Αφετηρία για τη δεύτερη φορά Αριστερά;
Του Οδυσσέα Αρβανίτη
Με το 3ο Συνέδριο που θα διεξαχθεί 14-17 Απριλίου και την εκλογή αρχηγού από τη βάση στις 15 Μαΐου ο Αλέξης Τσίπρας θα ξεκαθαρίσει το εσωκομματικό τοπίο και θα επιχειρήσει να επαναφέρει τον ΣΥΡΙΖΑ, σε τροχιά εξουσίας.
Το μεν πρώτο είναι σχετικά απλό. Ήδη η εκλογή των συνέδρων -στην οποία συμμετείχαν περίπου 41.000 από τα συνολικά 61.000 μέλη- επιβεβαίωσε την απόλυτη κυριαρχία του Αλέξη Τσίπρα και των προεδρικών με 75%-80%. Με αυτή την πλειοψηφία στο Συνέδριο, περνά όποια απόφαση επιθυμεί. Η εσωκομματική αντιπολίτευση υπό την “Ομπρέλα”, αναγκαστικά θα καταφύγει σε διαπραγματεύσεις μαζί του αν θέλει να συμπεριληφθούν δικές της θέσεις σε οποιοδήποτε ζήτημα, αλλά δε θα μπορεί να πάει σε ψηφοφορίες. Ο Αλέξης Τσίπρας ήδη κατέθεσε την πρότασή του για τις εσωκομματικές εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού και Κεντρικής Επιτροπής, η οποία θα αποτελείται από 300 άτομα. Για τη μεν ΚΕ έχουν δικαίωμα όσοι εντάχθηκαν στο κόμμα μέχρι τις 21 Μαρτίου. Στην εκλογή αρχηγού όμως θα μετέχουν όσοι εγγραφούν ως μέλη μέχρι και την ημέρα της ψηφοφορίας. Είναι η πρόταση του Αλέξη Τσίπρα που θα εγκριθεί από το σώμα του Συνεδρίου, και φυσικά δεν αρέσει στα στελέχη της Ομπρέλας που ήδη εξέφρασαν τη διαφωνία τους. Ο στόχος είναι σαφής: να δοθεί πανηγυρικός χαρακτήρας στην εκλογή αρχηγού και οι συμμετέχοντες να πλησιάσουν τους 100.000. Όπως όλα δείχνουν μοναδικός υποψήφιος θα είναι ο Αλέξης Τσίπρας. Η απευθείας εκλογή του θα έχει τον επιπλέον χαρακτήρα της επιβεβαίωσης των πολιτικών αποφάσεων του Συνεδρίου από τη βάση του κόμματος, καθώς και της εν γένει νομιμοποίησής του, τόσο όσον αφορά τα κυβερνητικά πεπραγμένα, όσο και στα τρία χρόνια της αντιπολίτευσης. Υπό μία οπτική ο Αλέξης Τσίπρας καθαρίζει συνολικά το εσωκομματικό παιχνίδι και εδραιώνει την κυριαρχία του και για μετά τις εκλογές, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμα.
Η όλη διαδικασία του Συνεδρίου και της εκλογής από τη βάση, βάζει τέλος στη θέληση των κορυφαίων στελεχών της εσωκομματικής αντιπολίτευσης -Τσακαλώτος, Φίλης, Σκουρλέτης, Βούτσης-, για συλλογική ηγεσία και πρόεδρο υπό επιτροπεία. Ο Αλέξης Τσίπρας δε θα είναι ο πρώτος μεταξύ ίσων -όπως τον θέλει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος-, με τη σφραγίδα πλέον της κομματικής βάσης. Δεν είναι δίχως σημασία ότι με το νέο καταστατικό το κόμμα γίνεται όντως πιο συμμετοχικό και τα μέλη αποκτούν δυνατότητα συμμετοχής, ακόμη και με δημοψηφίσματα, στη διαμόρφωση και στη λήψη καθοριστικών αποφάσεων. Κάπως έτσι ξεγυμνώνεται η εσωκομματική αντιπολίτευση η οποία φαίνεται ότι έδινε μάχες για να παραμείνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα κόμμα μηχανισμών, στους οποίους ήταν εδραιωμένη, προκειμένου να εξισορροπεί την περιορισμένη απήχησή της στη μάζα των μελών και των ψηφοφόρων που προσήλθαν στον νέο ΣΥΡΙΖΑ.
Ανοικτή θα μείνει η εκλογή των 300 μελών της Κεντρικής Επιτροπής μέσα από την οποία θα αποκατασταθεί η ισορροπία μεταξύ βάσης και προβεβλημένων στελεχών. Είναι ορατό ότι μέχρι τώρα υπάρχει μία αναντιστοιχία ανάμεσα στα προβεβλημένα στελέχη της εσωκομματικής αντιπολίτευσης και στη βάση του κόμματος. Όπως το περιέγραφε βουλευτής «η Ομπρέλα έχει πολλούς αξιωματικούς αλλά λίγους στρατιώτες». Το εάν θα θελήσει ο Αλέξης Τσίπρας εκτός από το να διαμορφώσει την πλειοψηφία στην Κεντρική Επιτροπή να αφήσει κάποιους από τους «αξιωματούχους» εκτός, είναι ενδεχόμενο και μάλλον θα αποτελέσει αντικείμενο διαπραγμάτευσης.
