Αποφασίζομεν και διατάσσομεν τη λογοκρισία του Τύπου!

Του Μανώλη Κοττάκη

Τον Νοέμβριο του 1989 συγκροτήθηκε σε Σώμα, για πρώτη φορά μετά τη σύστασή του επί συγκυβερνήσεως Νέας Δημοκρατίας – Συνασπισμού, το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Επρόκειτο για το όργανο το οποίο θα επόπτευε τη λειτουργία των νεοσύστατων ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών μετά την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου και το άνοιγμα της ελεύθερης αγοράς σε ιδιώτες παρόχους.

Κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου, μάλιστα, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Μητσοτάκης επεδίωξε και πέτυχε οι άδειες των τηλεοπτικών σταθμών να δοθούν σε εκδότες των ημερήσιων εφημερίδων Αθηνών στη μεγάλη τους πλειονότητα, πλην του ΑΝΤ1.

Πρόεδρος του ΕΣΡ ορίστηκε τότε ο επιφανής καθηγητής του Διοικητικού Δικαίου Πρόδρομος Δαγτόγλου με υπόδειξη της Νέας Δημοκρατίας, ενώ ως μέλη της πρώτης σύνθεσής του προτάθηκαν από το ΠΑΣΟΚ ο Ευάγγελος Βενιζέλος και από τον τότε ενιαίο Συνασπισμό ο Νίκος Αλιβιζάτος.

Μία από τις πρώτες αποφάσεις που ελήφθησαν την περίοδο εκείνη, όπως ενημερώθηκα προσφάτως -άγνωστο αν έχει καταγραφεί στα πρακτικά, γιατί θεωρείτο αυτονόητο ότι οι εκδότες του ΔΟΛ, της «Ελευθεροτυπίας», της «Καθημερινής», της «Μεσημβρινής», του «Ελευθέρου Τύπου» θα πρόβαλλαν όλο τον Τύπο-, ήταν η μετάδοση των πρωτοσέλιδων των ημερήσιων εφημερίδων των Αθηνών από τις δημόσιες συχνότητες των τηλεοπτικών σταθμών.

Το κρατικό μονοπώλιο δεν επέτρεπε ποτέ επί ΠΑΣΟΚ τη μετάδοσή τους, γιατί ο συσχετισμός ήταν εναντίον του σοσιαλιστικού κυβερνώντος κόμματος, το οποίο επεδίωκε πεισματικά τον έλεγχο της πληροφόρησης. Ακόμη και με την κατάρριψη των… δορυφόρων του μετέδιδαν τότε στην Ελλάδα τα τηλεοπτικά προγράμματα ξένων χωρών μέσα από τις κεραίες των Δήμων Αθηναίων, Θεσσαλονίκης και Πειραιώς.

Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων έως το 1989 αποστέλλονταν μέσω της Κεντρικής Επιτροπής Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Νέας Δημοκρατίας με φαξ, κάθε πρωί στις 10, σε ένα δίκτυο συνεργαζόμενων ραδιοφωνικών σταθμών σε ολόκληρη τη χώρα (εργαζόμουν σε έναν από αυτούς και τα μετέδιδα όλα), με πρωτοβουλία του τότε γενικού διευθυντή της Γιάννη Δημητροκάλη και με κωδικοποίηση των τίτλων και των κυριότερων άρθρων από τον Γιάννη Πευκιανάκη. Από την ΕΡΤ δεν μεταδίδονταν.

Η ελεύθερη τηλεόραση άλλαξε τους όρους, και από τότε όλες οι εφημερίδες, χωρίς εξαίρεση, μεταδίδονταν στην επισκόπηση των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, μετά και τη σύσταση του Ραδιοτηλεοπτικού Συμβουλίου που αποτέλεσε εθιμικό δίκαιο.

Κανείς από όλους όσοι αγωνίστηκαν για την κατάργηση του κρατικού μονοπωλίου στην πληροφόρηση δεν πιστεύαμε ότι θα έρθει η μέρα που η Ανεξάρτητη Αρχή, συνταγματικώς κατοχυρωμένη, θα ερχόταν να ανατρέψει τον εαυτό της και να περιορίσει τη μετάδοση των εφημερίδων, επιτρέποντας στους τηλεοπτικούς σταθμούς να διαβάζουν κάθε πρωί μόνο αυτές που τους είναι αρεστές.

Παραβιάζοντας ωμά όχι μόνο την ελευθερία του Τύπου, αλλά και την ελευθερία του ανταγωνισμού, καθώς μερικά κανάλια που αποκλείουν τους ανταγωνιστές τους από την επισκόπηση έχουν στην ιδιοκτησία τους και εφημερίδες.

