Του Γιάννη Χατζηθεοδοσίου*
Σχεδόν δύο χρόνια οι πολίτες βρίσκονται σε μία διαρκή αναζήτηση προσφορών, είτε μέσω της εφαρμογής των εκάστοτε «καλαθιών» είτε αυτής των διάφορων «pass». Η εικόνα στα σούπερ μάρκετ των ανθρώπων που ψάχνουν τα προϊόντα που έχουν ενταχθεί στην πρωτοβουλία Μόνιμης Μείωσης Τιμής είναι πλέον συνηθισμένη και αυτό που παρατηρούμε είναι ότι συνεχώς αυξάνεται ο αριθμός των πολιτών που ψάχνουν για το φθηνότερο. Η ακρίβεια, ειδικά στα τρόφιμα, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για καταναλωτικές συνήθειες του παρελθόντος.
Πλέον, με την αυγή του 2024, η αναζήτηση αυτή επεκτείνεται και στο θέμα της τιμής του ηλεκτρικού ρεύματος. Η εφαρμογή του μηχανισμού υπολογισμού του ρεύματος έχει δημιουργήσει νέα δεδομένα και στην ενεργειακή αγορά. Η κοινωνία καλείται να προσαρμοστεί -και μάλιστα το ταχύτερο δυνατό- στα νέα χρωματιστά τιμολόγια και οι καταναλωτές πρέπει να συνηθίσουν σε μία έρευνα που δεν είχαν καν διανοηθεί.
Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας, η εκτίναξη του ενεργειακού κόστους και κυρίως η λειτουργία του σχετικού χρηματιστηρίου έχουν ανατρέψει όλα όσα γνωρίζαμε εδώ και δεκαετίες για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Αν οι πολίτες δεν θέλουν να δουν να εκτροχιάζεται ο προϋπολογισμός τους για την κάλυψη αυτής της ανελαστικής δαπάνης, και εφόσον δεν επιλέξουν το σταθερό τιμολόγιο, πρέπει να ενημερώνονται κάθε μήνα από τον ιστότοπο της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας για τις ισχύουσες τιμές της αγοράς ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να μπορούν να επιλέγουν αυτές που θεωρούν πιο συμφέρουσες.
Και το γεγονός ότι οι περισσότεροι -τουλάχιστον για την ώρα- μεταφέρθηκαν στο πράσινο τιμολόγιο οφείλεται στη στάση αναμονής που τηρούν εξαιτίας της δυσκολίας υπολογισμού των χρεώσεων. Ειδικά οι μεγαλύτεροι σε ηλικία πολίτες αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες, τόσο στην αντίληψη της νέας κατάστασης όσο και στα βήματα που πρέπει να κάνουν για να εξασφαλίσουν τη φθηνότερη δυνατή χρέωση.
Πρόκειται σίγουρα για μια κομβική αλλαγή στην καθημερινότητα της συντριπτικής πλειονότητας των καταναλωτών, καθώς δεν ισχύει πλέον τίποτα από αυτά που γνώριζαν.
Όσο οι διεθνείς τιμές είναι σε διαχειρίσιμα επίπεδα, η κατάσταση παραμένει υπό έλεγχο. Αν όμως οι τιμές ανέβουν και πάλι, όπως είχε γίνει πέρσι, τότε οι καταναλωτές κινδυνεύουν και από τις αυξήσεις αλλά και από κάποια πιθανή λάθος επιλογή τιμολογίου.
Το θέμα είναι σοβαρό, καθώς δεν μιλάμε για κάποια μικροέξοδα, αλλά για ένα σημαντικό μπάτζετ από το συνολικό εισόδημα των πολιτών. Και ο προβληματισμός γίνεται πιο έντονος από τη στιγμή που η Ε.Ε. απαγορεύει πλέον την κρατική επιδότηση λογαριασμών νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Έχω την αίσθηση ότι θα έπρεπε να έχει προηγηθεί μεγαλύτερο διάστημα προσαρμογής της κοινωνίας στα νέα δεδομένα. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση πρέπει να είναι έτοιμη για πιθανές διορθωτικές κινήσεις, αλλά και για πιο αυστηρούς ελέγχους στην αγορά, προκειμένου να προστατευτεί ένα νοικοκυριό ή μία μικρομεσαία επιχείρηση, που λόγω δυσκολίας στην εφαρμογή της διαδικασίας ή οικονομικής αδυναμίας θα βρεθεί σε δύσκολη θέση σχετικά με την πληρωμή του λογαριασμού του ηλεκτρικού ρεύματος.
*Πρόεδρος ΕΕΑ και επίτιμος διδάκτορας ΠΑ.ΠΕΙ.
