Του δρος Απόστολου Κρητικόπουλου*
Πριν από 16 χρόνια η οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν σχεδόν ισότιμη. Σήμερα οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους: η οικονομία των ΗΠΑ φτάνει τα 29,3 τρισεκατομμύρια δολάρια, ενώ αυτή της Ε.Ε. περιορίζεται στα 17,8 τρισεκατομμύρια. Το χάσμα αυτό, που έχει διευρυνθεί κατά 50%, αντικατοπτρίζει μια βαθύτερη πραγματικότητα: H Ευρώπη απέτυχε να προσαρμοστεί στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.
Οι αιτίες αυτής της οπισθοδρόμησης είναι πολλαπλές. Ενώ στην Αμερική επένδυσαν στην καινοτομία, στην επιχειρηματικότητα και την ευελιξία, η Ε.Ε. έδωσε προτεραιότητα στη σταθερότητα, στις ρυθμίσεις και στη διατήρηση παλαιών μοντέλων. Σήμερα οι ΗΠΑ φιλοξενούν εννέα από τις δέκα μεγαλύτερες εταιρίες στον κόσμο, ενώ η Ευρώπη δεν έχει να επιδείξει καμία!
Η απώλεια ταλέντων είναι άλλη μία πτυχή της κρίσης. Σύμφωνα με μελέτες, το 90% των Ευρωπαίων ειδικών στον τεχνολογικό τομέα δηλώνει ότι θα μετακόμιζε στις ΗΠΑ, αν παρουσιαζόταν η κατάλληλη ευκαιρία. Οι μισθοί στον κλάδο είναι κατά μέσο όρο 50% υψηλότεροι στην Αμερική, ενώ η χρηματοδότηση για νεοφυείς επιχειρήσεις είναι πέντε φορές μεγαλύτερη. Αυτά τα στοιχεία δείχνουν ξεκάθαρα γιατί οι καλύτεροι επιχειρηματίες και προγραμματιστές εγκαταλείπουν την ήπειρό μας, αναζητώντας καλύτερες προοπτικές.
Η γραφειοκρατία αποτελεί άλλο ένα σοβαρό πρόβλημα. Στην Ευρώπη η ίδρυση μιας εταιρίας είναι μια χρονοβόρα και περίπλοκη διαδικασία, ενώ σε χώρες όπως η Γαλλία μπορεί να χρειαστούν έως και 84 ημέρες! Στις ΗΠΑ η ίδια διαδικασία ολοκληρώνεται σε τέσσερις ημέρες. Επιπλέον, οι αυστηρές εργασιακές ρυθμίσεις και η υπερβολική φορολόγηση καταπνίγουν τη δημιουργικότητα και αποτρέπουν τους επενδυτές.
Ακόμη και οι λίγες επιτυχίες της Ευρώπης καταλήγουν στις ΗΠΑ. Εταιρίες όπως η Spotify και η Klarna έχουν μεταφέρει το μεγαλύτερο μέρος των δραστηριοτήτων τους στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, αναγνωρίζοντας ότι το ευρωπαϊκό περιβάλλον δεν είναι φιλικό για την ανάπτυξή τους.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε για την κατάσταση, δηλώνοντας πως «η Ευρώπη κινδυνεύει να μείνει εκτός παγκόσμιας αγοράς, αν συνεχίσει να υπερρυθμίζει και να υποεπενδύει». Παράλληλα, παραδείγματα όπως το εργοστάσιο της Tesla στη Γερμανία, όπου η τοπική αντίδραση και η γραφειοκρατία σχεδόν ματαίωσαν το έργο, δείχνουν πώς η αντιεπιχειρηματική κουλτούρα επηρεάζει την ανάπτυξη.
Για να ανατραπεί αυτή η πορεία η Ευρώπη πρέπει να μειώσει τους κανονισμούς, να ενισχύσει την επιχειρηματικότητα και να προσφέρει κίνητρα για επενδύσεις. Η καινοτομία και το ρίσκο πρέπει να επιβραβεύονται, όχι να καταπνίγονται. Μένει να δούμε αν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες θα ανταποκριθούν πριν να είναι αργά.
*∆ιδάκτωρ Πληροφορικής (twitter: @kritikopoulos)
Η αναπαραγωγή στερεοτύπων έχει γίνει κουραστική. Το πλαίσιο για να επιχειρήσει κάποιος στις ΗΠΑ είναι ασφυκτικό, ενώ η γραφειοκρατία τεράστια. Για παράδειγμα στον τομέα σας, τα πρότυπα της NIST είναι εξαντλητικά. Για να μην αναφερθώ σε οικονομικά, τα οποία είναι σχεδόν 1000 φορές περισσότερα από εκείνα της δεύτερης πιο αναπτυγμένης χώρας στον τομέα. Η γραφειοκρατία που συνεπάγεται την εγκατάσταση, εφαρμογή κι έλεγχό τους απαιτούν πάμπολες διαδικασίες και χιλιάδες άτομα προσωπικού μόνο για μια πολύ μικρή νεοφυή επιχείρηση. Για αυτό και η συνηθισμένη αμερικανική νεοφυή της περασμένης δεκαετίας απαιτούσε περίπου 200-300 εκ. δολάρια συγκέντρωση κεφαλαίου και τουλάχιστον 2-3 χιλιάδες προσωπικό. Πλέον η τάση των νεοφυών έχει εγκαταληφθεί, διότι οι ανάγκες εξυπηρετούνται αποτελεσματικότερα από άλλες μόρφές επιχειρηματικότητας. Ως εκ τούτου, οι ρυθμίσεις, τα πρότυπα και η γραφειοκρατία κάθε άλλο παρά ανύπαρκτα ή περιορισμένα είναι στις ΗΠΑ. Οι βασικές διαφορές των ευρωπαϊκών χωρών με τις ΗΠΑ είναι δύο και καμμία άλλη. Η πρώτη είναι η πολιτική ισχύς, η οποία και δικαιολογεί τη διαφορά με το ευρωπαϊκό ΑΕΠ. Και δεύτερη η απόλυτη πίστη στην κινητικότητα των κεφαλαίων, η οποία επιτρέπει σε ολοένα και νέους παίκτες να ανέρχονται οικονομικά, σχηματίζοντας νέο κεφάλαιο. Αντίθετα στην Ευρώπη η κινητικότητα των κεφαλαίων θυμίζει καρδιογράφημα νεκρού. Τα κεφάλαια είναι σταθερά στους ίδιους παίκτες εδώ και 5 τουλάχιστον αιώνες. Αν δεν υπήρχαν οι ΗΠΑ θα ζούσαμε ακόμη στην εποχή του βιομηχανικού φεουδαλισμού! Αρέσει δεν αρέσει, ευρωπαϊκή διέξοδος δεν υπάρχει ή μάλλον η μόνη που υπάρχει είναι η γνωστή απεχθής…