Κι όμως, αυτή η στιγμή ήρθε! Και η απόφαση αυτή μάλιστα ελήφθη με πλειοψηφία πέντε δημοσιογράφων, μελών της ΕΣΗΕΑ στην πλειονότητά τους, και με μειοψηφία τριών δικαστών που μετέχουν στη σύνθεση του συμβουλίου.

Οι εφημερίδες μας προσέφυγαν στο Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης προ καιρού, μετά τη διαπίστωση ότι συγκεκριμένοι τηλεοπτικοί σταθμοί, μεταξύ των οποίων και το Μega, αποφεύγουν να διαβάσουν κατά την επισκόπηση του ημερήσιου Τύπου στις πρωινές τους εκπομπές που παρουσιάζονται από επαγγελματίες δημοσιογράφους, μέλη της ΕΣΗΕΑ (ο Ιορδάνης Χασαπόπουλος είναι και διευθυντής της εφημερίδας «Βραδυνή»), τα πρωτοσέλιδα της «Εστίας» και της «δημοκρατίας».

Το γιατί είναι γνωστό. Είναι πολλές φορές ενοχλητικά και για την κυβέρνηση, αλλά και για τη διαπλοκή, και ο καλύτερος τρόπος για να απαλλαγούν από αυτά είναι η εξαφάνισή τους. Αυτά είναι τα ήθη της εποχής! «Δεν μου αρέσεις; Σε καταργώ και σε εξαφανίζω!»

Αναμέναμε τη δικαίωσή μας. Η ελευθερία του Τύπου προστατεύεται από το Σύνταγμα και από τη νομολογία του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης. Δεν είναι δυνατόν το Εθνικό Συμβούλιο να έχει δικαίωμα να επιβάλει διοικητικό πρόστιμο στον Τύπο για αφανείς μετόχους, σύμφωνα με νομοθετική ρύθμιση του 2022, αλλά να μην προστατεύει τον Τύπο με βάση προηγούμενες αποφάσεις του.

Ήταν δυσάρεστη έκπληξη για εμάς, πρώτου μεγέθους, το ότι η Ανεξάρτητη Αρχή απέρριψε το αίτημά μας να υποχρεώσει τους εν λόγω τηλεοπτικούς σταθμούς, που μας αποκλείουν από την επισκόπηση (ενώ για δεκαετίες μάς μετέδιδαν), να επανέλθουν στην προτέρα κατάσταση.

Ακόμα μεγαλύτερη έκπληξη αισθανθήκαμε, όμως, όταν διαβάσαμε ποιοι έλαβαν την απόφαση με πλειοψηφία. Την έλαβαν οι δημοσιογράφοι που όρισαν πρόσφατα η κυβέρνηση και τα κόμματα, με απόφαση του Κοινοβουλίου, να μετέχουν στη σύνθεση της Ανεξάρτητης Αρχής.

-Ψήφισε υπέρ της λογοκρισίας του Τύπου και κατά της μετάδοσης των εφημερίδων από τα κανάλια, δημιουργώντας επικίνδυνο προηγούμενο, ο πρώην γενικός διευθυντής Ειδήσεων του ΑΝΤ1 και διευθυντής του «Ελεύθερου Τύπου» Γιάννης Μιχελάκης. Άξιος ο μισθός του! Επί των ημερών του, στον ΑΝΤ1 ο Τύπος μεταδιδόταν στο σύνολό του. Τι άλλαξε τώρα;

-Ψήφισε υπέρ της λογοκρισίας του Τύπου και κατά της μετάδοσης των εφημερίδων μας ο συνδικαλιστής της Ένωσης Συντακτών Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών Γιώργος Βλαβιανός. Διώκτης, δηλαδή, των εφημερίδων ο συνδικαλιστής, υποτίθεται και προστάτης τους.

-Ψήφισε υπέρ της λογοκρισίας του Τύπου ο πολύπειρος ρεπόρτερ του Τύπου, πριν καταλήξει στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο, Δημήτρης Σταυρόπουλος. Ο οποίος, όταν έκανε εκπομπή στο ραδιόφωνο, μετέδιδε τις εφημερίδες. Τι άλλαξε τώρα;

-Ψήφισε υπέρ της λογοκρισίας του Τύπου και κατά της μετάδοσης των εφημερίδων μας ο Ευτύχης Παλλήκαρης, ο οποίος επίσης για πολλά χρόνια ήταν στέλεχος εφημερίδων, πριν διοριστεί διευθυντής του ΑΠΕ από τη Ν.Δ. Επί των ημερών του οποίου το πρακτορείο επίσης έκανε πλήρη επισκόπηση Τύπου. Τι άλλαξε τώρα;

-Ψήφισε, τέλος, υπέρ της λογοκρισίας το στέλεχος περιοδικών Σωκράτης Τσιχλιάς. Στέλεχος του ομίλου Αλαφούζου στο παρελθόν.

