Η “βασιλική αίγλη” μιας εβδομηκονταετούς αποδυνάμωσης

Τα παιχνίδια της μοίρας θέλησαν να ανέλθει στον θρόνο του Ηνωμένου Βασιλείου η Ελισάβετ των Ουίνδσορ σε ηλικία μόλις 26 ετών, διαδεχόμενη τον πρόωρα θανόντα πατέρα της, ο οποίος με τη σειρά του είχε γίνει απροσδόκητα βασιλιάς λόγω του “ατυχήματος” της παραίτησης του ισχυρογνώμονα (και φιλικού προς τον Άξονα) αδελφού του Εδουάρδου Η΄.

Τα παιχνίδια της μοίρας (και το ισχυρό γονίδιο της Σκωτσέζας μητέρας της) εξασφάλισαν επίσης στην Ελισάβετ Β’ μακρό βίο, ώστε η εβδομηκονταετής βασιλεία της να αποτελεί ρεκόρ. Προσωποποίησε έτσι η εκλιπούσα όλη την μεταπολεμική (και μετα-αυτοκρατορική) διαδρομή της χώρας της. Μια διαδρομή που ταυτίζεται αφενός με την υποχώρηση της βρετανικής ισχύος και αφετέρου, σε ό,τι αφορά ιδίως τη μοναρχία, την υπαγωγή της στη λογική της μαζικής ενημέρωσης.

Η στέψη της Ελισάβετ Β’ το 1953 υπήρξε η πρώτη που μεταδόθηκε τηλεοπτικά. Έκτοτε, η λάμψη και η ευτέλεια της μιντιακής εικόνας συνόδευσαν τη βρετανική βασιλική οικογένεια σε όλες τις περιπέτειές της. Η μοναρχία έγινε ένα brand με μετρήσιμες αποδόσεις για το βρετανικό κράτος, ιδίως κατά τη διοργάνωση μεγάλων βασιλικών γεγονότων. Ένα παράδοξο υβρίδιο, καθώς ο προνεωτερικός αυτός θεσμός συμφιλιώθηκε με τον σύγχρονο κόσμο του θεάματος και της αγοράς. Και ταυτόχρονα, ένα επικοινωνιακό όπλο απέναντι στο διεθνές ακροατήριο, στο οποίο παρουσίαζε μια Βρετανία πολύ περισσότερο σταθερή, ισχυρή και relevant για τις παγκόσμιες υποθέσεις από αυτήν που διαμορφώθηκε την τελευταία εβδομηκονταετία.

Η πραγματική μεταπολεμική πορεία της Βρετανίας υπήρξε σταθερά καθοδική, σε όλα τα επίπεδα. Αρκεί και μόνο να αναλογισθεί κανείς ότι ο πρώτος πρωθυπουργός της βασιλείας της Ελισάβετ Β’ υπήρξε ο Ουίνστον Τσόρτσιλ και τελευταίος η Λιζ Τρας. Ή ότι η τελευταία δεκαετία σημαδεύτηκε από δύο δημοψηφίσματα: για την ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας και για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο ρόλος της Βρετανίας στον κόσμο και η ίδια η ενότητά της αποτελούν και θα αποτελούν και στο μέλλον ένα ανοιχτό ερώτημα. Και το αυτό μπορεί να υποστηρίξει κανείς και για τον θεσμό της μοναρχίας, αν κρίνουμε από την ένταση της αμφισβήτησής του, ιδίως στις πρώην κτήσεις που εξακολουθούν να μοιράζονται συμβολικά τον ίδιο αρχηγό κράτους με τη Βρετανία.

Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι που προηγήθηκαν της στέψης της Ελισάβετ Β’ διευθέτησαν το ζήτημα της παγκόσμιας πρωτοκαθεδρίας κατά τρόπο που έβαζε ταφόπλακα στην “αυτοκρατορία που δεν έδυε ποτέ”. Το τελειωτικό πλήγμα ήρθε με την Κρίση του Σουέζ το 1956, όταν η κυβέρνηση Αϊζενχάουερ κατέστησε σαφές στις άλλοτε αποικιακές υπερδυνάμεις, Βρετανία και Γαλλία, όταν μπορούν αυτόνομα να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες. Έκτοτε η Γηραιά Αλβιών αφοσιώθηκε σε ρόλο “δεύτερου βιολιού” των Αμερικανών “εξαδέλφων” και αναζήτησε στην ευρωπαϊκή ολοκλήρωση ένα αντίβαρο στην εκλιπούσα αυτοκρατορία της.

