Μπαϊρακτάρ TB2: Όπλο επιρροής και μόχλευσης σχέσεων για τον Ερντογάν

Το drone Μπαϊρακτάρ TB2 διαφημίστηκε για τις αεροπορικές  επιδρομές ακριβείας στην Ουκρανία και σε άλλα πολεμικά μέτωπα. Θεωρείται η ναυαρχίδα της τουρκικής βιομηχανίας όπλων και διπλωματικό εργαλείο πρώτης γραμμής για την Τουρκία. Ο δε εφευρέτης του όπλου και γαμπρός του Ερντογάν, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, έχει γίνει λαϊκός ήρωας στην Ουκρανία.

«Άλλαξε τη φύση του πολέμου»

Τα τουρκικά drone, έχουν αλλάξει τη φύση των πολεμικών επιχειρήσεων, και έχουν ενισχύσει το ρόλο της Τουρκίας ως ανερχόμενη δύναμη στην γεωπολιτική σκακιέρα, αναφέρει σε σχετικό δημοσίευμά του το περιοδικό The New Yorker- γνωστό για τα εντυπωσιακά του εξώφυλλα.

Στη δε έντυπη έκδοση του αμερικανικού περιοδικού, που θα κυκλοφορήσει στις 16 Μαΐου, περιλαμβάνεται εκτενές αφιέρωμα για την εξέλιξη του Μπαϊρακτάρ TB2 από τις πρώτες δοκιμές, μέχρι την εμπορική διάθεση και τα επιχειρησιακά του κατορθώματα σε μια σειρά πολεμικά μέτωπα -Συρία, Αρμενία- Αζερμπαϊτζάν, Λιβύη και Ουκρανία –όπου απέκτησε τη φήμη του αποτελεσματικού φονιά ακριβείας.

 «Καλώς ήρθατε στην κόλαση»

Τα τουρκικά drones, στο πλαίσιο μιας οργιαστικής προπαγάνδας που εξαπολύθηκε από το Κίεβο-με χρήματα και καθοδήγηση από τη Δύση-διαφημίστηκαν αρχικά, ως το υπερόπλο των Ουκρανών. Τα βίντεο από τις επιχειρήσεις του ουκρανικού στρατού, με τα Μπαϊρακτάρ TB2 να επιτίθενται κατά ρωσικών στρατιωτικών στόχων, έκαναν τον γύρο του κόσμου, την ώρα που ο Ταγίπ Ερντογάν ασκούνταν στο ρόλο  του επιτήδειου ουδέτερου και του διαμεσολαβητή(!) για την ειρήνη.

Μία από τις πρώτες καταγραφές του όπλου εν δράσει, λίγες ημέρες μετά τη ρωσική εισβολή, αναρτήθηκε στη σελίδα του  Facebook του αρχιστράτηγου των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, Βαλερί Ζαλούζνι. Το σχετικό βίντεο έδειχνε κοκκώδη εναέρια πλάνα από ρωσικό στρατιωτικό κομβόι να πλησιάζει την πόλη Χερσώνα. Στο κέντρο της οθόνης, το σύστημα στόχευσης ήταν κλειδωμένο σ’ ένα όχημα του κομβόι. Δευτερόλεπτα αργότερα, το όχημα εξερράγη και τυλίχθηκε στις φλόγες.

«Ιδού το έργο του ζωογόνου Μπαϊρακτάρ μας!», «Καλώς ήρθατε στην Κόλαση!», έγραψε ο Ζαλούνσκι κάτω από την ανάρτηση του video.

Θρύλος ο  Σελτσούκ

Το μη επανδρωμένο αεροσκάφος (U.A.V.), Μπαϊρακτάρ TB2, χρώματος γκρι, φέρει βόμβες καθοδηγούμενες με λέιζερ, μπορεί να μεταφερθεί σε φορτηγό με επίπεδη επιφάνεια και, σύμφωνα με το The New Yorker, «κοστίζει πολύ λιγότερο από τα αμερικανικά και ισραηλινά μη επανδρωμένα αεροσκάφη».

Ο σχεδιαστής, Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, γιος Τούρκου επιχειρηματία ανταλλακτικών αυτοκινήτων και γαμπρός του Ερντογάν, θεωρείται πλέον ένας από τους κορυφαίους κατασκευαστές όπλων στον κόσμο, ενώ έχει γίνει θρύλος στην Ουκρανία.

Όπως γράφει το ΤΝΥ, «το όνομά του δόθηκε σε μωρό λεμούριου στον ζωολογικό κήπο του Κιέβου, ενώ έχει γίνει και θέμα πιασάρικου λαϊκού τραγουδιού, που λέει ότι το drone του Σελτσούκ ‘κάνει φαντάσματα τους Ρώσους ληστές’».

Το 2019, η Τουρκία, σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες είχε πουλήσει αρχικά έναν στόλο 6 drones στην Ουκρανία, εκπαιδεύοντας παράλληλα Ουκρανούς στρατιωτικούς σε εγκαταστάσεις της στη Δυτική Τουρκία.

