Ο κύριος Δούκας και τα καταστατικά των κομμάτων

Του Μανώλη Κοττάκη

Παλιά, τα καταστατικά των κομμάτων δεν είχαν καμία σημασία. Ο Άρειος Πάγος εξέταζε τυπικά την πίστη και την προσήλωσή τους στη δημοκρατία -και λέμε «τυπικά», διότι ούτε κι αυτό το Κομμουνιστικό Κόμμα δεν πιστεύει σε αυτήν, αλλά στην ανατροπή της και τη δικτατορία του προλεταριάτου-, και τα ανακήρυσσε, επιτρέποντάς τους να συμμετέχουν στις εκλογές.

Μετά την είσοδο της Χρυσής Αυγής όμως στο Κοινοβούλιο, η οποία είχε κριθεί επανειλημμένως ως νόμιμο κόμμα σε προηγούμενες αναμετρήσεις, αλλά κανείς δεν ασχολείτο γιατί ήταν ακίνδυνη, και μετά την απαγόρευσή της, όσο και των παραγώγων της (όπως οι «Έλληνες» του Κασιδιάρη και οι «Σπαρτιάτες»), τα καταστατικά άρχισαν να αποκτούν σημασία, επειδή έτσι θέλησε το πολιτικό σύστημα, παραβιάζοντας τον κανόνα του άρθρου 29 του Συντάγματος.

Δυστυχώς, η άρρωστη δημοκρατία μας έλαβε κατασταλτικά μέτρα για να πολεμήσει αυτά τα άκρα, αντί να κοιτάξει να ιαθεί η ίδια για να εξαφανίσει την παρουσία τους. Σε αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις, λοιπόν, το περίφημο Πέμπτο Τμήμα του Αρείου Πάγου υπέστη αφόρητες πιέσεις ακόμη και με υπομνήματα κομμάτων, όπως η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ, που υπέγραφαν οι αρχηγοί τους Κυριάκος Μητσοτάκης και Νίκος Ανδρουλάκης, να ερμηνεύσει το Σύνταγμα όπως οι ίδιοι το επιθυμούσαν για να αποκλείσει την κάθοδο των κομμάτων αυτών στις εκλογές.

Οι κανονιστικές ρυθμίσεις, ωστόσο, έχουν ένα κακό: δημιουργούν προηγούμενο. Σήμερα αφορούν τα άκρα, αλλά αύριο ποιος γνωρίζει υπό ποιες συνθήκες μπορούν να αφορούν και τα κόμματα που αυτοπροσδιορίζονται ως δημοκρατικό τόξο;

Θέματα καταστατικού ανέκυψαν στα κόμματα δύο φορές τελευταία, και πολύ φοβάμαι ότι θα ανακύψει και μια τρίτη, αν τυχόν ο κύριος Μητσοτάκης καταφέρει να αποκτήσει ευρωπαϊκό αξίωμα, καθώς τότε θα τεθεί το θέμα αν πρωθυπουργός με βάση το Σύνταγμα θα εκλεγεί αυτός που θα εκλέξει η Κοινοβουλευτική Ομάδα ή πρωθυπουργός θα υποδειχθεί ως πρόεδρος του κόμματος και της Κοινοβουλευτικής Ομάδας αυτός που θα εκλέξουν η βάση και το συνέδριο.

Πριν απ’ αυτό, όμως, προηγήθηκαν δύο άλλα γεγονότα – ένα ήσσονος σημασίας και ένα μείζονος σημασίας. Στο τελευταίο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ο κύριος Κασσελάκης, όπως διαπιστώθηκε, δεν είχε τις απαραίτητες υπογραφές που έπρεπε να συγκεντρώσει με βάση το καταστατικό για να θέσει υποψηφιότητα. Αλλά οι αντίπαλοί του, υποτιμώντας τον, παρέκαμψαν το κώλυμα και του επέτρεψαν να θέσει υποψηφιότητα και να εκλεγεί πρόεδρος του κόμματος.

Προχθές, επίσης, αποκαλύφθηκε ότι υπάρχει άρθρο του καταστατικού του ΠΑΣΟΚ που καθιερώνει ασυμβίβαστο μεταξύ ανάληψης πολιτικής θέσης και αιρετού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Και στην προκειμένη περίπτωση, όπως στον ΣΥΡΙΖΑ έτσι και στο ΠΑΣΟΚ οι ανταγωνιστές του κύριου Δούκα αντιμετώπισαν το θέμα του καταστατικού σαν να μην έχει καμία σημασία.

Ο δήμαρχος Αθηναίων κάλεσε τον κύριο Ανδρουλάκη να πάρει θέση, και ο κύριος Ανδρουλάκης μεγαλοθύμως είπε ότι θέλει να συζητηθούν τα πολιτικά ζητήματα και ότι αυτό είναι ένα περίπου ασήμαντο ζήτημα, το οποίο θα κληθεί να επιλύσει η Επιτροπή Καταστατικού με κάποια ερμηνεία της. Με τη διαφορά ότι τα καταστατικά δεν ερμηνεύονται, αλλά τροποποιούνται από τα ανώτατα Σώματα των κομμάτων, που είναι τα συνέδρια.

