Του Μανώλη Κοττάκη
Η τηλεμαχία μεταξύ των υποψήφιων αρχηγών του ΠΑΣΟΚ ήταν εξόχως ενδιαφέρουσα. Και τούτο διότι ήταν μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να αξιολογηθεί η πολιτική επάρκεια των «κορυφαίων» στελεχών της τρίτης πολιτικής δύναμης της χώρας και να διερευνηθεί αν 12 χρόνια μετά τη βαριά της ήττα στις εκλογές του 2012 έχει τις δυνάμεις να σηκωθεί και να διεκδικήσει ηγεμονικά τη δεύτερη θέση και την κυριαρχία στον χώρο της Κεντροαριστεράς. Προσεγγίζω πάντοτε τις εξελίξεις στην αντιπολίτευση, μείζονα και ελάσσονα, με κριτήριο το εθνικό συμφέρον και την επείγουσα ανάγκη ανόρθωσης της αξιοπιστίας της πολιτικής. Αυτό θα κάνω και σήμερα. Έγνοια μας πρέπει να είναι ο τόπος και όχι οι παραταξιακές μας επιλογές. Έχω να καταθέσω τέσσερα συμπεράσματα.
Το πρώτο: Η εικόνα που εξέπεμψε το ΠΑΣΟΚ είναι μιας σοβαρής συστημικής δύναμης, πλήρως ενσωματωμένης στη λογική των Δημοκρατικών των ΗΠΑ, μακριά από τις παρακαταθήκες του Ανδρέα Παπανδρέου. Όσα άκουσα για τα εθνικά θέματα δύσκολα με πείθουν ότι αυτό το ΠΑΣΟΚ θα αντιδράσει σθεναρά σε έναν επώδυνο εθνικό συμβιβασμό με την Τουρκία. Οι υποψήφιοί του φοβούνται να μιλήσουν για την επέκταση των χωρικών μας υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια, ακόμη και στην ανατολική Μεσόγειο, ενώ είναι βέβαιοι ότι η Χάγη θα αναγνωρίσει μειωμένη επήρεια στο Καστελόριζο. Άρα δεν είναι διατεθειμένοι να δώσουν καμία μάχη γι’ αυτά, θεωρούν την ήττα δεδομένη. Ο Ανδρέας δεν ήταν έτσι. Για την Κάσο, λέξη. Λες και ήταν όλοι δασκαλεμένοι. Μόνο ο Δούκας ψέλλισε κάτι γι’ αυτό, αλλά χάθηκε μέσα στην άνευρη εμφάνισή του και ο Κατρίνης (για το ψευδοκράτος). Ακόμη και η εμμονή στην κατάργηση της αρχής της ομοφωνίας (βέτο) σε επιμέρους θέματα στην Ε.Ε. δείχνει την τάση. Οι θέσεις που εξέφρασαν κατά το μάλλον ή ήττον οι υποψήφιοί του, λοιπόν, και επί των εθνικών και επί άλλων θεμάτων μάς λένε ότι όνειρό τους είναι να αποτελέσει το ΠΑΣΟΚ την εναλλακτική του συστήματος. Την «αλλαγή φρουράς του ΝΑΤΟ», που έλεγε ειρωνικά και ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1974. Όχι τη μεταρρύθμιση του συστήματος. Η διαμάχη Ανδρουλάκη – Γιαννακοπούλου για τα πρωτοσέλιδα που έγιναν πρόταση μομφής και για τις εφημερίδες που προπαγάνδισαν το μονταρισμένο υλικό για τον σταθμάρχη αποκάλυψε στους μυημένους ότι οι υποψήφιοι αρχηγοί έχουν επιλέξει στρατόπεδα διαπλοκής και τους κλείνουν το μάτι δημοσίως. Αν όμως έχεις επιλέξει να υιοθετείς 100% τις απόψεις των συμμάχων με θέσεις παραπλήσιες του πρωθυπουργού και να εξαρτάς την πορεία σου από συγκεκριμένους πυλώνες διαπλοκής, τότε δεν θα γίνεις ποτέ αναθεωρητική και αντισυστημική δύναμη. Ο τόπος όμως, 50 ακριβώς χρόνια μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας, έχει ανάγκη αναθεώρησης, όχι βαθύτερης ενσωμάτωσης στο σαπισμένο σύστημα. Την ώρα που ο Μακρόν μιλά για επαναπροσδιορισμό της σχέσης της Γαλλίας με τη Ρωσία μετά τον πόλεμο και ο Σολτς καλεί τον Ζελένσκι να αποδεχθεί οριστικά το νέο εδαφικό status στην Ουκρανία, το σύνολο σχεδόν του πολιτικού συστήματος παραμένει «προβλέψιμος σύμμαχος». Ο κόσμος, όμως, δεν είναι πια προβλέψιμος. Και στη γεωπολιτική και την εσωτερική πολιτική. Η επιρροή της συστημικής διαπλοκής μετρήθηκε στον γάμο των ομοφύλων και στις ευρωεκλογές βρέθηκε πολύ μειωμένη. Άλλο σε βλέπω, άλλο σε εμπιστεύομαι, άλλο σε πιστεύω. Ιδού το πρώτο συμπέρασμα, λοιπόν. Το ΠΑΣΟΚ με τον επαγγελματισμό του υπερέχει του σκορποχωρίου ΣΥΡΙΖΑ σήμερα, αλλά δεν απαντά στην εποχή. Σε νέες ερωτήσεις δίνει παλαιές απαντήσεις.