Νέες παραλαβές

Να σημειωθεί, ότι τον περασμένο Οκτώβριο, η Ουκρανία είχε ανακοινώσει την κατασκευή εργοστασίου έξω από το Κίεβο, για τη συναρμολόγηση των Μπαϊρακτάρ TB2. Λίγο αργότερα, πολύ πριν από τη ρωσική εισβολή, έδωσε στη δημοσιότητα βίντεο με ένα TB2 να πραγματοποιεί πλήγμα εναντίον θέσης πυροβολικού στην ανατολική περιοχή του Ντονμπάς.

Κι ενώ οι πρώτες μέρες του πολέμου έμοιαζαν με επανάληψη του Ναγκόρνο-Καραμπάχ- με πλάνα να δείχνουν πως τα TB2 κατέστρεψαν τουλάχιστον δέκα ρωσικές μπαταρίες πυραύλων, ότι διέκοψαν τις ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού βομβαρδίζοντας φορτηγά μεταφοράς,  τις τελευταίες εβδομάδες, η κυκλοφορία των βίντεο φαίνεται να έχει αραιώσει.

Στις αρχές Μαρτίου, πάντως, Ουκρανοί αξιωματούχοι ανακοίνωσαν ότι έλαβαν άλλη μία αποστολή , ενώ η Ρωσία ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε τριάντα εννέα TB2, τα οποία, σύμφωνα με στρατιωτικούς παρατηρητές,  πιθανότατα να αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του ουκρανικού στόλου.

Από τη Βόρεια Αφρική ως τον Καύκασο

Το πρώτο επιβεβαιωμένο δολοφονικό χτύπημα από το Μπαϊρακτάρ TB2 σημειώθηκε τον Απρίλιο του 2016 στις κουρδικές περιοχές της Τουρκίας, και οι πρώτοι στόχοι ήταν το PKK.

Σε επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη έχουν σκοτωθεί τουλάχιστον είκοσι από τα ηγετικά στελέχη της οργάνωσης, μαζί και όποιος στεκόταν κοντά τους. Ήταν η πρώτη φορά που μια χώρα διεξήγαγε εκστρατεία με drone εναντίον πολιτών στο δικό της έδαφος.

Έκτοτε, σύμφωνα με το ΤΝΥ, το Μπαϊρακτάρ TB2 έχει πουληθεί σε τουλάχιστον δεκατρείς χώρες, «φέρνοντας την τακτική της αεροπορικής επίθεσης ακριβείας στον αναπτυσσόμενο κόσμο και αντιστρέφοντας την πορεία αρκετών πολέμων».

Τον Ιούνιο του 2016, η Τουρκία χρησιμοποίησε τα Μπαϊρακτάρ για να επιτεθεί στο βραχύβιο χαλιφάτο του ISIS στη Συρία. Αργότερα τα drones στράφηκαν στους Κούρδους της Συρίας.

Υπολογίζεται ότι το TB2 έχει πραγματοποιήσει μέχρι τώρα περισσότερα από οκτακόσια χτυπήματα, σε συγκρούσεις από τη Βόρεια Αφρική έως τον Καύκασο. Οι βόμβες που μεταφέρει μπορούν να προσαρμόσουν τις τροχιές τους στον αέρα και είναι τόσο ακριβείς που μπορούν να πέσουν σε ένα στενό χαράκωμα πεζικού.

Ναυαρχίδα της αμυντικής βιομηχανίας

«Πρόκειται για μια σημαντική επιχειρησιακή επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο διεξάγονται οι πόλεμοι αυτή τη στιγμή… Αυτό συμβαίνει, πιθανότατα, μια φορά κάθε τριάντα ή σαράντα χρόνια», δήλωσε στο αμερικανικό περιοδικό, ο πρώην ειδικός του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την Τουρκία, Ριτς Όουτζεν.

Παράλληλα, το ΜπαϊρακτάρTB2 αποτελεί μια εντυπωσιακή μηχανή προπαγάνδας για τον Ερντογάν, ο οποίος χρησιμοποιεί την «επιτυχία» του για να προωθήσει το όραμά του για την τουρκική κοινωνία. Ο γαμπρός του Σελτζούκ, μιλώντας στο ΤΝΥ, το έθεσε ως εξής: «Στην εποχή που ζούμε, η μεγαλύτερη αλλαγή στη ζωή μας οφείλεται στην τεχνολογία — και ποιος οδηγεί τις αλλαγές; Αυτοί που δημιουργούν τεχνολογία».

Τα τελευταία είκοσι χρόνια, η βιομηχανία όπλων της Τουρκίας έχει δεκαπλασιαστεί και το μεγαλύτερο μέρος του στρατιωτικού εξοπλισμού της χώρας κατασκευάζεται πλέον στη χώρα. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, τα Μπαϊρακτάρ-ιδιαιτέρως τα TB2, έχουν μετατραπεί σε ναυαρχίδα της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας.

