Κυνηγήθηκε από τις ΗΠΑ πάνω από 10 χρόνια με τις κατηγορίες της κατασκοπίας, αλλά τελικά κέρδισε έναν ευνοϊκό για τον ίδιο συμβιβασμό
Του Βασίλη Γαλούπη
Οι νομικές ταλαιπωρίες του Τζούλιαν Ασάνζ άρχισαν το 2010, όταν οι Σουηδοί εισαγγελείς διέταξαν την κράτησή του θεωρώντας τον ύποπτο για βιασμό και σεξουαλικό εξαναγκασμό, κάτι που ο ίδιος κατήγγειλε ως πρόσχημα ώστε να παραδοθεί στις ΗΠΑ για τις χιλιάδες διαρροές κρατικών εμπιστευτικών εγγράφων. Για να αποφύγει την έκδοσή του στη Στοκχόλμη, ο Ασάνζ, ιδρυτής των WikiLeaks, «προσπέρασε» την εγγύηση και κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο.
Από το 2019, οπότε συνελήφθη από τις βρετανικές Αρχές, μέχρι χθες πολεμούσε ενάντια στην έκδοσή του στις Ηνωμένες Πολιτείες για 17 κατηγορίες παραβίασης του νόμου περί κατασκοπίας. Ύστερα από πέντε έτη, είναι πλέον ελεύθερος. Αναχώρησε από τη φυλακή υψίστης ασφαλείας κοντά στο Λονδίνο, όπου ήταν έγκλειστος, ύστερα από τη συμφωνία του με την αμερικανική Δικαιοσύνη.
Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά έως τώρα, η συμφωνία προβλέπει ομολογία ενοχής για την παράνομη απόκτηση και αποκάλυψη απόρρητων εγγράφων σχετικά με τις στρατιωτικές και τις διπλωματικές δραστηριότητες των ΗΠΑ, σε αντάλλαγμα για την άμεση αποφυλάκισή του από τη Βρετανία και τον τερματισμό της πολυετούς διαμάχης του με την Ουάσινγκτον.
Ωστόσο, η πιο κρίσιμη δίκη του Ασάνζ βρίσκεται όλα αυτά τα χρόνια στο «δικαστήριο» της κοινής γνώμης. Οι υποστηρικτές του επιμένουν ότι ο χάκερ υπολογιστών είναι θύμα μιας εκστρατείας συκοφαντικής δυσφήμησης. «Είναι ένας δημοσιογράφος που αξίζει προστασία» είναι η παγιωμένη άποψη υπεράσπισής του, τονίζοντας ότι η δημοσιοποίηση βίντεο από επίθεση με ελικόπτερο των ΗΠΑ σε άοπλους Ιρακινούς αμάχους είναι «ηθικό αγαθό».
Η άλλη πλευρά κάνει λόγο για έναν επικίνδυνο ακτιβιστή που με τις διαρροές επίσημων εγγράφων έχει θέσει επανειλημμένα σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα των Αμερικανών στρατιωτών σε αποστολές του εξωτερικού, υποστηρίζοντας ότι για την υπόθεση βιασμού υπήρξε παραγραφή έπειτα από την επταετή παραμονή του Ασάνζ στην πρεσβεία.
Όπως και να έχει, οι WikiLeaks ήρθαν εξαρχής να ταράξουν τα νερά της παγκόσμιας ειδησεογραφίας σε μια εποχή κατά την οποία όλα άλλαζαν λόγω διαδικτύου και «ανοιχτών πηγών» ενημέρωσης. Ο Ασάνζ και οι συνεργάτες του έβρισκαν απόρρητα έγγραφα και «βομβάρδιζαν», σχεδόν επί καθημερινής βάσης για χρόνια, την επικαιρότητα, προκαλώντας την οργή κυρίως των αμερικανικών Αρχών.
Ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Άντονι Αλμπανέζι χαιρέτισε χθες τις εξελίξεις μετά την απελευθέρωση του Ασάνζ: «Θέλουμε να έρθει ξανά σπίτι στην Αυστραλία». Με παρελθόν χάκερ, ο Ασάνζ κυκλοφόρησε διπλωματικούς και στρατιωτικούς φακέλους σχετικά με τους πολέμους στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.