Τι μπορεί να συμβεί εδώ θεωρητικά; Είστε δημότης Αθηναίων, έχετε ψηφίσει τον κύριο Δούκα, έχει εκλεγεί δήμαρχος με την ψήφο σας, έχει ορκιστεί ότι σας υπηρετεί σε δημόσια τελετή, γνωρίζετε ότι το καταστατικό του ΠΑΣΟΚ θέτει τέτοια ασυμβίβαστα και δεν έχει τροποποιηθεί από συνέδριο και έρχονται και εθνικές εκλογές. Αποφασίζετε να βάλετε μαζί με χιλιάδες δημότες σε δοκιμασία το σύστημα, καταθέτοντας υπόμνημα σαν αυτό που κατέθεσαν οι Μητσοτάκης – Ανδρουλάκης. Έχετε έννομο συμφέρον να κριθεί το ασυμβίβαστο του κυρίου Δούκα, σε περίπτωση που έχει εκλεγεί βεβαίως αρχηγός του ΠΑΣΟΚ από το Πέμπτο Τμήμα του Αρείου Πάγου.

Τι θα συμβεί σ’ αυτή την περίπτωση; Είναι δυνατόν να μην ανακηρυχθεί υποψήφιος ενός από τα πιο ιστορικά κόμματα της χώρας, του ΠΑΣΟΚ επειδή ως αρχηγός του έχει ασυμβίβαστο; Ειδικώς εάν σε μια τέτοια περίπτωση οργανωθούν συγκεντρώσεις χιλιάδων αγανακτισμένων έξω από τον Άρειο Πάγο;

Το πιθανότερο είναι πως όχι. Γιατί σ’ αυτές περιπτώσεις παρεμβαίνουν οι μεγάλες εξωθεσμικές δυνάμεις, οι οποίες -ας μην ντρεπόμαστε να το πούμε- ασκούν διακριτικά πιέσεις -ο προηγούμενος πρόεδρος του Πέμπτου Τμήματος του Αρείου Πάγου μετανάστευσε στο εξωτερικό- και τα θέματα επιλύονται με απίθανες νομικές ερμηνείες τις οποίες υπογράφουν δικαστές. Σαν αυτήν που υπέγραψε την πρώτη φορά και τον αποκλεισμό του Κασιδιάρη δικαστής, ο oποίος μετέπειτα εκτοξεύτηκε στην κορυφή της Δικαιοσύνης.

Αλλά αυτές οι αποφάσεις δημιουργούν υποχρεώσεις στους επωφελουμένους έναντι αυτών που τους ξελάσπωσαν. Δεν είναι χωρίς αντίκρισμα. Και δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από έναν εξαρτημένο σε συμφέροντα πολιτικό!

Υπάρχει όμως και το άλλο σενάριο, το πολύ λιγότερο πιθανό: θα έρθει μια μέρα που θαρραλέοι δικαστές θα βάλουν κάτω το καταστατικό ενός κόμματος, θα δουν ότι προβλέπει ασυμβίβαστο με την ανάληψη δημοτικού αξιώματος, θα εφαρμόσουν τον νόμο και θα τα τινάξουν όλα στον αέρα! Μπορεί νομικά να το αποκλείσει αυτό κανείς; Θέτω απλώς το ερώτημα.

Στην Ελλάδα, συνήθως, αυτά με τους υπάρχοντες συσχετισμούς δεν γίνονται. Θα έρθει, όμως, η μέρα που θα γίνονται. Γιατί σταδιακά επαναστατούν οι σιωπηλές πλειοψηφίες στους θεσμούς και στην κοινωνία! Γιατί οι θέσεις των κομμάτων συνεπάγονται βαριά ευθύνη, δεν εκλέγεται κάνεις για να κάνει τη φιγούρα του και το γινάτι του.

Κάτι τελευταίο: έβλεπα χθες τον κύριο Δούκα να είναι σε μια καφετέρια και να αφιερώνει τουλάχιστον 2 ώρες από τον χρόνο του για να πείσει τους οπαδούς του ΠΑΣΟΚ να τον ψηφίσουν. Αμελώντας τα καθήκοντά του στον δήμο.

Ο δήμαρχος της γενέθλιας πόλης μου Αίγινας, που διοικεί τον χειμώνα 15.000 κόσμο και το καλοκαίρι 50.000 κόσμο, ξυπνά κάθε μέρα στις 6.30 το πρωί και είναι στο πόδι τουλάχιστον μέχρι τις 10 το βράδυ. Και δεν τα προλαβαίνει. Και ο άλλος, που έχει στην ευθύνη του τουλάχιστον 500.000 κόσμο στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, χώρια τον τουρισμό, έχει χρόνο για την καφετέρια και για ψήφους; Ερωτώ.

Λυπάμαι που στενοχωρώ τον φίλο μου τον Χρήστο, που είναι ο πιο στενός σύμβουλός του, και τη φίλη μου την Ελένη, που την ξέρω από την ΠΑΣΠ Κομοτηνής και είναι δημοτική σύμβουλός του και πρόεδρος οργανισμού, αλλά δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια.

Αν επιμένει ο κύριος Δούκας στα δύο καρπούζια, και θα αποτύχει ως δήμαρχος και θα κάνει μεγάλη ζημιά στο κόμμα του. Διότι η αποτυχία του στη δημαρχία θα έχει επιπτώσεις στην εκλογική επιρροή του ΠΑΣΟΚ – δεν τον ξέρω τον άνθρωπο, δεν έχω τίποτα μαζί του, θεσμική και μόνον είναι η διαφωνία μου.

Αν δηλώσει ότι θα παραιτηθεί από το αξίωμα του δημάρχου, σταματώντας τις άτοπες συγκρίσεις με τον Σιράκ κι άλλους, με γεια του με χαρά του. Όχι αρχηγός κόμματος, αρχιεπίσκοπος να εκλεγεί αν πιστεύει.