Πολιτικό διακύβευμα
Ενώ ο Αλέξης Τσίπρας έχει καθαρίσει στο εσωκομματικό τοπίο, τα δύσκολα είναι μπροστά όσον αφορά το πολιτικό ζητούμενο. Η συνολική εσωκομματική διαδικασία θα αποτελέσει την αφετηρία για τη διεκδίκηση της εξουσίας με πρώτη ένδειξη την υπέρβαση της δημοσκοπικής καχεξίας. Εν ολίγοις σε συνθήκες κρίσης της κυβέρνησης που πέφτει -όχι μόνο στα ποιοτικά αλλά και στα ποσοτικά στοιχεία, δίχως εμφανή δυνατότητα ανακοπής της πορείας-, ο ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να ξεκολλήσει από το 20-21% που του δίνουν οι δημοσκοπήσεις και να δώσει τη βάσιμη εντύπωση ότι πλησιάζει τη ΝΔ με προοπτική να είναι πρώτο κόμμα έστω και με μία ψήφο στις πρώτες εκλογές, που είναι και ο διακηρυγμένος στόχος του Αλέξη Τσίπρα. Ο καιρός γαρ εγγύς για τον ΣΥΡΙΖΑ και τον αρχηγό του που δεν έχει άλλο περιθώριο χρόνου, όσο και αν ακολούθησε μία τακτική να αφήσει την κυβέρνηση να φθείρεται και να πέφτει από τα δικά της λάθη και παραλείψεις. Εν ολίγοις πλέον θα πρέπει να διαμορφώσει ρεύμα επιστροφής στην εξουσία στην κοινωνία.
Το Συνέδριο και κυρίως η εκλογή θα προσδώσουν κάποια δυναμική που θα αποτυπωθεί και στις μετρήσεις έστω και με μικρή άνοδο και αντίστοιχη μείωση της διαφοράς. Δεν είναι όμως αρκετό. Ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς του με το κυβερνητικό παρελθόν του ΣΥΡΙΖΑ και να περιγράψει συνολικά και όχι αποσπασματικά το κυβερνητικό του πρόγραμμα, ξεκινώντας από το Συνέδριο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι θα ζητήσει μία καθαρή συγγνώμη από τη μεσαία τάξη που ταλαιπώρησε στην πρώτη τετραετία και θα προσφέρει τη διαβεβαίωση ότι στη δεύτερη φορά δε θα υποστεί ξανά αφαίμαξη η μεσαία τάξη. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητο για να διευρύνει την εκλογική του απήχηση και να κερδίσει τις εκλογές, όταν μάλιστα οι δυσαρεστημένοι ψηφοφόροι του Κυριάκου Μητσοτάκη που προέρχονται από τις μάζες των μικρομεσαίων έχουν την εναλλακτική επιλογή του επαναπατρισμού τους στο ΠΑΣΟΚ που δείχνει ότι επανακάμπτει.
Κυβερνητικό πρόγραμμα και ηγετική ομάδα
Μέχρι στιγμής ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας έχει παρουσιάσει τις θέσεις του για επιμέρους τομείς, υγεία, παιδεία, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενέργεια κλπ. Στο εξής και ξεκινώντας από το Συνέδριο θα πρέπει να παρουσιάσει το συνολικό κυβερνητικό πρόγραμμα που φυσικά δε θα είναι σαν το «Πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης», αλλά θα πατάει αφενός στη σημερινή πραγματικότητα και αφετέρου στην κυβερνητική του εμπειρία χωρίς νέες αυταπάτες.
Ίσως το πιο δύσκολο για τον Αλέξη Τσίπρα θα είναι να διαμορφώσει την επόμενη ηγετική ομάδα, αφενός με νέα ελκυστικά πρόσωπα και αφετέρου δίχως φθαρμένα πρόσωπα του παρελθόντος που προκαλούν αρνητικά αισθήματα στην κοινή γνώμη, είτε προέρχονται από την εσωκομματική αντιπολίτευση, είτε είναι στη δική του ομάδα. Η πρώτη προσπάθεια με τη διαμόρφωση του think tank που τον πλαισιώνει, δεν είχε την αναμενόμενη απήχηση. Αντίθετα έχασε πρόσωπα όπως ο Νίκος Χριστοδουλάκης, ο Ηλίας Μόσιαλος και ο Γιώργος Σωτηρέλης.
Οι κυβερνητικές συνεργασίες
Από το Συνέδριο και μέχρι τις εκλογές θα είναι ανοικτό το θέμα των κυβερνητικών συνεργασιών. Μέχρι τώρα ο Αλέξης Τσίπρας ανεβάζει την πίεση προς τον Νίκο Ανδρουλάκη θέτοντας το ερώτημα «με ποιον θα πάει και ποιον θα αφήσει» και προβάλλοντας ότι πατάει σε δύο βάρκες αφού δεν παίρνει καθαρές αποστάσεις από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Εν ολίγοις ότι δε μπορεί να αυτοπροσδιορίζεται ως κεντροαριστερά ή ως σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία εφόσον δεν ξεκαθαρίζει ότι δε θα συνεργαστεί μετεκλογικά με τη ΝΔ και επιπλέον δε ζητά εκλογές. Φυσικά όλα αυτά θα τεθούν σε πραγματική βάση όταν θα υπάρξει το αποτέλεσμα των πρώτων εκλογών. Η τοποθέτηση όμως των κομμάτων στο θέμα των κυβερνητικών συνεργασιών θα επηρεάσει σημαντικά το πολιτικό κλίμα μέχρι τις εκλογές και υπ’ αυτή την έννοια ως έναν βαθμό και το αποτέλεσμα.