Η πίσω όψη της βασιλικής αίγλης της “εβδομηκονταετίας Ελισάβετ” δεν είναι παρά η σημαντικότερη εξέλιξη του μεταπολεμικού κόσμου, δηλαδή η αποαποικιοποίηση. Η μάχη οπισθοφυλακής που έδωσε με ωμό τρόπο η Βρετανία (το παράδειγμα της Κύπρου είναι χαρακτηριστικό αλλά όχι το μόνο, ούτε το πιο βίαιο) δεν απέτρεψε την ιστορική αυτή εξέλιξη. Η πρόσφατη επάνοδος στους υπερπόντιους τυχοδιωκτισμούς (βλ. λ.χ. την επέμβαση στη Σιέρα Λεόνε επί Μπλαιρ ή τη συμμετοχή στην εισβολή στο Ιράκ) και η τωρινή πλειοδοσία του Λονδίνου σε νεοψυχροπολεμικό ζήλο δεν φανερώνουν ανάκαμψη, αλλά μιαν όλο και πιο αποσταθεροποιητική και αμήχανη αναζήτηση ρόλου. Διόλου τυχαία, η Μόσχα ανακάλυψε, μετά την εισβολή της στην Ουκρανία, την αντιαποικιακή ρητορική, ως μέσο συσπείρωσης του πλανητικού Νότου.

Κορυφή ενός οικοδομήματος κληρονομημένου προνομίου που παραμένει ισχυρότατο στην όλο και πιο άνιση βρετανική κοινωνία, η μοναρχία θαμπώνει στις μέρες μας τους καταναλωτές του θεάματος με το κατεξοχήν βρετανικό παράδοξο, που ανάγεται στην Ένδοξη Επανάσταση του 17ου αιώνα. Η ιστορική ανάδυση της αστικής τάξης δεν συνοδεύτηκε στη νήσο από ρήξη με την προγενέστερη αριστοκρατία, αλλά από μία σύμφυσή τους, χωρίς τα αιματηρά ξεκαθαρίσματα λογιαριασμών του τύπου της Γαλλικής Επανάστασης. Θα καταφέρει και στην εποχή που ανοίγεται να πορεύεται από κοινού ο κόσμος της αγοράς με κατάλοιπα της φεουδαρχίας, όπως το Στέμμα; Μένει να φανεί.

Πηγή: capital.gr

  1. Αμφιβάλλω αν ο αρθρογράφος έχει πατήσει το πόδι του στο ΗΒ
    Καταρχήν το τέλος της αυτοκρατορίας δεν έχει σε τίποτα να κάνει με την Ελισάβετ.
    Υπήρξε απόφαση των ψηφοφόρων ενώ ακόμη δεν είχε τελειώσει καλά καλά ο Β ΠΠ. 8 χρόνια πριν αναλάβει δηλαδή και ήδη είχε προχωρήσει πάρα πολύ η διαδικασία.
    Αποφάσισαν οι ψηφοφόροι ότι τα χρήματα έπρεπε να ξοδευτούν για την ενίσχυση των κατώτερων οικονομικά τάξεων και όχι στην αυτοκρατορία. Οι αυτοκρατορίες στοιχίζουν πολύ και η πιο τεράστια ever, πάρα πολύ!
    Και αυτό έγινε.
    Στη θέση της το λεγόμενο κοινωνικό κράτος που στη συνέχεια έγινε copy/paste παντού.
    Στο πρόγραμμα του Attlee ήταν και το έκανε. Δεν υπάρχει προηγμένη χώρα που δεν το αντέγραψε.
    Γι αυτό και ήταν το ΗΒ που ζήτησε από Πακιστανούς και Ινδούς να φτιάξουν κράτη το 1947 και δεν αναγκάστηκε βέβαια από τον Γκάντι και τις μη στρατιές του ή την μη βία που πρεσβευε ο άνθρωπος.
    Για να ακολουθήσει το ξήλωμα της υπόλοιπης αυτοκρατορίας τις επόμενες 2 ,5 δεκαετίες.
    Αυτή την απόφαση των Βρετανών υπηρέτησε η Ελισάβετ παρά το ότι η ίδια όπως ήταν φυσικό ήταν αντίθετη.
    Υπήρξε η διάλυση της μεγαλύτερης αυτοκρατορίας που είχε γνωρίσει ο κόσμος σχεδόν αναίμακτη και αυτό είναι μια τεράστια επιτυχία του ΗΒ.
    Το εύκολο θα ήταν να αποχωρήσουν σε ένα βράδυ αλλά θα επικρατούσε παγκόσμιο χάος.
    Σε πόσες μέρες θα είχε προκληθεί Ελληνοτουρκικός πόλεμος μετά από μια αποχώρηση των Βρετανών από τη Κύπρο ένα ωραίο πρωινό? Το ίδιο σε ολόκληρο σχεδόν το πλανήτη.

