Και ξαφνικά όλοι πετούν πυρηνικά πυροτεχνήματα

Ο Μακρόν προσπάθησε για ακόμα μια φορά να προκαλέσει εντύπωση και το Κρεμλίνο απάντησε με την πιθανότητα δοκιμών

Της Μαρίας Δεναξά

Οι πολιτικοί και τα παιδιά έχουν ένα κοινό. Μπορούν να εκφράζονται χωρίς ορισμένες φορές να καταλαβαίνουν τι λένε και χωρίς να αναρωτιούνται για τις πιθανές συνέπειες όσων ξεστομίζουν. Αυτό θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πριν από μερικές ημέρες, ακούγοντας τον Εμανουέλ Μακρόν, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης συνέντευξής του στα ΜΜΕ, να δηλώνει ότι «τα πυρηνικά όπλα της Γαλλίας θα πρέπει να τεθούν επί τάπητος, στη συζήτηση για τη θωράκιση της ευρωπαϊκής άμυνας».

Υποστήριξε επίσης πως «μια αξιόπιστη ευρωπαϊκή άμυνα» πρέπει «να υπερβαίνει την προστασία που ήδη προσφέρει το ΝΑΤΟ». Παρόμοιες δηλώσεις επανέλαβε, πάνω κάτω, σε νέους Ευρωπαίους και μάλιστα δημοσιεύτηκαν από τις περιφερειακές εφημερίδες του ομίλου Ebra.

Την τελευταία επταετία οι Γάλλοι είναι συνηθισμένοι στα προεδρικά πυροτεχνήματα, με πιο πρόσφατο το κάλεσμα από το Ισραήλ του Μακρόν, για τη σύσταση «μιας διεθνούς συμμαχίας εναντίον της Χαμάς», έχοντας δίπλα του τον Νετανιάχου. Σαράντα οκτώ ώρες αργότερα, σε συνάντηση με τον επικεφαλής της Παλαιστινιακής Αρχής και τον πρόεδρο της Αιγύπτου, μίλησε για μια «απλή ανθρωπιστική συμμαχία» κι ότι «είχαν εκληφθεί λάθος τα λεγόμενά του». Έκτοτε σιγή ασυρμάτου.

Η συνέχεια γνωστή. Ο Μότσαρτ της πολιτικής επιθυμεί τώρα να θέσει την πυρηνική υπεροχή της Γαλλίας στη διάθεση της Ευρώπης. Pas mal!

Eνδεχομένως, στόχος των δηλώσεων του Μακρόν ήταν να προκαλέσει εντύπωση, όπως όταν τον Μάρτιο είχε δηλώσει πως «η Ευρώπη πρέπει να είναι έτοιμη για πόλεμο» ή όπως όταν πριν από λίγες ημέρες διαμήνυσε πως «δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η αποστολή δυτικών χερσαίων δυνάμεων στην Ουκρανία», σε μια προσπάθεια ίσως να ζωντανέψει λίγο το προεδρικό στρατόπεδο, που παλεύει μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας στην προεκλογική σκηνή, εν όψει των ευρωεκλογών και εξαιτίας της ιλιγγιώδους ανόδου της ακροδεξιάς στις δημοσκοπήσεις. Το μόνο, όμως, που κατάφερε ο Γάλλος πρόεδρος ήταν να προκαλέσει ξανά τη χλεύη του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ, αλλά και την ανακοίνωση του Κρεμλίνου για την έναρξη πυρηνικών δοκιμών απέναντι στο ενδεχόμενο αποστολής νατοϊκών στρατευμάτων στην ουκρανική επικράτεια.

Το (νέο) γαλλικό δόγμα

Από την εκλογή του το 2017, ο αρχηγός του γαλλικού κράτους τονίζει συνεχώς πως «τα ζωτικά συμφέροντα της Γαλλίας έχουν πλέον ευρωπαϊκή διάσταση».

