Ο Ερντογάν «παίζει» με τη Δύση

Του Σάββα Καλεντερίδη

Η αύξηση του ΑΕΠ της Τουρκίας, η ενίσχυση της εθνικής αμυντικής βιομηχανίας, η επέκταση της επιρροής της Άγκυρας σε διάφορες μουσουλμανικές χώρες και σε πολλά κράτη της Αφρικής έχουν τονώσει την αυτοπεποίθηση του Ερντογάν, ο οποίος θεωρεί ότι μπορεί να παίζει στα νεοοθωμανικά του δάκτυλα το ΝΑΤΟ (το έκανε με την περίπτωση της Φινλανδίας και της Σουηδίας), τις ΗΠΑ, την Ε.Ε., το Συμβούλιο της Ευρώπης και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Αυτή η αυξημένη αυτοπεποίθηση δίνει τη δυνατότητα στον Ερντογάν, όποτε στριμώχνεται για κάποιο ζήτημα, να απειλεί τη Δύση ότι θα στραφεί προς τη Ρωσία, την Κίνα, τον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης και εσχάτως τους BRICS.

Ένα από τα τελευταία «κόλπα» του Ερντογάν, αυτή τη φορά για να αποκρούσει τις πιέσεις που δέχεται από το Συμβούλιο της Ευρώπης και το ΕΔΑΔ, για τη συνέχιση της φυλάκισης του Οσμάν Καβάλα και του Κούρδου ηγέτη Σελαχατίν Ντεμιρτάς, είναι η αναφορά του στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης.

Τα υπόλοιπα ας τα διαβάσουμε σε άρθρο του Τούρκου αρθρογράφου Alp Altınörs, που δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα Artı Gerçek, με τίτλο: «Ευρωπαϊκή Ένωση ή Σανγκάη;»:

Ακολουθεί το άρθρο: Στην ομιλία του στις 30 Αυγούστου ο Ερντογάν, τονίζοντας ότι η Τουρκία δεν μπορεί να πετύχει τον στόχο της παραμένοντας στραμμένη μόνο προς τη Δύση, σκοπίμως είπε την ακόλουθη φράση, για να γίνει πρωτοσέλιδο: «Η Τουρκία μπορεί να γίνει μια ισχυρή, ευημερούσα, αξιόπιστη και αποτελεσματική χώρα, εάν αναπτύξει τις σχέσεις της με Ανατολή και Δύση ταυτόχρονα. Δεν χρειάζεται να κάνουμε επιλογή μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης. Αντίθετα, πρέπει να αναπτύξουμε τις σχέσεις μας τόσο με αυτούς όσο και με άλλους οργανισμούς, σε βάση “win-win”».

Όμως, ο Ερντογάν γνωρίζει ότι το αντίστοιχο του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (SCO) δεν είναι η Ε.Ε., αλλά το ΝΑΤΟ. Ένα μέλος του ΝΑΤΟ δεν μπορεί να γίνει μέλος του SCO, ενώ ισχύει επίσης και το αντίστροφο. Ως εκ τούτου, η επιλογή που ξεπήδησε από τα σαλβάρια του Ερντογάν για την «ένταξη στον SCO» δεν θα μπορούσε παρά να είναι μια περίπτωση αποβολής από το ΝΑΤΟ!

Ωστόσο, όσοι παρακολουθούν στενά τη διεθνή πολιτική έχουν καταλάβει ότι η πρόθεση του Ερντογάν εδώ δεν είναι να γίνει η Τουρκία μέλος του SCO, αλλά να καταστείλει τις αντιρρήσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και του ΕΔΑΔ για τις σαφείς παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στις υποθέσεις Gezi και Kobani. Ενώ ο Ερντογάν χρησιμοποιεί το δικαστικό σώμα ως πολιτικό εργαλείο για να καταστείλει φωνές που αντιτίθενται στις πολιτικές του, στην προκειμένη περίπτωση προσπαθεί να αποκρούσει τις αντιρρήσεις από την Ε.Ε. ή το Συμβούλιο της Ευρώπης βγάζοντας από το μανίκι την επιλογή του Οργανισμού Συνεργασίας της Σανγκάης (αλλά μόνο στα λόγια).

