εξάλλου δεν έχει δείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά τη σχετικά μικρή ομάδα δύναμης που δρα στην Ουκρανία. Εάν αυξηθεί ο αριθμός των δυνάμεων, τα προβλήματα διαχείρισης αναμένεται να αυξηθούν.
Το ίδιο (και ακόμη περισσότερο) ισχύει και για τον ανεφοδιασμό. Η ρωσική διοίκηση δεν μπόρεσε να οργανώσει τον ανεφοδιασμό μιας σχετικά μικρής ομάδας (ιδίως όταν δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο σιδηρόδρομος, καθώς ο στρατός έχει έλλειψη φορτηγών). Με τις Ένοπλες Δυνάμεις να είναι πλέον σε θέση να πλήττουν υποδομές και αποθήκες δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από το μέτωπο, δεν είναι σαφές πώς θα ανεφοδιάζονται οι δυνάμεις όταν αυξηθούν κατά πολύ σε αριθμό. Για να αλλάξει η κατάσταση εφοδιασμού, μπορεί να χρειαστεί να επιστρατευτούν όχι μόνο στρατιώτες και αξιωματικοί αλλά και οχήματα.
Πηγή: capital.gr
