Του Σάββα Καλεντερίδη
Τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στη Λευκωσία το Δεκέμβριο του 1963 έμειναν γνωστά ως «τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963».
Το κράτος της Κυπριακής Δημοκρατίας, που ιδρύθηκε με τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, δεν μπορούσε να λειτουργήσει λόγω του εκτρωματικού Συντάγματος που είχαν σκοπίμως επιβάλει οι Βρετανοί σε συνεννόηση με τους Τούρκους, αφού ο σκοπός τους ήταν κοινός, η διχοτόμηση του νησιού.
Για να καταστεί λειτουργικό το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, στις 30 Νοεμβρίου του 1963 ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος διαβίβασε προς τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης, τον Τουρκοκύπριο Φαντίλ Κουτσιούκ, έγγραφο, στο οποίο πρότεινε αναθεώρηση σε 13 άρθρα του Συντάγματος. Το περίεργο είναι ότι η κίνηση αυτή έγινε με παρότρυνση των Άγγλων, κάτι που έπρεπε να εμβάλει σε ανησυχίες τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, ο οποίος, μάλιστα, δεν φρόντισε να ενημερώσει την κυβέρνηση των Αθηνών, του Γεωργίου Παπανδρέου.
Όπως ήταν σχεδιασμένο από τους Βρετανούς και από τους Τούρκους, η κίνηση του Μακαρίου προκάλεσε την αντίδραση της Άγκυρας, η οποία στις 6 Δεκεμβρίου 1963 απέρριψε την πρόταση αναθεώρησης με την εξής δήλωση: «Ο αντιπρόεδρος δρ Κουτσιούκ δεν έχει ούτε πρόκειται να εκφράσει τις δικές του απόψεις, προτού πάρει οδηγίες από εμάς. Ελπίζω να μη φαντάζονται οι Έλληνες ότι θα αφήναμε τον χειρισμό ενός τόσο σοβαρού ζητήματος στην τουρκοκυπριακή ηγεσία».
Ακολούθησε ένα επεισόδιο στη Λευκωσία την 02.30 πρωινή της 21ης Δεκεμβρίου 1963, μια οργανωμένη τουρκική προβοκάτσια, που κατέληξε σε αιματηρές συμπλοκές μεταξύ Αστυνομίας και Τουρκοκυπρίων ενόπλων. Οι συμπλοκές επεκτάθηκαν με τη συμμετοχή και Ελληνοκυπρίων ενόπλων.
Μάλιστα, την ημέρα των Χριστουγέννων του 1963 η Τουρκική Δύναμη Κύπρου, που ήταν στο νησί σε εφαρμογή των συμφωνιών Ζυρίχης και Λονδίνου, κινήθηκε απειλητικά εναντίον ελληνοκυπριακών θέσεων, ενώ αεροσκάφη της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας έσχιζαν τον ουρανό πάνω από τη Λευκωσία και πλοία του τουρκικού στόλου έπλεαν κοντά στις βόρειες ακτές της Κύπρου.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, χολωμένος από τη στάση του Μακάριου, δίνει εντολή στην Ελληνική Δύναμη Κύπρου να μην κινηθεί, αλλά να παραμείνει στο στρατόπεδό της. Ο Μακάριος, βλέποντας τις συμπλοκές να εντείνονται, ζητεί βοήθεια από την Ελλάδα, παίρνοντας την εξής απάντηση από τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου: «Δεν θα μπλέξω την Ελλάδα σε πόλεμο για τα δικά σας λάθη!».
Μυστικές διαβουλεύσεις
Ακολούθησαν μυστικές διαβουλεύσεις μεταξύ Ελλάδας, Μ. Βρετανίας και Τουρκίας για την επίτευξη εκεχειρίας, που οδήγησαν στην υπογραφή συμφωνίας καταπαύσεως του πυρός μεταξύ Μακαρίου και Κιουτσιού στις 30 Δεκεμβρίου 1963. Τότε χαράχτηκε και η Πράσινη Γραμμή κατά μήκος του κέντρου της Λευκωσίας, χωρίζοντας στα δύο την πρωτεύουσα της Κύπρου, που ήταν ένας από τους στόχους Λονδίνου – Αγκύρας. Μάλιστα, ανάμεσα στους αντιμαχόμενους παρεμβλήθηκαν Άγγλοι στρατιώτες των βάσεων, αναλαμβάνοντας τους ρόλους του μεσολαβητών/ειρηνευτών!
Έτσι δημιουργήθηκε ένας θύλακας στον οποίον δεν κατοικούσε κανένας Έλληνας στον οποίον η κυπριακή κυβέρνηση δεν ασκούσε καμία εξουσία. Αυτό ήταν ο οδηγός για όσα επακολούθησαν, που ήταν μέρος ενός μακρόπνοου σχεδίου.