Ο Ερντογάν, που δεν εφάρμοσε τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ σχετικά με την απελευθέρωση των Οσμάν Καβάλα και Σελαχατίν Ντεμιρτάς και την εξάλειψη των υποθέσεων εναντίον τους, έφερε την Τουρκία αντιμέτωπη με την αποπομπή από το Συμβούλιο της Ευρώπης (του οποίου είναι ιδρυτικό μέλος). Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενδέχεται να λάβει μια τέτοια απόφαση αυτόν τον μήνα. Ο Ερντογάν λέει «Σανγκάη» για να τονίσει ότι «δεν είμαστε χωρίς εναλλακτικές». Θα δούμε αν θα λειτουργήσει αυτός ο εκβιασμός…

Ο Οργανισμός Συνεργασίας της Σανγκάης είναι ένας οργανισμός που ιδρύθηκε αρχικά από τη Ρωσία και την Κίνα για τον κοινό αγώνα ενάντια στον ανερχόμενο πολιτικό ισλαμισμό στην Κεντρική Ασία. Η Τουρκία, αφενός, μεν δεν είναι χώρα της Κεντρικής Ασίας και, αφετέρου, δεν νομίζω ότι η σημερινή κυβέρνηση θα θέλει να πολεμήσει ενάντια στον πολιτικό ισλαμισμό!

Ωστόσο, πρόσφατα, με την αποδυνάμωση των διεκδικήσεών της στην Ευρώπη, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι η Τουρκία έχει αρχίσει να τοποθετείται όλο και περισσότερο προς τα πολιτικώς τεκταινόμενα στην Κεντρική Ασία, ιδιαίτερα με την ίδρυση του Οργανισμού Τουρκικών Κρατών. Ο λόγος προτιμάμε τη «Σανγκάη, όχι την Ε.Ε.» είναι συμβατός με αυτήν την τάση.

Οι οικονομολόγοι του παλατιού φαίνεται ότι πρόσφατα επικεντρώθηκαν στην προσέλκυση κινεζικών κεφαλαίων (σε αντίθεση με τον Mehmet Şimşek, ο οποίος περιόδευσε στην Ευρώπη, την Αμερική και στις χώρες του Κόλπου για να βρει εκεί χρήματα και επενδύσεις). Η συμφωνία που έγινε με το κινεζικό μονοπώλιο αυτοκινήτων BYD να ιδρύσει ένα εργοστάσιο στη Μαγνησία -η οποία ήταν μια πλήρης συνθηκολόγηση- ήταν αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης. «Αν δεν έρθει η Volkswagen, θα φέρουμε την BYD», αυτή ήταν η λογική.

Άλλωστε, το κινεζικό κεφάλαιο δεν το νοιάζει τι λένε οι νόμοι. Για να πείσουν την BYD γι’ αυτήν την επένδυση του 1 δισεκατομμυρίου δολαρίων, έπρεπε να χορηγήσουν φοροαπαλλαγή, που ξεπερνούσε ακόμη και το επενδυτικό κόστος. Επιπλέον, λίγο έλειψε να δώσουν ως δώρο την τουρκική αγορά ηλεκτρικών αυτοκινήτων στην BYD.

Για να μπορούν «εύκολα» να παραβιάζουν την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρώπινων Δικαιωμάτων, να αγνοούν τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και να καταστείλουν την αντιπολίτευση με πολιτικές διώξεις, δώρισαν ένα εργοστάσιο στην BYD, στερώντας λεφτά από τις τσέπες των πολιτών. Και το κινεζικό κεφάλαιο μόνον έτσι θα μπορούσε να έλθει στην Τουρκία. Η φιλοδοξία του πεινασμένου ιμπεριαλιστή για μέγιστο κέρδος εντείνεται! Δεν αφήνει ούτε ψίχουλο για τον συνεργάτη του!

Τέλος, να επισημάνουμε ότι η περιστασιακή αναφορά του Ερντογάν στον Οργανισμό Συνεργασίας της Σανγκάης, για να υπενθυμίσει στη Δύση ότι «δεν είμαστε χωρίς εναλλακτικές», δεν συνοδεύεται από πρακτικά βήματα. Δεν υπάρχει επίσημη διπλωματική δραστηριότητα από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών με σκοπό την ένταξη στο SCO ούτε η Τουρκία έχει τέτοια αίτηση.

Γιατί μια τέτοια αίτηση (ακόμα και στο στάδιο της αίτησης) θα πυροδοτήσει διαδικασία αποβολής της Τουρκίας από το ΝΑΤΟ.

Από την άλλη πλευρά, η αίτηση οποιασδήποτε χώρας που είναι μέλος του ΝΑΤΟ δεν θα γίνει αποδεκτή από τη SCO. Το ΝΑΤΟ και η SCO είναι δύο αντίπαλες ιμπεριαλιστικές, στρατιωτικές συμμαχίες, που αλληλοαποκλείονται απόλυτα.