Του Απόστολου Αποστόλου*
«Ήμασταν πάντα στη σωστή πλευρά της Ιστορίας και αυτό κάνουμε και τώρα» είχε πει ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης την 1η Μάρτη του 2022. Υπονοώντας ο κ. Μητσοτάκης ότι η σωστή πλευρά της Ιστορίας ανήκει στους παντοδύναμους του πλανήτη, που τη γράφουν έτσι όπως εκείνοι θέλουν.
Ο Παρέτο είχε πει πως «η Ιστορία είναι το κοιμητήριο των αριστοκρατών». Έτσι ήθελε ακριβώς να πει ότι οι αριστοκράτες ουδέποτε βγαίνουν έξω από την κορνίζα της Ιστορίας και αυτό γιατί δίνουν με τη σειρά τους σε άλλους τη θέση τους, ως μια αδιάκοπη εναλλαγή των εκλεκτών. Κάποιοι, λοιπόν, αντιλαμβάνονται την εξέλιξη της Ιστορίας ως αλλαγή χωρίς πρόοδο.
Να όμως που η Εθνική Επανάσταση του 1821 έρχεται να ανατρέψει όλες τις θεωρίες της «κακής ελπίδος». Δείχνοντας ότι η Ιστορία συνεχίζει να εξελίσσεται ανεξάρτητα τι λέει ο πολιτικός κανιβαλισμός με τις νεφελοκοκκυγίες του. O Σαρλ ντε Γκολ υποστήριζε ότι οι βασικές ιδέες του ιστορικού γίγνεσθαι είναι τρεις: Η αναγνώριση της ανθρώπινης ανισότητας. Η αποδοχή της ζωής. Και η ιστορική εξέλιξη.
Αν δούμε την Εθνική Επανάσταση του 1821, θα κατανοήσουμε ότι δεν χρεώθηκε ποτέ με ιδεοληψίες, δεν πιστώθηκε ποτέ με νοσηρές ιδεολογίες ούτε πλαστουργήθηκε με διακοσμήσεις και δικαιολογίες που έκρυβαν κάποια δύναμη κατακτητικής υπεροχής. Τους έκαιγε η καθολική ελευθερία, κατανοώντας την ελευθερία τόσο ως λύτρωση από τον κατακτητή όσο και ως διεύρυνση των σχέσεων της ευθύνης.
Οι σκηνοθέτες που χάρασσαν την πορεία του κόσμου έβλεπαν την προσπάθεια των Ελλήνων ως ανώφελη, άκαιρη, χαμένη. Ο Ζοζέφ ντε Μεστρ, πολύ προτού δει το ξέσπασμα της Ελληνικής Επανάστασης (πέθανε το 1821), έλεγε ότι, όσο και αν προσπαθούν αυτοί οι υποτελείς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να αυτοσκηνοθετήσουν την ελευθερία τους τόσο θα βουλιάζουν ακόμη περισσότερο σε υποτέλεια και σε δουλεία.
Και το παράδοξο (για τους ηττημένους που βολεύονται με τις ψευδαισθήσεις τους και με τις υποκρισίες τους, λέγοντας ότι πάντα θα πρέπει να είμαστε στους ιστούς της αράχνης των ισχυρών για να αισθανόμαστε και εμείς ισχυροί – άποψη κ. Μητσοτάκη) είναι ότι η Ελληνική Επανάσταση στο ξέσπασμά της βρήκε τους αντιπροσώπους των ευρωπαϊκών κρατών στο συνέδριο της Ιεράς Συμμαχίας στο Λάιμπαχ της Αυστροουγγαρίας (στη σημερινή Λουμπλιάνα της Σλοβενίας), την ώρα δηλαδή που εκείνοι έκλειναν τους δρόμους της ελευθερίας των λαών. Το πρώτο, λοιπόν, που έκανε το συνέδριο ήταν να καταδικάσει την Ελληνική Επανάσταση, χωρίς να στείλει στρατό να την καταστείλει και αυτό γιατί ήταν σίγουροι ότι θα ξεψυχούσε γρήγορα και θα κολυμπούσε στο αίμα από τα οθωμανικά μαχαίρια.
Να, όμως, που η Ελληνική Επανάσταση, η οποία εκ πρώτης όψεως δεν ήταν στη σωστή πλευρά της Ιστορίας (έτσι όπως την κατανοούν σήμερα οι οπαδοί της υπερεθνικής ολιγαρχίας και οι μεσοδρομίτες τοποτηρητές), έδωσε τη θέση της σωστής κατεύθυνσης της Ιστορίας, τονίζοντας ότι ο κόσμος όλος χωράει σε μια λέξη, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.
Μήπως, όμως, είμαστε σήμερα στο λάθος τρένο της Ιστορίας; Γιατί τα ιστορικά συμβάντα στον χρόνο μας και συγκεκριμένα στην επιβεβλημένη τους κυκλοφορία μέσα από παπουτσωμένες άγνοιες και λογικές που φαλτσάρουν σε συρταρωτές δικαιολογίες αποτελούν νευρωσικές κοσμογραφίες.
Ας αφήσουμε την ανθρωπολογία του περίπου (έτσι όπως μας την άφησε ο Αλμπέρ Καμί στην «Πτώση» με τη ζωντανή του αφήγηση, «ο άνθρωπος του περίπου, ο αμετάκλητα δειλός, εκείνος που δεν είναι ούτε ζεστός ούτε ψυχρός, αλλά είναι χλιαρός») και ας πλωρίσουμε για το πραγματικά καινούργιο. Αλλιώς θα δεχτούμε αδιαμαρτύρητα την απρόσκλητη κατοχή και κυριαρχία, και θα βάλουμε βαριές αλυσίδες γύρω από τους αστραγάλους μας, κάνοντας πεζοπορία σαν τους κατάδικους στη Σιβηρία.
Η Ιστορία δεν είναι μια κυρτή τεθλασμένη, αλλά η καμπύλωση του χωροχρόνου, από την οποία δεν ξεπεζεύεις ποτέ, γιατί είναι «κέρδος σε μνήμη/κέρδος σε ζωή». (Άρης Δικταίος)
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
