Του Γιώργου Χαρβαλιά
Διερωτώμαι αν έχουν απομείνει τίποτα αδιάφθοροι εισαγγελείς στην Ιβηρική Χερσόνησο για να αποδώσουν ευθύνες σχετικά με το μαζικό μπλακάουτ της περασμένης Δευτέρας. Βέβαια, σε χώρες όπου αναφύονται και κάνουν καριέρα πολιτικοί απατεώνες, όπως ο Πέδρο Σάντσεθ, αυτό είναι μάλλον αμφίβολο.
Ο απίθανος αυτός παπατζής, «τεχνοκράτης και μεταρρυθμιστής» , κατά τα άλλα, πρωθυπουργός της Ισπανίας (ξέρετε εσείς…) ,για να μην παραδεχτεί την πραγματική αιτία της συσκότισης, έφτασε να κινητοποιήσει ακόμη και το… ΝΑΤΟ, μήπως βρεθεί κάποιος ψυχάκιας και ισχυριστεί ότι πρόκειται για «ρωσικό δάκτυλο». Αλλά κι όταν τα σενάρια της κυβερνοεπίθεσης και της δολιοφθοράς κατέρρευσαν, αφού ο ίδιος ο διαχειριστής της ηλεκτρικής ενέργειας, η Red Electrica (σαν να λέμε ο δικός μας ΑΔΜΗΕ), αναγκάστηκε να ομολογήσει ότι… για όλα φταίνε τα φωτοβολταϊκά, ο Σάντσεθ επέμενε ακόμη να μιλάει για ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα που προκάλεσαν «ανώμαλες ταλαντώσεις» στις γραμμές μεταφοράς υπερυψηλής τάσης.
Ανώμαλες ταλαντώσεις μάλλον δεν υπάρχουν, υπάρχουν σίγουρα όμως ανώμαλοι πολιτικοί. Και βεβαίως ο Σάντσεθ, όπως και οι άλλοι Ευρωπαίοι πρωθυπουργοί που πρωτοστάτησαν στη βρόμικη μπίζνες της «καθαρής ενέργειας», ουδέποτε θα παραδεχτούν ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αυξάνουν κάθετα τον κίνδυνο διακοπής της ηλεκτροδότησης. Θα προτιμήσουν να επιστρατεύσουν ιστορίες με Ρώσους, με τρομοκράτες, με χάκερ, ακόμη και με… Αρειανούς για να μην ομολογήσουν το έγκλημά τους. Γιατί κανονικά θα έπρεπε να πάνε όλοι μαζί σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή φυλακή.
Το μπλακάουτ στην Ιβηρική Χερσόνησο δεν ήρθε ως κεραυνός εν αιθρία. Για τους στοιχειωδώς γνωρίζοντες ήταν απλώς θέμα χρόνου. Μόλις πριν από δύο εβδομάδες, την Κυριακή του Πάσχα, από αυτήν ακριβώς τη σελίδα δημοσιεύτηκε ένα άρθρο μου με τίτλο «Περιμένοντας το πράσινο μπλακάουτ». Και αναφερόμουν ακριβώς στο πρόβλημα που δημιουργεί η υπερπροσφορά ηλεκτρικού ρεύματος από τα φωτοβολταϊκά που έχουν σπαρθεί απ’ άκρη σ’ άκρη στην Ελλάδα.
Στη χώρα μας το πρόβλημα προσωρινά αποφεύχθηκε, γιατί οι ιδιώτες πάροχοι ηλιακών πάρκων υποχρεώθηκαν να κατεβάσουν τους διακόπτες υπό την απειλή εξωφρενικών προστίμων. Ε, η συσκότιση ήρθε, λίγο δυτικότερα στη Μεσόγειο, γιατί απλά εκεί δεν πρόσεξαν.