Το 2016, εν όψει των προεδρικών εκλογών στις ΗΠΑ, οι WikiLeaks δημοσίευσαν e-mails της Δημοκρατικής Εθνικής Επιτροπής που είχαν κλαπεί από χάκερ που φέρεται ότι συνδεόταν με ρωσικές υπηρεσίες πληροφοριών. Οι αποκαλύψεις προκάλεσαν αμηχανία στους Δημοκρατικούς και στην εκστρατεία της Χίλαρι Κλίντον.
Το 2012, κι ενώ οι WikiLeaks συνέχιζαν τη δράση τους, ο Ασάνζ κατέφυγε στην πρεσβεία του Ισημερινού στο Λονδίνο για να γλιτώσει την έκδοσή του στη Σουηδία, όπου αντιμετώπισε κατηγορίες για βιασμό και σεξουαλική επίθεση. Οι κατηγορίες αργότερα αποσύρθηκαν. Παρέμεινε στην πρεσβεία επτά χρόνια, έως ότου εκδιώχθηκε το 2019.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με ένα βαρύ κατηγορητήριο, ζήτησαν την έκδοσή του, με τους εισαγγελείς να τον κατηγορούν για παραβίαση του νόμου περί κατασκοπίας για τον ρόλο του στις αποκαλύψεις του 2010 και για συνωμοσία, όταν πραγματοποιήθηκε εισβολή σε δίκτυο υπολογιστών του Πενταγώνου.
Μετά την απέλασή του από την πρεσβεία, ο Ασάνζ καταδικάστηκε σε 50 εβδομάδες φυλάκιση στο Λονδίνο για παραβίαση των όρων εγγύησης που σχετίζονται με την κατηγορία για βιασμό. Παρέμεινε στη φυλακή, όπου παντρεύτηκε την επί χρόνια σύντροφό του, το 2022, ενώ οι δικηγόροι του πολέμησαν την εντολή έκδοσής του στις ΗΠΑ.
Στις 20 Μαΐου, δικαστήριο του Λονδίνου αποφάσισε ότι ο Ασάνζ μπορούσε να ασκήσει έφεση κατά της έκδοσής του στις Ηνωμένες Πολιτείες, ανοίγοντας ένα νέο κεφάλαιο στον παρατεταμένο αγώνα του. Δύο δικαστές του ανώτατου δικαστηρίου δήλωσαν ότι θα επιτρέψουν να εκδικαστεί η έφεση.
Αν καταδικαζόταν, ο Ασάνζ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει ακόμα και ποινή φυλάκισης 170 ετών. Εν τέλει, ήρθε σε μια συμφωνία αποδοχής ενοχής με τις ΗΠΑ, κάτι που του επιτρέπει να κερδίσει ουσιαστικά την ελευθερία του.
Στο κελί του λέγεται ότι είχε 232 βιβλία, ενώ του επιτρεπόταν μία ώρα άσκησης την ημέρα. Όσο ήταν στην πρεσβεία, δεν μπορούσε να περπατήσει ποτέ έξω χωρίς επίβλεψη. Το ωχρό του πρόσωπο, λόγω της έλλειψης κινητικότητας, συχνά αποτελούσε θέμα συζήτησης στα social media στις σπάνιες φωτογραφίες που έβλεπαν το φως της δημοσιότητας. Ακόμα και ο ίδιος αστειεύτηκε κάποια στιγμή: «Στη φυλακή το παρατσούκλι μου είναι χλωμός».
Οι πιέσεις της αυστραλιανής κυβέρνησης και η διάθεση του Μπάιντεν για μια γρήγορη λύση σ’ αυτή την πολυετή διαμάχη προμήνυαν την τελευταία εξέλιξη. Η αποδοχή από την πλευρά των ΗΠΑ να αφεθεί ελεύθερος ο Ασάνζ χωρίς να εκτίσει επιπλέον χρόνο φυλάκισης «κλείδωσε» το deal.
Ωστόσο, οι υποστηρικτές του δεν παύουν να ανησυχούν ούτε τώρα: «Οι ΗΠΑ έχουν πλέον δεδικασμένο, αφού πρώτη φορά στην ιστορία των 100 και πλέον ετών του νόμου περί κατασκοπίας υπάρχει καταδίκη για δημοσιογραφικές αποκαλύψεις» δήλωσε χθες ο επικεφαλής ΜΚΟ που υπερασπίζεται τις πολιτικές ελευθερίες στην Αμερική…
