Η επιστολή-καταπέλτης που του είχε στείλει ο Φίλ. Τσαλίδης, ενάμιση χρόνο πριν από την τραγωδία στα Τέμπη, προειδοποιούσε για «ορατό κίνδυνο να υπάρξει ένα συμβάν μεγίστης σοβαρότητας» – Επιβάλλεται σήμερα κιόλας να κληθεί ως μάρτυρας στην Εξεταστική ο τότε διευθύνων σύμβουλος. Το είχε αρνηθεί η πλειοψηφία
Από τον Βασίλη Γαλούπη
«Κανένα πόρισμα δεν κράτησα στο συρτάρι μου» ισχυρίστηκε χθες στην πολύωρη κατάθεσή του ο Κώστας Αχ. Καραμανλής, με τον πρώην υπουργό Μεταφορών να επιμένει ότι έβλεπε πάντα όσα έγγραφα είχαν σημασία και να ισχυρίζεται ότι ουδέποτε είχε ενημερωθεί για τον κίνδυνο τροχαίου δυστυχήματος, όπως συνέβη στα Τέμπη στις 28 Φεβρουαρίου 2023, κάνοντας προσπάθεια να ακυρώσει και το εξώδικο των μηχανοδηγών του ΟΣΕ.
Όμως, πριν στεγνώσει το μελάνι των πρακτικών, ο Καραμανλής καλείται να απαντήσει στο ντοκουμέντο που φέρνει σήμερα στο φως η «δημοκρατία», ανατρέποντας τους ισχυρισμούς του βουλευτή Σερρών. Ο πρώην υπουργός είχε ενημερωθεί εγκαίρως για «τον ορατό πλέον κίνδυνο να υπάρξει ένα συμβάν μεγίστης σοβαρότητας», όπως πράγματι συνέβη λίγο καιρό μετά, στα Τέμπη.
Συγκεκριμένα, στις 6 Σεπτεμβρίου 2021, ενάμιση χρόνο πριν από την τραγωδία με τους 57 νεκρούς, είχε στείλει και στον τότε υπουργό Μεταφορών Κώστα Καραμανλή επίσημο έγγραφο ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Φίλιππος Τσαλίδης. Μάλιστα, ο τότε ισχυρός άνδρας της ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχε χαρακτηρίσει το έγγραφο ως «εμπιστευτικό», και γι’ αυτό δεν διέρρευσε μέχρι τώρα.
Η επιστολή απευθυνόταν στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΟΣΕ Σπύρο Πατέρα, με πρώτο όνομα στην κοινοποίηση αυτό του Κώστα Καραμανλή και δεύτερο του τότε υφυπουργού Μεταφορών Μιχάλη Παπαδόπουλου. Ενήμερη ήταν και η πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Σιδηροδρόμων Ιωάννα Τσιαπαρίκου.
Το θέμα στο οποίο αναφερόταν ο Τσαλίδης ήταν «σοβαρά λειτουργικά προβλήματα του Ελληνικού Σιδηροδρόμου» και αφορμή είχε σταθεί η ανατροπή δύο βυτίων σε εμπορικό συρμό μεταφοράς καυσίμου και αυτοκινήτων του Ελληνικού Στρατού. Το συμβάν είχε γίνει στη Λευκοθέα Σερρών, στην οποία εκλέγεται μάλιστα βουλευτής ο Καραμανλής, στις 25 Αυγούστου 2021. Μία ημέρα μετά, όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ, υπήρξε κι άλλο ατύχημα στον Δομοκό, με ακινητοποίηση συρμού λόγω ζημιών.
Το εμπιστευτικό έγγραφο, το οποίο παρουσιάζουμε αυτούσιο στη συνέχεια, είναι τρισέλιδο. Ο Τσαλίδης ενημερώνει τόσο τον ΟΣΕ όσο και την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών, «επιθυμώντας να μην υπάρξουν σοβαρότερα συμβάντα στην κυκλοφορία στο άμεσο μέλλον».
Αρχικά χτυπά το «καμπανάκι» στον υπουργό για την έλλειψη προσωπικού του ΟΣΕ, και συγκεκριμένα σταθμαρχών και κλειδούχων, τη μη λειτουργία της σηματοδότησης σε μεγάλα τμήματα του δικτύου και την κακοσυντηρημένη υποδομή («γενικότερη αίσθηση εγκατάλειψης της σιδηροδρομικής υποδομής, χωρίς να υπάρχει ορατό σχέδιο αναδιοργάνωσής της»).