Μόλις πριν από λίγες μέρες η ισπανική κυβέρνηση «καμάρωνε» ότι έφτασε υπό ορισμένες περιστάσεις να τροφοδοτεί το δίκτυο με ηλεκτρικό ρεύμα που παράγεται 100% από ανανεώσιμες πηγές. Δεν εξήγησε όμως ότι αυτή η «πράσινη αυτάρκεια» ενέχει πολύ σοβαρούς κινδύνους. Το διαπίστωσαν οι κάτοικοι της Ισπανίας αλλά και της Πορτογαλίας λίγες μέρες αργότερα, όταν ξαφνικά σταμάτησαν τα πάντα και η καθημερινότητα έγινε από τη μια στιγμή στην άλλη εφιάλτης. Δεν ξέρω αν συνειδητοποιείτε τι συμβαίνει σε ένα «ολικό μπλακάουτ». Μέσα σε δευτερόλεπτα τα αεροδρόμια παρέλυσαν, τα τρένα ακινητοποιήθηκαν ανάμεσα στους σταθμούς, τα ATM αχρηστεύτηκαν, το τηλεφωνικό δίκτυο έπεσε, τα φανάρια οδικής κυκλοφορίας έπαψαν να λειτουργούν, η παραγωγή στα εργοστάσια διακόπηκε και τα νοσοκομεία αναγκάστηκαν να βάλουν μπρος τις γεννήτριες. Την ίδια ώρα ολόκληρες πόλεις βυθίστηκαν στο σκοτάδι, χιλιάδες άνθρωποι παγιδεύτηκαν σε ασανσέρ, πολύ περισσότεροι αναγκάστηκαν να αφήσουν στη μέση πληρωμές, οδηγοί υποχρεώθηκαν να παρατήσουν τα αυτοκίνητά τους, αφού βενζινάδικα και σημεία ηλεκτρικής παροχής σταμάτησαν να λειτουργούν, ενώ (κι αυτό είναι το πιο δραματικό) ανήμποροι ηλικιωμένοι και άλλοι πολίτες που χρειάζονταν μηχανική ιατρική υποστήριξη στο σπίτι κινδύνεψαν με θάνατο λόγω της ηλεκτρικής διακοπής.
Καταλαβαίνετε πως δεν πρόκειται για καθόλου απλή υπόθεση και αν για κάποιον λόγο αυτό συνεχιζόταν για λίγα 24ωρα θα προκαλούσε ασύμμετρες συνέπειες και κοινωνικά φαινόμενα τα οποία κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει. Για αυτό και η διερεύνηση της πολιτικής ευθύνης είναι καθήκον της Δικαιοσύνης. Όταν απειλούνται ζωές ανθρώπων από λάθη ή σκοπιμότητες πολιτικών, κάποιοι πρέπει να μπαίνουν φυλακή.
Εδώ, όμως, δεν υπάρχει λάθος, παρά μόνο σκοπιμότητα. Και ένας πρωτοετής φοιτητής του Πολυτεχνείου γνωρίζει καλά τις αδυναμίες των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, λόγω ακριβώς της εξάρτησής τους από τις καιρικές συνθήκες. Οι καιρικές διακυμάνσεις τείνουν να δημιουργήσουν είτε υπερπροσφορά ηλεκτρικού ρεύματος, που επειδή δεν μπορεί να απορροφηθεί προκαλεί από αστάθεια μέχρι και «ξαφνικό θάνατο» στο σύστημα, είτε, αντίθετα, οδηγούν σε απότομη μείωση της παραγωγής και τότε χρειάζονται να μπουν μπρος τα συμβατικά «καζάνια» (κάτι που δεν γίνεται απλά πατώντας ένα κουμπί).
«Σπάνια καιρικά φαινόμενα»
Στην περίπτωση της Ισπανίας φαίνεται πως συνέβη το πρώτο σενάριο. Λίγο πριν σημειωθεί η μεγάλη διακοπή, το δίκτυο λειτουργούσε με 82% τροφοδοσία από ΑΠΕ, εκ των οποίων το 60% από φωτοβολταϊκά. Τα «σπάνια καιρικά φαινόμενα» που επικαλέστηκε ο Σάντσεθ ήταν ότι έπειτα από μια μεγάλη περίοδο νεφοκάλυψης βγήκε λαμπρός ήλιος. Τα φωτοβολταϊκά άρχισαν να δουλεύουν στο φουλ, δημιουργώντας υπερπροσφορά, οι διακόπτες δεν έκλεισαν εγκαίρως και το σύστημα μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα υπέστη απώλεια 15 γιγαβάτ και κατέρρευσε.