Να σημειωθεί ότι η περιοχή της Λευκωσίας που τέθηκε υπό τουρκοκυπριακό έλεγχο γειτνίαζε με την περιοχή Κιόνελι – Αγύρτας, στην οποία βρισκόταν και το στρατόπεδο της Τουρκικής Δύναμης Κύπρου. Από την περιοχή αυτή διέρχεται η κύρια οδική αρτηρία η οποία συνδέει τη Λευκωσία με την Κερύνεια, εκατέρωθεν της οποίας δεσπόζουν οι κορυφογραμμές της Άσπρης Μούττης και του Αγίου Ιλαρίωνος, τις οποίες επίσης φρόντισαν να καταλάβουν ένοπλοι της οργάνωσης ΤΜΤ, τις οποίες κράτησαν υπό τον έλεγχό τους έως την εισβολή, το 1974. Από τη διάβαση αυτή πέρασε ολόκληρος ο όγκος των δυνάμεων εισβολής τον Ιούλιο του 1974, μετά τη διάσπαση της κύριας γραμμής αντίστασης στον χώρο της απόβασης. Αυτό σημαίνει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός.
Στη συνέχεια, μετά τα «ματωμένα Χριστούγεννα» του 1963, ακολούθησε η διά της βίας μεταφορά των Τουρκοκυπρίων από τα σπίτια και τα χωριά τους σε αμιγώς τουρκοκυπριακά χωριά, για τη δημιουργία των θυλάκων. Πρωταγωνιστής στην όλη διαδικασία ήταν ο Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος εφάρμοζε κατά γράμμα τα σχέδια του τουρκικού επιτελείου.
Σημειώνεται ότι έναν χρόνο πριν είχαν προηγηθεί δολοφονίες Τουρκοκυπρίων που αντιστέκονταν και αντιτάσσονταν στη δημιουργία θυλάκων. Τον Απρίλιο του 1962 στελέχη της ΤΜΤ δολοφόνησαν τους δικηγόρους και δημοσιογράφους Χικμέτ και Αχμέτ Μουσαφέρ Γκιουρκάν, εκδότες της εφημερίδας «Μποζκούρτ», που τηρούσε γραμμή αντίθετη με τη βίαιη μετακίνηση Τουρκοκυπρίων σε θύλακες. Επίσης, η ΤΜΤ δολοφόνησε τον Ντερβίς Αλί Καβάζογλου, ο οποίος ήταν επίσης αντίθετος με τη δημιουργία θυλάκων.
Ακολούθησαν και άλλες ενέργειες, υπό την καθοδήγηση της Διεύθυνσης Ανορθόδοξου Πολέμου της Τουρκίας, όπως ανατινάξεις τζαμιών κ.λπ., που είχαν στόχο να δημιουργήσουν κλίμα φόβου στους Τουρκοκυπρίους και την εντύπωση ότι Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι δεν μπορούν να ζήσουν μαζί στο νησί.
Τα υπόλοιπα είναι γνωστά, τα είδαμε να εξελίσσονται δέκα χρόνια μετά στις ακτές της Κερύνειας, με τον «Αττίλα 1» και «Αττίλα 2».
Σε βάθος χρόνου
Ο λόγος για τον οποίο αναφερθήκαμε στα «ματωμένα Χριστούγεννα» δεν είναι μόνο επετειακός. Θέλουμε να τονίσουμε το μακροπρόθεσμο του σχεδιασμού της Άγκυρας. Κάνουν τα σχέδιά τους και τα υποστηρίζουν, με ανάλογες ενέργειες, σε βάθος χρόνου.
Είναι γνωστό ότι η Τουρκία εδώ και δεκαετίες έχει θέσει τα σύνορα στο Αιγαίο στον 25ο μεσημβρινό και όλα αυτά τα χρόνια με συνέπεια προωθεί τις θέσεις της για να φθάσει στον τελικό στόχο.
Σημαντικός σταθμός σε αυτήν την πολύχρονη διαδρομή ήταν η Διακήρυξη της Μαδρίτης. Τελευταίος σταθμός είναι η Διακήρυξη των Αθηνών, την οποία υπέγραψαν οι κύριοι Μητσοτάκης και Ερντογάν.
Εξ όσων γνωρίζουμε, ο στόχος της Τουρκίας δεν είναι να πετύχει τον στόχο της Γαλάζιας Πατρίδας με μια στρατιωτική ενέργεια, αλλά να πετύχει τον τελικό αντικειμενικό σκοπό με «βελούδινο τρόπο» και συμφωνίες τύπου «καζάν καζάν», μέσω τον οποίων θα προωθεί τα συμφέροντά της.
Μια τέτοια συμφωνία είναι και η Διακήρυξη των Αθηνών, την οποία μάλιστα υπογράψαμε, δηλώνοντας ότι δεν είμαστε αφελείς.
Θα δείξει.