Στη συνέχεια αναφέρεται σε δύσκολη κι ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΗ σιδηροδρομική λειτουργία, με «αποτέλεσμα σοβαρά συμβάντα», την έλλειψη σηματοδότησης και τηλεδιοίκησης σε μεγάλα τμήματα, ενώ αποκαλύπτει ότι, συν τοις άλλοις, καταπατάται και η σύμβαση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με το ελληνικό κράτος, αφού είναι αδύνατη η πραγματοποίηση προγραμματισμένων δρομολογίων.
Η εικόνα που είχε ο διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ για τις αδυναμίες των ελληνικών σιδηροδρόμων μέχρι εκείνη τη στιγμή φαίνεται ότι τον σπρώχνει σε αυτή την κατεπείγουσα επιστολή προς τον ΟΣΕ και τον Καραμανλή, προειδοποιώντας τους με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο για ένα δυστύχημα σαν αυτό που συνέβη ενάμιση χρόνο αργότερα, στα Τέμπη:
«Η παράταση και επιδείνωση της υφιστάμενης κατάστασης δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να αυξηθεί η συχνότητα των συμβάντων επί γραμμής, με ορατό πλέον τον κίνδυνο να υπάρξει ένα συμβάν μεγίστης σοβαρότητας»!
Ο Κώστας Αχ. Καραμανλής, που, όπως παραδέχθηκε στη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Θεοδώρα Τζάκρη, πάντα λάμβανε γνώση όλων των σημαντικών εγγράφων για τον σιδηρόδρομο, δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι αγνοούσε την αγωνιώδη προειδοποίηση του Φίλιππου Τσαλίδη. Ασφαλώς και τη γνώριζε, αφού του κοινοποιήθηκε επίσημα και με αριθμό πρωτοκόλλου.
Μάλιστα, η μεγαλύτερη απόδειξη ότι ο Τσαλίδης εισέπραξε το αρνητικό -αν όχι εχθρικό- κλίμα ύστερα από αυτή την κίνηση από την ηγεσία του υπουργείου Μεταφορών και την κυβέρνηση είναι ότι λίγες ημέρες μετά υπέβαλε την παραίτησή του από τη θέση του στην ΤΡΑΙΝΟΣΕ. Στις 14 Σεπτεμβρίου, οκτώ ημέρες μετά το εμπιστευτικό έγγραφο προς τον ΟΣΕ και τον τότε υπουργό, κι έχοντας εισπράξει την άρνηση να αλλάξει οτιδήποτε στον σιδηρόδρομο, ανακοίνωσε στο Δ.Σ. του οργανισμού ότι αποχωρεί από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου της ΤΡΑΙΝΟΣΕ.
Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, «το διοικητικό συμβούλιο, σε συνέχεια της αποδοχής της παραίτησης, ευχαρίστησε τον κ. Τσαλίδη για τη συνεισφορά του στην εταιρία καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας του».
Το διοικητικό συμβούλιο αποφάσισε τότε ότι τη θέση του κ. Τσαλίδη προσωρινά θα ανελάμβανε ο Ιταλός πρόεδρος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ Α.Ε., καθηγητής Ντάριο ντελ Μπόσκο, εν αναμονή της σύγκλησης της συνέλευσης των μετόχων, με την οποία θα ανασυγκροτείτο σε σώμα το διοικητικό συμβούλιο, προκειμένου να ορισθεί ο νέος διευθύνων σύμβουλος. Προσωρινός διευθυντής Λειτουργίας Μεταφορών είχε αναλάβει ο Λούκα Ζουτσιάλα, άνθρωπος των Ιταλών.
Μάλιστα, η ΤΡΑΙΝΟΣΕ είχε ανακοινώσει πως «για το αμέσως επόμενο διάστημα η εταιρία μας προσβλέπει σε σημαντικές συνέργειες με τις κυβερνητικές Αρχές και τα αρμόδια υπουργεία, ώστε να επιταχυνθεί η ανανέωση του στόλου οχημάτων με νέα τρένα υδρογόνου, καθώς και η εφαρμογή ενός συστήματος car και bike sharing, που θα συνδέει αρμονικά τον σιδηρόδρομο με τις πόλεις».