Ωστόσο, σε ό,τι αφορά τη διάθεση της γαλλικής πυρηνικής υπεροχής, μπορεί ο Μακρόν να είναι αρχηγός των ενόπλων δυνάμεων και η απόφαση για το πότε θα πατήσει το θανάσιμο κουμπί να του ανήκει, όμως σε ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, που θα μπορούσε να διαγράψει τη Γαλλία και την Ευρώπη από τον χάρτη, δεν θα ήταν δυνατό να αγνοήσει την Ολομέλεια της γαλλικής Γερουσίας και του Κοινοβουλίου. Εκτός κι αν πρόκειται για…

Πάντως, το γαλλικό δόγμα θέλει τα πυρηνικά όπλα της Γαλλίας να είναι διαθέσιμα μόνο για να προστατέψουν ζωτικής σημασίας συμφέροντα της χώρας. Όμως για τον Μακρόν και τους δορυφόρους που τον υποστηρίζουν, όπως είναι ο Φρανσουά Μπαϊρού, «δεν υπάρχει αντίθεση, καθώς η κατάσταση άλλαξε από την εποχή του στρατηγού Ντε Γκoλ». Κατά συνέπεια, στις ευρωπαϊκές προτεραιότητές τους είναι η αμοιβαιοποίηση της γαλλικής πυρηνικής δύναμης, παρόλο που η γαλλική επικράτεια δεν απειλείται κι αυτό δεν περιλαμβάνει την ταπεινωτική αποβολή της από τις χώρες του Σαχέλ.

Επομένως, το νέο στρατηγικό δόγμα που πρεσβεύει ο Μακρόν εμπεριέχει ολόκληρη την ευρωπαϊκή επικράτεια και δυνητικά θα μπορούσε να πλήξει με πυρηνικά τις ρωσικές δυνάμεις, αν, για παράδειγμα, επιχειρούσαν να εισβάλουν στη Μολδαβία ή στις χώρες της Βαλτικής.

Στην περίπτωση αυτή, όμως, η Γαλλία είναι μέλος του ΝΑΤΟ. Η συμμαχία μέσα στο πλαίσιο μιας επίθεσης με συμβατικά όπλα επιβάλλει να σπεύσουν τα μέλη της προς βοήθεια των απειλούμενων κρατών.

Ωστόσο, μέσα στο ντελίριό του, ο Γάλλος πρόεδρος για να δικαιολογήσει τη χρήση πυρηνικών, χωρίς να εμπλακούν τα συμβατικά μέσα του ΝΑΤΟ, θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η Μολδαβία και οι Βαλτικές χώρες αποτελούν κατά κάποιο τρόπο κομμάτι της γαλλικής επικράτειας, από τη στιγμή που απειλείται ευρωπαϊκό έδαφος στο οποίο έχει αναπτυχθεί η γαλλική πυρηνική ασπίδα.

Μια τέτοια ενέργεια θα μπορούσε να γίνει αν η Ευρώπη ήταν ένα ομοσπονδιακό κράτος. Αλλά στις μέρες μας, η κάθε ευρωπαϊκή χώρα παραμένει κυρίαρχος της διπλωματίας και της άμυνάς της. Οπότε εδώ γεννάται το ερώτημα: η Γαλλία του Μακρόν είναι έτοιμη να διαθέσει και να χρησιμοποιήσει τα πυρηνικά της για λογαριασμό της Ε.Ε.; Είναι έτοιμη να εκτεθεί σε μια αντεπίθεση με τα ίδια όπλα και να αντιμετωπίσει μια κατάσταση που άλλες κυβερνήσεις θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει και στην οποία η ίδια δεν έχει κανέναν έλεγχο;

Η επικρατέστερη απάντηση είναι πως η μετατροπή της γαλλικής πυρηνικής ομπρέλας σε ευρωπαϊκή είναι μια προεδρική ψευδαίσθηση, από τις πολλές του μακρονισμού που κατά καιρούς μας έχουν απασχολήσει.

