Του Μανώλη Κοττάκη
Συνέβη στην πρεσβεία των ΗΠΑ στο Ελσίνκι το 1975, κατά τη διάρκεια της παράθεσης επίσημου δείπνου με την ευκαιρία της υπογραφής της Τελικής Πράξης. Παρόντες ο πρόεδρος Τζέραλντ Φορντ, ο οποίος ήταν και ο αμφιτρύων, ο υπουργός Εξωτερικών Χένρι Κίσινγκερ, ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο διπλωματικός του σύμβουλος, πρέσβης Πέτρος Μολυβιάτης. Καραμανλής και Κίσινγκερ είχαν γνωριστεί εκ του σύνεγγυς έναν χρόνο νωρίτερα στην οικία του εκδότη των «New York Times» Σάιρους Σουλτσμπέργκερ στο Παρίσι και η επαφή τους αυτή δικαιολογούσε έναν τόνο οικειότητος. «Μα, πώς να σας βοηθήσω, κύριε πρόεδρε, όταν χιλιάδες ομογενείς Έλληνες διαδηλώνουν στην Αμερική και με αποκαλούν “χασάπη”;» παραπονέθηκε στον Έλληνα ηγέτη ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας. Δεν του ήταν ευχάριστο το κυνηγητό. Τριάντα χιλιάδες Έλληνες διαδήλωσαν έξω από τον Λευκό Οίκο, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον του, στις 18 Ιουλίου του 1974, όπως «δολοφόνε». Όλη η Νέα Υόρκη είχε γεμίσει με αφίσες που έφεραν το πρόσωπό του και το προσωνύμιο «χασάπης». Αυτό δεν τέλειωνε. Συνεχιζόταν και εξελισσόταν σε πολιτικό εφιάλτη του. Όπου τον «πετύχαιναν» οι «δυσκολοπειθάρχητοι» Έλληνες του επετίθεντο με σφοδρότητα. Τον ενοχλούσε η καταδίωξή του και στις ΗΠΑ! Η απόφασή του να μιλήσει στον Καραμανλή για το θέμα αυτό είχε στόχο να του ζητήσει εμμέσως να παρέμβει στις ομογενειακές οργανώσεις για να σταματήσουν το δυσάρεστο «λιντσάρισμά» του. Ο Καραμανλής, συμφώνως προς τις διηγήσεις της εποχής, τον κοίταξε αυστηρά και του είπε: «Λυπάμαι, δεν μπορώ να κάνω κάτι γι’ αυτό. Είναι εσωτερικό σας θέμα. Είναι Αμερικανοί πολίτες!»…
Ο Κίσινγκερ έφυγε χθες από τη ζωή σε ηλικία εκατό ετών. Πλήρης ημερών. Δεν μίλησε ποτέ για την τραγωδία της Κύπρου και τις προσωπικές του ευθύνες, μολονότι κορυφαίοι Έλληνες δημοσιογράφοι τού το ζήτησαν επανειλημμένως. Κρύφτηκε. Και το μόνο που απομένει να δούμε είναι τι εμπιστεύτηκε στη βιογράφο του. Τα απομνημονεύματά του δεν θα αργήσουν να κυκλοφορήσουν.