Ο Καραμανλής λοιπόν όχι μόνο ήταν ενήμερος, αλλά συμμετείχε ενεργά μαζί με την ΤΡΑΙΝΟΣΕ στην υποβάθμιση της παραίτησης-μυστήριο μέχρι σήμερα του Τσαλίδη και την απόσπαση της προσοχής με φαντασιώσεις περί «στόλου οχημάτων με νέα τρένα υδρογόνου» και κάτι ακατάληπτα περί «συστήματος car και bike sharing που θα συνδέει αρμονικά τον σιδηρόδρομο με τις πόλεις».
Τα Τέμπη απέδειξαν πως ο Καραμανλής και η ΤΡΑΙΝΟΣΕ αγνόησαν και «έθαψαν» όλες τις έγκαιρες προειδοποιήσεις του διευθύνοντος συμβούλου του οργανισμού για «τον κίνδυνο να υπάρξει ένα συμβάν μεγίστης σοβαρότητας». Ο πρώην υπουργός Μεταφορών γνώριζε για το εμπιστευτικό έγγραφο, αλλά το απέκρυψε, ενώ είχε χρέος να το δώσει στην εξεταστική επιτροπή και, παράλληλα, να εξηγήσει γιατί ουδέποτε έλαβε σοβαρά τις προειδοποιήσεις.
«Οι επισημάνσεις της προαναφερθείσης επιστολής της ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι ακόμη επίκαιρες και οξύνονται όσο δεν γίνονται σχεδιασμένες και συστηματικές ενέργειες για άρση των προβλημάτων που απαριθμήσαμε» εκλιπαρούσε ο Τσαλίδης, πριν αποφασίσει να παραιτηθεί για να μη φέρει καμία ευθύνη σε όσα θα ακολουθούσαν με μαθηματική ακρίβεια.
«Είναι δεδομένο ότι οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας της κυκλοφορίας και τα προβλήματα στην υποδομή που απαριθμήσαμε καταλήγουν σε συνεχώς μεταβαλλόμενες βραδυπορίες και μονοδρομήσεις, καθιστώντας περισσότερο πιθανά τα ανθρώπινα λάθη με απρόβλεπτες συνέπειες». Είναι τα ίδια ανθρώπινα λάθη του σταθμάρχη και του νεκρού μηχανοδηγού που ψάχνει ως σωσίβιο ο Καραμανλής, προκειμένου να βγει από το κάδρο των ευθυνών.
Η εξεταστική επιτροπή, που αρνούνταν σκανδαλωδώς να καλέσει τον Τσαλίδη, είναι υποχρεωμένη σήμερα κιόλας να το κάνει, για να καταθέσει όσα γνωρίζει και για όσα είχε ενημερώσει εγκαίρως. Η άρνηση της κυβερνητικής πλειοψηφίας να παρευρεθεί στη διαδικασία ο Τσαλίδης είναι από μόνη της ύποπτη. Υποχρέωση της εξεταστικής είναι να γίνει νέα κλήση και στον Κώστα Καραμανλή για να δώσει εξηγήσεις.
Χθες, ο νυν διευθύνων σύμβουλος της ΤΡΑΙΝΟΣΕ (Hellenic Train), ο Ιταλός Μαουρίτσιο Καποτόρτο, που από την εξεταστική τον στέλνουν «πακέτο» στον εισαγγελέα με το αίτημα να διερευνηθεί για το ενδεχόμενο ψευδορκίας, αποφάσισε πανικόβλητος ότι αρνείται να υπογράψει την κατάθεσή του στην επιτροπή της Βουλής. Ανακάλυψε ότι έχει αντιρρήσεις σχετικά με τη μετάφραση, και από την εξεταστική επιτροπή ζήτησαν από τους… διερμηνείς να επανεξετάσουν όσα μετέφρασαν – έμμεση πίεση που μπορεί να θεωρηθεί ακόμα και σκανδαλώδης. Ο πρόεδρος της επιτροπής Μαρκόπουλος, μάλιστα, προέτρεψε τους διερμηνείς να ξανακοιτάξουν τη μετάφραση και τους υπενθύμισε δύο φορές ότι «έχετε δώσει όρκο».