Το φαινόμενο -ξαναλέω- δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Πολλοί ειδικοί έχουν προειδοποιήσει εγκαίρως τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για αυτού του είδους τους κινδύνους της «καθαρής ενέργειας» και αυτός άλλωστε είναι ένας από τους λόγους που ο Τραμπ ανακοίνωσε το τέλος «στους ανεμόμυλους και τους ηλιακούς καθρέφτες».
Ένας από αυτούς τους ειδικούς, ο Αμερικανός δημοσιογράφος και επιστημονικός ερευνητής Μάικλ Σέλεμπεργκερ, που θεωρείται από τα κορυφαία «μυαλά» στον τομέα του, χρόνια τώρα προειδοποιούσε για αυτό που είδαμε. Και σήμερα λέει ότι η υπόλοιπη Ευρώπη γλίτωσε «στο τσακ». Η ονομαστική συχνότητα λειτουργίας του δικτύου στην ηπειρωτική Ευρώπη, που κανονικά είναι σταθερή στα 50Ηz, λόγω του ιβηρικού μπλακάουτ, έπεσε ξαφνικά στα 49.85 hertz, μία ανάσα δηλαδή πριν από το σημείο κατάρρευσης του συστήματος. Αν η συχνότητα έπεφτε μόλις 0.3 Ηz, ακόμη, δηλαδή κάτω από 49.5 hertz, ολόκληρη η Ευρώπη θα βυθιζόταν στο σκοτάδι με ανυπολόγιστες συνέπειες και άγνωστο χρόνο αποκατάστασης της βλάβης.
Ο Σέλεμπεργκερ υποστηρίζει ότι αυτά που είδαμε στην Ισπανία αποτελούν απλώς… σκηνές από το μέλλον, στον βαθμό που συνεχιστεί αυτή η αποκλειστικού τύπου εξάρτηση από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Ακριβώς επειδή δημιουργούν όλα τα προβλήματα που προαναφέραμε.
Δυστυχώς, προς μια τέτοιου είδους εξάρτηση βαδίζει ολοταχώς η Ελλάδα, με την ευγενική φροντίδα του κ. Μητσοτάκη. Απλώς, έχουμε μια θεμελιώδη διαφορά σε σχέση με τον υπόλοιπο πολιτισμένο κόσμο. Οι αδυναμίες των ΑΠΕ, μέσω των οποίων θησαυρίζει το εγχώριο «καρτέλ της ενέργειας, καλύπτονται με ένα τεράστιο πρόσθετο κόστος, το οποίο μετακυλίεται απευθείας στην πλάτη των καταναλωτών. Όπως εξηγούσα στο προηγούμενο άρθρο μου, «στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου δεν υπάρχουν υποδομές αποθήκευσης ηλεκτρικού ρεύματος, οι περικοπές της πράσινης ενέργειας, όταν οι καιρικές συνθήκες δημιουργούν υπερπροσφορά, είναι η μόνη θεραπεία για να αποφευχθεί ένα συνολικό μπλακάουτ. Όμως, οι περικοπές στοιχίζουν 200.000.000-250.000.000 ευρώ ετησίως».
Αυτή η μαύρη τρύπα περνάει στους λογαριασμούς των νοικοκυριών και αποτελεί έναν από τους λόγους για τους οποίους η Ελλάδα έφτασε να έχει το ακριβότερο ηλεκτρικό ρεύμα στην Ευρώπη των «27», αλλά και να κινδυνεύει ταυτόχρονα με μπλακάουτ. Πρόκειται πραγματικά για ένα μοναδικό αυτογκόλ. Τουλάχιστον, όμως, ξεφορτωθήκαμε τους λιγνίτες, έτσι δεν είναι;
Δημοσιεύεται στην «κυριακάτικη δημοκρατία»