Ο Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ μετά το γάμο του με τη μικρότερη κόρη του Ερντογάν, τον Μάιο του 2016, βρέθηκε πλέον στο στενό κύκλο του Ερντογάν και τα μη επανδρωμένα αεροσκάφη του κυκλοφόρησαν στο εμπόριο για εξαγωγή.

Πωλήσεις κι ανταλλάγματα

Εκτός από την Ουκρανία και το Αζερμπαϊτζάν, τα TB2 έχουν αγοραστεί από τις κυβερνήσεις της Νιγηρίας, της Αιθιοπίας, του Κατάρ, της Λιβύης, του Μαρόκου και της Πολωνίας. Δημοσιογραφικές πληροφορίες αναφέρουν ότι βρίσκεται στα σκαριά η πώληση στην Ανατολική Ασία του νέου drone TB3, το οποίο μπορεί να εκτοξευθεί από σκάφος.

Ο Αμερικανός ειδικός στις στρατιωτικές προμήθειες, Μαρ Κάνσιαν, δήλωσε στο ΤΝΥ, πώς στην προκειμένη περίπτωση δεν πρόκειται για απλή αγορά: «Ουσιαστικά παντρεύεσαι τον προμηθευτή, γιατί χρειάζεσαι μια συνεχή ροή ανταλλακτικών και τεχνογνωσία επισκευής».

Και καθώς η Τουρκία  ειδικεύεται πλέον στη μόχλευση αυτών των σχέσεων προχώρησε σε αμυντική συμφωνία με τη Νιγηρία, η οποία περιλαμβάνει την εκπαίδευση των πιλότων της χώρας σε TB2, με αντάλλαγμα την πρόσβαση σε ορυκτά και υγροποιημένο φυσικό αέριο.

Να σημειωθεί, ότι μόλις αγοραστεί ένας στόλος, οι χειριστές εκπαιδεύονται για αρκετούς μήνες σε ειδική εγκατάσταση στη Δυτική Τουρκία. Στην Αιθιοπία, τα TB2 παραδόθηκαν αφού η κυβέρνηση κατέλαβε ορισμένα σχολεία των Γκιουλενιστών .

Pantsir-S1 εναντίον ΤΒ2

Επίσης, όπως αναφέρεται στο δημοσίευμα του ΤΝΥ, το μεγαλύτερο μέρος της εμπειρίας των τουρκικών drones στο πεδίο της μάχης προέρχεται από επιθέσεις κατά ρωσικού εξοπλισμού, κάνοντας ακόμη πιο περίπλοκη την αντιφατική σχέση των δύο χωρών.

Στον εμφύλιο πόλεμο της Λιβύης, Τουρκία και Ρωσία υποστήριξαν αντίπαλες φατρίες. Εκεί, το TB2 αντιμετώπισε το ρωσικό Pantsir-S1 (αντιαεροπορικό σύστημα που εκτοξεύει πυραύλους σε αεροπλάνα και τοποθετείται σε όχημα), με αποτέλεσμα να καταστραφούν τουλάχιστον εννέα Pantsir και δώδεκα drones αντίστοιχα.

Αυτή η κοινή εμπειρία, δείχνει ότι μάλλον ο ρωσικός στρατός έχει εκπαιδευτεί στην αντιμετώπισή τους, εν όψει της εισβολής στην Ουκρανία.

«Δεν θα κάνουν τη διαφορά»

Εξάλλου, ο Ζελένσι ο οποίος ήταν αρχικά ενθουσιασμένος με το TB2, τον Απρίλιο, σε συνέντευξη Τύπου στο σταθμό του μετρό του Κιέβου, υποβάθμισε τη σημασία του αεροσκάφους, λέγοντας: «Με όλο τον σεβασμό στο Μπαϊρακτάρ, θα σας πω, ειλικρινά, ότι αυτός είναι ένας διαφορετικός πόλεμος…Τα drones μπορεί να βοηθήσουν, αλλά δεν θα κάνουν τη διαφορά».

«Η απόκτηση ορισμένων συστημάτων – όπως το TB2 και ο αμερικανικός αντιαρματικός πύραυλος Javelin – μπορεί στην πραγματικότητα να δώσουν κίνητρο σε μια ρωσική εισβολή παρά να την αποτρέψουν», έγραφε ο στρατιωτικός αναλυτής Aaron Stein τον περασμένο Δεκέμβριο σε μια προειδοποιητική ανάρτησή του στο προσωπικό του στο blog.

Τελικά, τον Φεβρουάριο η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία, κάνοντας τη μισή καρδιά  του Ερντογάν να χτυπά έκτοτε στο ρυθμό του επιτήδειου ουδέτερου, και την άλλη μισή να αγωνιά για τις επιδόσεις και τις πωλήσεις των Μπαϊρακτάρ ΤΒ2.