Όμως, ο Κώστας Καραμανλής πόση αλήθεια είπε και πόση απέκρυψε χθες από την εξεταστική επιτροπή;
Ολόκληρο το εμπιστευτικό έγγραφο που διαψεύδει όσα είπε χθες ο μοιραίος υπουργός
ΘΕΜΑ: Σοβαρά λειτουργικά προβλήματα στην κυκλοφορία του Ελληνικού Σιδηροδρόμου
Σχετ.: Η επιστολή της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με αριθμ. πρωτ. 40.803/21/Δ2 από 21/6/2021.
Κύριε Διευθύνοντα Σύμβουλε,
Στις 25/08/21 έγινε εκτροχιασμός και ανατροπή δύο ενδιάμεσων οχημάτων βυτίων ενός εμπορικού συρμού, μεταφοράς καυσίμου και αυτοκινήτων του Ελληνικού Στρατού. Το συμβάν έγινε στην περιοχή μετά τη Λευκοθέα Σερρών, λόγω κυρίως της κατάστασης της υποδομής (η οποία στο τμήμα εκείνο έχει οδηγήσει σε απροσδόκητη και ασύμφορη χρονική επιμήκυνση όλων των δρομολογίων της ΤΡΑΙΝΟΣΕ προς τη Θράκη), με αποτέλεσμα τη διακοπή της κυκλοφορίας έως τις 28/08/21 για τον εκτροχιασμό των οχημάτων, την άντληση των επικίνδυνων για την περιβαλλοντική ρύπανση καυσίμων σε άλλα οχήματα και τελικά την πλήρη αποκοπή της γραμμής Σερρών – Αλεξανδρούπολης μέχρι νεωτέρας.
Στις 26/08/21, στην έξοδο του σταθμού του Δομοκού, επί της γραμμής κύριας κυκλοφορίας (στον κλάδο καθόδου προς Αθήνα) βρέθηκε όχημα του ΟΣΕ χρησιμοποιούμενο για έλεγχο περιτυπώματος των σηράγγων, το οποίο προφανώς δεν είχε «ασφαλιστεί» ορθά, με το οποίο συγκρούσθηκε η κατερχόμενη επιβατική αμαξοστοιχία 885, με αποτέλεσμα την ακινητοποίηση του συρμού λόγω ζημιών στη μετώπη της οδηγούσας την αμαξοστοιχία κινητήριας μονάδας (Δ/Η 220035). Οι συνέπειες ενός τέτοιου συμβάντος θα ήταν ανυπολόγιστες, εάν η σύγκρουση γινόταν με κατερχόμενη αμαξοστοιχία Ι.C. που διέρχεται από το σημείο με μεγάλη ταχύτητα ή εάν η αμαξοστοιχία 885 δεν αποβίβαζε επιβάτες στον σταθμό του Δομοκού (οπότε η ταχύτητα πρόσκρουσης θα ήταν πολύ μεγαλύτερη). Με αφορμή τα ανωτέρω περιστατικά και επιθυμώντας να μην υπάρξουν σοβαρότερα συμβάντα στην κυκλοφορία στο άμεσο μέλλον επισημαίνουμε τα ακόλουθα:
Η έλλειψη προσωπικού του ΟΣΕ (σταθμαρχών και κλειδούχων), σε συνδυασμό με τη μη λειτουργία της σηματοδότησης σε μεγάλα τμήματα του δικτύου, η μη πλήρως συντηρημένη υποδομή και οι χώροι πέριξ αυτής, ο ορισμός βραδυποριών σε διάσπαρτα σημεία του δικτύου (αντί για άμεση επισκευή των διαπιστώσεων των ελέγχων), η μη λειτουργία του Κέντρου Ελέγχου του Λιανοκλαδίου, η γενικότερη αίσθηση εγκατάλειψης της σιδηροδρομικής υποδομής χωρίς να υπάρχει ορατό σχέδιο αναδιοργάνωσής της καθιστούν τη σιδηροδρομική λειτουργία δύσκολη και επικίνδυνη, έχουν ως αποτέλεσμα σοβαρά συμβάντα (όπως τα ανωτέρω) και, επιπλέον, δυσχεραίνουν τη διαχείριση της αποκατάστασης της κυκλοφορίας στις περιπτώσεις κρίσιμων περιστατικών ασφάλειας επί γραμμής. Επιπλέον, η έλλειψη σταθμαρχών και κλειδούχων έχει σημαντικές συνέπειες στην ομαλή κυκλοφορία και εκτέλεση όλων των αμαξοστοιχιών, καθιστώντας αδύνατη την πραγματοποίηση μερικών από τα προγραμματισμένα δρομολόγια στη σύμβαση ΥΔΥ της ΤΡΑΙΝΟΣΕ με το ελληνικό κράτος.