Ο εκλιπών υπήρξε μια εμβληματική φυσιογνωμία της παγκόσμιας διπλωματίας, αντίστοιχη με του Μέτερνιχ. Υπερασπίστηκε μέχρι τέλους αποτελεσματικά το συμφέρον της χώρας του, παρότι η θητεία του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ υπήρξε βραχύβιος (1973-1974). Τα τελευταία κείμενά του για την αναγκαιότητα της συνεργασίας ΗΠΑ – Ρωσίας και της προσέγγισης ΗΠΑ – Κίνας δεν άρεσαν μεν στο αμερικανικό πολεμοχαρές κατεστημένο, αλλά δικαιώνονται από τις εξελίξεις. Ειδικώς στην Ουκρανία. Τα κείμενα και η εργογραφία του («Διπλωματία», «Χρόνια Ανανέωσης» κ.λπ.), με τα οποία ανέλυσε χωρίς δογματισμό τον νέο κόσμο, αποτελούν την κληρονομιά του. Ειδικώς ένα από τα τελευταία κείμενα, με το οποίο ανήγγειλε τολμηρά το τέλος του Διαφωτισμού με την εισαγωγή της Τεχνητής Νοημοσύνης! Ο Κίσινγκερ για εμάς τους Έλληνες, όμως, υπήρξε μια αντιφατική φυσιογνωμία, που προκάλεσε ανήκεστο βλάβη στον Κυπριακό Ελληνισμό. Και αυτό δεν πρόκειται να το ξεχάσουμε ποτέ. Αυτό που διαισθανόταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ότι έκανε ο συνομιλητής του πίσω από τις κλειστές πόρτες εναντίον των συμφερόντων του Ελληνισμού σήμερα μπορούμε και να το αποδείξουμε. Όσα έφερε στο φως της δημοσιότητας μέσα από το βιβλίο του «Ένα Σκοτεινό Δωμάτιο» ο Αλέξης Παπαχελάς, αποκτώντας πρόσβαση σε ηχογραφημένα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, αποδεικνύουν με την ίδια του τη φωνή τι έλεγε, τι απεργάζετο και πώς βυσσοδομούσε κατά του Ελληνισμού. Η Ιστορία δεν διαγράφεται.
Ό,τι ακολουθεί είναι φράσεις του Κίσινγκερ από τα ηχογραφημένα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, δημοσιευμένες στο βιβλίο του κ. Παπαχελά:
– «Δεν υπάρχει κάποιος αμερικανικός λόγος για τον οποίο οι Τούρκοι δεν πρέπει να έχουν το 1/3 της Κύπρου» (σελ. 526).
– «Ακόμα κι αν συμβεί ελληνοτουρκικός πόλεμος, η Τουρκία είναι πιο σημαντική για εμάς» (σελ. 528).
– «Είναι εναντίον των συμφερόντων μας να έχουμε τους Έλληνες εκεί» (σελ. 529).
– «Να πεις στον Κληρίδη ότι του λέω ως πολιτικός σύμβουλός του να μην εμφανιστεί στη Ζυρίχη, γιατί θα αναγκαστεί να δεχθεί μία λύση που θα φανεί στο κοινό ως ξεπούλημα. Οι Έλληνες είναι αυτοί που πρέπει να κάνουν τη συμφωνία! Να τη δεχθεί επειδή τη δέχθηκαν οι Έλληνες» (οδηγίες σε υφυπουργό του που απέστειλε ως μεσολαβητή).
– «Δεν πρέπει οι Έλληνες να γοητευτούν με την ιδέα ότι θέλουμε τόσο πολύ τη δημοκρατία στην Ελλάδα, ώστε να στηρίξουμε τον βιασμό της Τουρκίας από την Ελλάδα» (σελ. 494).
– «Η ελληνική Αριστερά θα μας κυνηγήσει όταν αυτό τελειώσει» (σελ. 531).
Δεν χρειάζεται να προσθέσουμε άλλα. Από την ανάγνωση των παραπάνω αποκαλύπτεται πόσο δόλια σκεπτόταν για την Ελλάδα, την Κύπρο και τον Ελληνισμό. Πώς συμβούλευε τους Κύπριους ηγέτες να κάνουν ατιμίες για να φορτώσουν στην Αθήνα τις δικές του αμαρτίες.
Η Δύση τον αποχαιρετά ως τη σοφή αλεπού της διπλωματίας. Ο Ελληνισμός, όμως, όχι. Γι’ αυτόν θα παραμείνει «χασάπης» και «δολοφόνος». Οι αγνοούμενοι της Κύπρου τον περιμένουν εκεί ψηλά να του τα πουν ένα χεράκι. Αυτό το ραντεβού αδύνατον να το αποφύγει.