Επιπροσθέτως, οι διαφορετικοί μηχανισμοί λήψης αποφάσεων στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, όπως, για παράδειγμα, είναι η ευρωηγεμόνας Γερμανία, καθιστούν απίθανο τη χρήση των γαλλικών πυρηνικών.

Μάλιστα, την ώρα που ο Μακρόν δηλώνει πως και στο θέμα των πυρηνικών της χώρας του θέλει να πράξει ως «Ευρωπαίος», η Γερμανία τού επιτίθεται κατά μέτωπο με μια πρωτοφανή ενέργεια. Έθεσε αντιρρήσεις και ζητά την αναστολή της διαδικασίας του διαγωνισμού για το μελλοντικό ευρωπαϊκό δορυφορικό σύστημα γνωστό ως Ιris2, που ξεκίνησε το 2023 υποστηρίζοντας πως είναι κακοσχεδιασμένο και πως ευνοεί τη Γαλλία!

Ακόμα ένας ελιγμός επειδή οι σύμμαχοι χάνουν στα σημεία τον πόλεμο;

Η συζήτηση για τα πυρηνικά στην παρούσα φάση ίσως να γίνεται επειδή οι σύμμαχοι χάνουν στα σημεία στον πόλεμο στην Ουκρανία και αντιλαμβάνονται την ανάγκη για μια νέα αρχιτεκτονική ασφαλείας για την προστασία από υποτιθέμενους εχθρούς και απειλές όπως είναι η Ρωσία. Ίσως να προβλέπουν και την πιθανότητα μετάλλαξης της φύσης των διατλαντικών σχέσεων μετά τις αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου, στην περίπτωση επιστροφής του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, που θα μπορούσε να αποδυναμώσει ακόμη και να βάλει τέλος στη διατλαντική συμμαχία κατά των Ρώσων.

Η δογματική αλλαγή της Γαλλίας, που σκοπεύει στην ενίσχυση με πυρηνικά των συμβατικών εργαλείων αποτροπής της Ε.Ε., είναι πιθανό να αμβλύνει την ένταση που έχει προκύψει από τον Οκτώβριο του 2022 μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, για το σχέδιο της αντιπυραυλικής ασπίδας του Βερολίνου, στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, στην οποία έχουν προσχωρήσει περίπου 20 χώρες προς μεγάλη δυσαρέσκεια αλλά και απομόνωσης της Γαλλίας, στην αεράμυνα της Ευρώπης. Αυτή η σύμπραξη προβλέπει την από κοινού αγορά γερμανικών (για συστήματα μικρού βεληνεκούς), αμερικανικών (για συστήματα μεσαίου βεληνεκούς) και ισραηλινών (για συστήματα μεγάλου βεληνεκούς) συστημάτων, αλλά όχι γαλλικού εξοπλισμού.

Διαβουλεύσεις διεξάγονται διακριτικά για να προσπαθήσουν να συμβιβάσουν τις θέσεις μεταξύ Παρισιού και Βερολίνου, αν και απτά αποτελέσματα σε αυτούς τους ευαίσθητους τομείς είναι απίθανο να επιτευχθούν πριν από την επίσημη επίσκεψη του Εμανουέλ Μακρόν στη Γερμανία, στα τέλη Μαΐου. Επαφές έχουν γίνει και με τους Βρετανούς.

Ωστόσο, μια ενδεχόμενη «αμοιβαιοποίηση» της γαλλικής αποτρεπτικής δύναμης φαίνεται εξαιρετικά απίθανη σε αυτό το στάδιο. Θα κινδύνευε να σκοντάψει σε μια σειρά από επιχειρησιακά ζητήματα, όπως είναι, για παράδειγμα, η αποθήκευση των γαλλικών πυρηνικών όπλων στο εξωτερικό.

Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»