Εκτός όμως από την αδυναμία προγραμματισμού δρομολογίων σε ώρες που εξυπηρετούν τους επιβάτες, της λειτουργίας μεγάλων τμημάτων χωρίς σηματοδότηση/τηλεδιοίκηση και στελέχωση της υποδομής, με τους κινδύνους που δημιουργούνται όσον αφορά την κυκλοφορία, τη δυσχέρεια στη διαχείριση των συμβάντων επί γραμμής, την πρόκληση καθυστερήσεων (ακόμη και στις αμαξοστοιχίες Ι.C.), τη συστηματική καθήλωση επί μακρόν των εμπορευματικών συρμών σε πολλούς ακραίους σταθμούς των μη στελεχωμένων τμημάτων και τη μείωση της χωρητικότητας του δικτύου, η παράταση και επιδείνωση της υφιστάμενης κατάστασης δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε να αυξηθεί η συχνότητα των συμβάντων επί γραμμής, με ορατό πλέον τον κίνδυνο να υπάρξει ένα συμβάν μεγίστης σοβαρότητας.
Οι επισημάνσεις της προαναφερθείσης επιστολής της ΤΡΑΙΝΟΣΕ είναι ακόμη επίκαιρες και οξύνονται όσο δεν γίνονται σχεδιασμένες και συστηματικές ενέργειες για άρση των προβλημάτων που απαριθμήσαμε.
Ο ΟΣΕ γνωρίζει καλύτερα από τον καθέναν την καθημερινή αύξηση του αριθμού των βραδυποριών στο δίκτυο (ακόμη και στη γραμμή Αθήνα – Θεσσαλονίκη), που σήμερα καθιστά ανέφικτη την τήρηση των δρομολογιακών χρόνων ακόμη και των αμαξοστοιχιών I.C, (αφού από τις βραδυπορίες έχουμε καθυστερήσεις μεγαλύτερες από 11,5 min.), όπως και την επιδείνωση της κατάστασης της υποδομής από την ύπαρξη όλων των ανωτέρω προβλημάτων.
Είναι δεδομένο ότι οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας της κυκλοφορίας και τα προβλήματα στην υποδομή που απαριθμήσαμε καταλήγουν σε συνεχώς μεταβαλλόμενες βραδυπορίες και μονοδρομήσεις, καθιστώντας περισσότερο πιθανά τα ανθρώπινα λάθη με απρόβλεπτες συνέπειες.
Θεωρούμε καθήκον μας να επισημάνουμε ότι, αν δεν γίνει άμεσα και οργανωμένα προσπάθεια θεραπείας των αδιαμφισβήτητων προβλημάτων της υποδομής και της ρύθμισης της κυκλοφορίας, θα έχουμε ολοένα περισσότερα αριθμητικά και μεγαλύτερα σε σοβαρότητα συμβάντα, με τεράστια επίπτωση στη λειτουργία του Ελληνικού Σιδηροδρόμου.
Προασπίζοντας ταυτόχρονα και τα δικά μας εταιρικά συμφέροντα, σας δηλώνουμε πως θέλουμε να συμμετάσχουμε σε κάθε προσπάθεια οργάνωσης του τρόπου αντιμετώπισης των προβλημάτων. Είμαστε στη διάθεση του ΟΣΕ και της ελληνικής Πολιτείας να συμβάλουμε σε όποια λύση κριθεί αναγκαία για την αποκατάσταση και τον εκσυγχρονισμό του δικτύου, όμως παράλληλα θα διεκδικήσουμε κάθε κάλυψη των ζημιών μας που τυχόν προέρχονται από την παρούσα προβληματική κατάστασή του.
Ο Διευθύνων Σύμβουλος
Καθηγητής Φίλιππος Τσαλίδης
Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»