Υποτίθεται πως όλοι αυτοί οι δημοσιογράφοι, που με την απόφασή τους αυτή έφτυσαν κατάμουτρα τον κλάδο τους, την εργασία τους και τον ίδιο τους τον εαυτό (τα χρόνια που πέρασαν εργαζόμενοι στις εφημερίδες), είναι μέλη μιας Ανεξάρτητης Αρχής. Οι ίδιοι, όμως, είναι ανεξάρτητοι; Αν όχι, σε ποιον δίνουν λόγο; Στην κυβέρνηση που τους πρότεινε; Στα εν λόγω κανάλια, την απόφαση των οποίων επικύρωσαν; Σε ποιον;

Έχει ενδιαφέρον να ακούσουμε κάποιον απ’ αυτούς, που με την απόφασή τους συνιστούν πλέον τη ντροπή της δημοσιογραφίας (και προσφέρουν τον εαυτό τους στην αρμοδιότητα της αυτεπάγγελτης παρέμβασης του Πειθαρχικού Συμβουλίου της ένωσής μας με την κατηγορία της απαξίωσης του Τύπου), να μας πουν ποια ήταν η αιτιολογία που εξαίρεσαν τις εφημερίδες «Εστία» (έτος κυκλοφορίας 1876) και «δημοκρατία» από τη μετάδοση του Τύπου.

Διότι οι λόγοι που χρησιμοποίησαν για τις εφημερίδες μας, ότι τα κανάλια δεν έχουν υποχρέωση γιατί δεν συνιστούν ειδήσεις, μπορούν άνετα να χρησιμοποιηθούν για την κατάργηση της μετάδοσής τους συνολικά και χωρίς εξαίρεση, σε μια περίοδο που όλοι ομολογούν πως ο Τύπος, παρά την κρίση του, είναι ο τροφοδότης ειδήσεων ολόκληρου του μιντιακού συστήματος.

Είναι, άλλωστε, ψεύδος ότι ο Τύπος δεν μεταδίδει ειδήσεις. Η απόδειξη είναι πάμπολλα πρωτοσέλιδά μας που έφεραν μεγάλες αποκαλύψεις και έγιναν πρώτα θέματα και σε άλλα μέσα ή προκάλεσαν πολιτικές εξελίξεις.

Είναι δυνατόν να ισχυρίζεστε τέτοια πράγματα, λοιπόν; Πόσο ψεύτες μπορείτε να γίνετε για να εξυπηρετήσετε την κυβέρνηση και τον ανταγωνισμό;

Εμείς στην εφημερίδα μας είμαστε μαθημένοι σε τέτοιες αθλιότητες… Μπορούμε και ξέρουμε πως, αργά ή γρήγορα, θα έρθει η ώρα που και τις αποφάσεις αυτές αλλά και αυτούς που τις έλαβαν, ηθικούς και φυσικούς αυτουργούς, θα τους πάρει ο αέρας και θα τους σκορπίσει εις τα εξ ων συνετέθησαν. Μέχρι τότε, όμως, δεν είμαστε διατεθειμένοι να παραμείνουμε σιωπηλοί και με σταυρωμένα τα χέρια.

Γιορτάζουμε φέτος τα 50 χρόνια από την αποκατάσταση της δημοκρατίας, διά της οποίας κατέστη παρελθόν για τον Τύπο το χουντικό «αποφασίζομεν και διατάσσομεν» τι θα τυπωθεί.

Είναι αδιανόητο πέντε επαγγελματίες, μέλη της Ένωσης Συντακτών, να αποφασίζουν και να διατάσσουν τι (δεν) θα μεταδοθεί από τα κανάλια, ευρισκόμενοι προφανώς σε διατεταγμένη υπηρεσία.

Θα περιμένουμε από την πρόεδρο του ΕΣΡ και τέως εισαγγελέα του Αρείου Πάγου να επαναφέρει το θέμα αυτεπαγγέλτως, χωρίς αίτηση θεραπείας από εμάς, γιατί θεραπεία κατά βάθος χρειάζονται όσοι έχουν αρρωστημένη σκέψη.

Να την επαναφέρει και να άρει την απαγόρευση. Συμβιβασμός του Τύπου με τον «γύψο» δεν νοείται. Εννοείται ότι περιμένουμε επίσης τη δημόσια τοποθέτηση της ΕΣΗΕΑ. Η σιωπή δεν είναι τοποθέτηση.