Το δεύτερο συμπέρασμα τώρα: Το DNA αυτού του χώρου είναι ηγεμονικό. Παρέμεινε ηγεμονικό ακόμη και στα χειρότερά του. Η Φώφη Γεννηματά σφράγισε τη στρατηγική της αυτονομίας του, δεν έσκυψε στον ΣΥΡΙΖΑ, δεν τον προσκύνησε ούτε στα χειρότερά της και η σπορά της κάρπισε. Σχεδόν όλη η νεότερη γενιά στελεχών στην οποία ανήκουν και ο Ανδρουλάκης και ο Κατρίνης και ο Γερουλάνος και η Γιαννακοπούλου, εσχάτως και αυτή η Άννα (που μάλλον κατάλαβε τι σημαίνει να σε χρησιμοποιεί ο Μητσοτάκης) εμμένει στη στρατηγική της αυτονομίας. Στόχος της είναι η απορρόφηση των παλαιοπασοκικών δυνάμεων που κάποτε βρήκαν στέγη στον ΣΥΡΙΖΑ. Σχεδόν κανένας από τους υποψηφίους που είδα (πλην Δούκα ίσως) δεν επιθυμεί συνένωση δυνάμεων με τον ΣΥΡΙΖΑ. Θεωρώντας ότι ο πολιτικός χρόνος λειτουργεί υπέρ του ΠΑΣΟΚ (και εναντίον του Τσίπρα, όπως εξελίσσονται τα πράγματα), το «μαγαζί γωνία» περιμένει υπομονετικά να επιστρέψουν οι παλαιοί πελάτες του. Και με όρους κυριαρχίας να ενσωματώσει μετά τους όποιους κεντρογενείς συριζαίους με τους οποίους ταιριάζουν τα χνώτα τους.
Το τρίτο συμπέρασμα της τηλεμαχίας: Ο κοινοβουλευτισμός υπερέχει. Η κοινοβουλευτική εμπειρία των Ανδρουλάκη, Κατρίνη, Γερουλάνου και Γιαννακοπούλου υπερίσχυσαν της απειρίας του Χάρη Δούκα. Βοήθησαν επίσης τα άπειρα τηλεοπτικά χιλιόμετρα που έχουν διανύσει τα τελευταία 12 χρόνια όλοι τους, της Διαμαντοπούλου μη εξαιρουμένης. Βοήθησαν ώστε τα καρφιά του ενός για τον άλλον να διατυπώνονται με τρόπο ευγενικό και δολοφονικό χωρίς ακρότητες και φανατισμούς. Ως γνωστόν, το πιο κοφτερό μαχαίρι είναι το βαμβάκι. Θυμίζω ότι το πολίτευμά μας είναι κοινοβουλευτικό. Και χωρίς αυτό να αποτελεί έκφραση προτίμησης (από πίτα που δεν τρως) σκέφτομαι πόσο κοινοβουλευτική θα είναι η δημοκρατία μας αν οι νέοι αρχηγοί του ΠΑΣΟΚ και του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι βουλευτές.
Το τέταρτο και τελευταίο συμπέρασμα της τηλεμαχίας: Τώρα θα αναφερθούμε στα πρόσωπα. Ο Χάρης Δούκας, το αουτσάιντερ της μάχης, έχασε στα δικά μου μάτια δυναμική μετά την επιεικώς μετριότατη εμφάνισή του. Ήταν ανέτοιμος, δεν απαντούσε, δεν είχε ανακλαστικά και το χειρότερο θυμόταν να απαντήσει αυτό που τον ρωτούσαν στο παρά πέντε στο και πέντε! Στη μεθεπόμενη ερώτηση. Υπογραμμίζοντας έτσι ότι η αδυναμία του να απαντά αμέσως τον «έτρωγε». Απάντησε καθυστερημένα τρεις φορές: Μία φορά στον Γερουλάνο για τα 12 μίλια, μία στη Διαμαντοπούλου για τη ΔΕΗ και μία (ενοχικά) στον Ανδρουλάκη για το «ευνοημένος». Το τελευταίο τού στοίχισε. Με ορολογία Κάμαλα ο Ανδρουλάκης τον «έφαγε για πρωινό» όταν του είπε: «Δεν είσαι Μιτεράν και ευτυχώς δεν είσαι και Ερντογάν». Για αρκετά λεπτά είχε την εικόνα του κεραυνοβολημένου. Με την εμφάνισή του έμοιασε πολύ μικρός και για το αξίωμα του προέδρου του ΠΑΣΟΚ και του δημάρχου Αθηναίων. Εκτόπισμα μηδέν. Αν διαπιστώνω σωστά ότι ο Δούκας εγελοιοποιήθη εμφανιζόμενος, ενώ δοξαζόταν κρυπτόμενος, τότε μένει το ερώτημα ποιος θα είναι ο αντίπαλος του Ανδρουλάκη που εξέφρασε γνησίως το βαθύ ΠΑΣΟΚ στον δεύτερο γύρο. Η απάντηση είναι η Άννα ή ο Γερουλάνος, αλλά αυτό θα μας το πουν οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ. Η Διαμαντοπούλου, προτείνοντας τον Γερουλάνο για πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, έδειξε από ποιον άγχεται ότι μπορεί να χάσει τη δεύτερη θέση, για την οποία αυτή τη στιγμή έχει ελαφρύ προβάδισμα. Η ίδια έκανε μια συντηρητική εμφάνιση και εισέπραξε την απομυθοποίηση του Δούκα. Αλλά η κούρσα ακόμη έχει δρόμο. Το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα επαρχίας και η Άννα και ο Παύλος είναι βαθιά αστοί. Όποιος βρει ερείσματα στην περιφέρεια θα πάει τελικό.