    Για τις κοινωνικές ανισοτητες τώρα τι να πει κανείς? Αν πιστεύει ότι είναι οξυμένες σήμερα τι ήταν το 1939 που το 25% του πληθυσμού του ΗΒ ήταν σε απόλυτη (και όχι σε σχετική) φτώχεια?

    Αλλά είναι σαφές ότι ο αρθρογράφος έχει μείνει στον 19ο αιώνα και μετράει την ισχύ με το πόσες κτήσεις έχει κανείς.
    Δεν είναι ο μόνος. Στη γειτονιά μας έχουμε τον Πούτιν και τον Ερντογάν που επίσης ζουν στον 19ο αιώνα. Ο 21ος θα τους ταρακουνήσει συνθέμελα όλους αυτούς.

  2. Όταν ήμουν φοιτητής στην Αγγλία ένας καθηγητής μου είχε πει σε συζήτηση για την βασιλεία στην Αγγλία, ότι οι μισοί θεωρούν ότι τους πληρώνουν για να κάνουν τίποτα και οι άλλοι μισοί τους υποστηρίζουν για να ασχολούνται με τα σκάνδαλα του παλατιού. Κάποια στιγμή, είπε, όλο αυτό θα τελειώσει λόγω φθοράς.
    George N ένας ελληνοτουρικικός πόλεμος είναι καθαρά υπόθεση των Αμερικανών. Θα είναι σύντομος, αν γίνει, και ο στόχος θα είναι να καθίσουμε σε ένα τραπέζι για να αρχίσει η μοιρασιά. Ποιοι θα επωφεηθούν από κάτι τέτοιο. Μα φυσικά οι πολυεθνικές (ενέργειας). Αγγλία, Γαλλία και λοιποί απλά είναι θεατές – πιόνια.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

Please enter your comment!
Please enter your name here

Τελευταία άρθρα

Κανένας πόλεμος των ΗΠΑ δεν έχει ηθικό έρεισμα

Αυτό το «γεράκι» της αμερικανικής διπλωματίας, η Βικτόρια Νούλαντ, τέως υφυπουργός Εξωτερικών, που παραιτήθηκε πρόσφατα (υπεύθυνη για την ουκρανική...

Η περίπλοκη εξίσωση του Μεσανατολικού!

Στις μεγάλες διεθνείς κρίσεις που εκδηλώνονται σε αλλεπάλληλα επεισόδια, με δυσδιάκριτα όρια ευθυνών των αντιμαχομένων (το περίφημο «ποιος ήρξατο...

H Μελόνι και o «δυτικός εθνικισμός»

Τι να πεις, ζούμε σε τέτοιες εποχές που η τόσο ενδιαφέρουσα ομιλία της πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι κατά...

Ένα έθνος λεόντων και όχι καρπαζοεισπρακτόρων

Οι περισσότεροι κάνουν πολιτική ή διαμορφώνουν πολιτική θέση από επικεφαλίδες αυτών που ακολουθούν ως κομματόσκυλα, αυτών που μοιράζονται την...