Μητσοτάκης – Μπάϊντεν: F-35… στα χαρτιά «παίρνει» η Ελλάδα από τις ΗΠΑ

Σε επικοινωνιακό πυροτέχνημα, παραπέμπουν οι πληροφορίες που διοχετεύονται από κυβερνητικές πηγές, σύμφωνα με τις οποίες οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να πουλήσουν μαχητικά αεροσκάφη πέμπτης γενιάς, F-35, στην Ελλάδα

Στα χαρτιά «παίρνει» η Ελλάδα από τις ΗΠΑ μαχητικά αεροσκάφη, πέμπτης γενιάς, F-35. Οι σχετικές πληροφορίες και δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων δείχνουν ότι, αν η χώρα μας βρει τα χρήματα, προς το τέλος της δεκαετίας του ‘20, ίσως αποκτήσει αυτού του είδους τα αεροσκάφη, τα οποία, πάντως, έως τώρα αντιμετωπίζουν σοβαρά τεχνικά προβλήματα.

Οι πληροφορίες περί απόκτησης του F-35 από την Ελλάδα περισσότερο αποσκοπούν στο να δείξουν ότι η επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ είχε κάποια, έστω και μικρά έμπρακτα αποτελέσματα, παρά αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.

Εξάλλου, ο ίδιος ο πρωθυπουργός, κατά τη διάρκεια των δηλώσεών του ενώπιον του Αμερικανού προέδρου, Τζο Μπάϊντεν, έκανε λόγο, όχι για άμεση απόκτηση ή αγορά του συγκεκριμένου τύπου αεροσκάφους, αλλά για «επένδυση» της αμερικανικής κατασκευάστριας εταιρείας, Lockheed Martin, στην ΕΑΒ, με στόχο την ένταξη της χώρας μας στη συμπαραγωγή του F-35. Πολύ περισσότερο, εξέφρασε την «ελπίδα» (!) ότι η Ελλάδα μπορεί να αποκτήσει τέτοια αεροσκάφη προς το τέλος της δεκαετίας.

Η τουρκική συμπαραγωγή

Να σημειωθεί ότι το F-35, ναι μεν είναι έχει ως πυρήνα του τη Lockheed Martin, και βασικό χρηματοδότη του τον αμερικανικό κρατικό κορβανά, αλλά είναι «προϊόν» συμπαραγωγής σειράς χωρών. Μια από αυτές είναι η Τουρκία.

Παραμένει άγνωστο, ωστόσο, εάν τα τμήματα του αεροσκάφους που έχουν ανατεθεί σε τουρκικές εταιρείες, θα δοθούν τώρα στην Ελλάδα. Ως γνωστόν, η Τουρκία ήταν χώρα – μέλος του κονσόρτσιουμ συμπαραγωγής του F-35, και μάλιστα, προ ετών, το 2018, θα έπρεπε να παραλάβει τα πρώτα έξι F-35 για την Πολεμική Αεροπορία της. Σχεδίαζε, δε, να παραλάβει συνολικά εκατό τέτοια αεροσκάφη.

Ωστόσο, μετά την αγορά των ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων, S-400, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να μην της τα δώσουν και το 2019, στο πλαίσιο των «κυρώσεων» (CAATSA) σε βάρος της γείτονος, αποφάσισαν να την κρατήσουν εκτός του προγράμματος των F-35.

Έτσι, σύμφωνα με πληροφορίες που κατά καιρούς βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η συμμετοχή των τουρκικών εταιρειών στη συμπαραγωγή μάλλον έχει «παγώσει». Να σημειωθεί πως δέκα τουρκικές εταιρείες που μετείχαν στο πρόγραμμα του F-35 είχαν κατ’ αρχήν συμφωνίες παραγωγής εξαρτημάτων ύψους 12 δισ. δολαρίων.

Για τα έξι πρώτα F-35, τα οποία τελικώς δεν παρέλαβε, η Τουρκία, όπως επανειλημμένως έχει τονίσει η Άγκυρα, είχε καταβάλει 1,4 δισ. δολάρια. Τώρα, ζητάει να συνυπολογιστούν αυτά τα χρήματα στο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού 80 F-16 και της αγοράς 40 F-16 Block 70, ύψους 6 δισ. δολαρίων. Πρόκειται ουσιαστικά για εκσυγχρονισμό αντίστοιχο με αυτόν των ελληνικών F-16 στην εκδοχή Viper.

Ωστόσο, αν και συστηματικά τόσο ο Λευκός Οίκος όσο και το State Department προσπαθούν να προωθήσουν αυτό το τουρκικό αίτημα, έως τώρα, εμπόδια ορθώνουν άλλα Σώματα, όπως το Κογκρέσο.

Τελευταία, πάντως, η κυβέρνηση Μπάϊντεν δείχνει αρκετά «διαλλακτική» ως προς το τουρκικό αίτημα. Μάλιστα, μερικές ημέρες πριν την επίσκεψη Μητσοτάκη στις ΗΠΑ, ο Τ.Μπάϊντεν «συνέστησε» στα αρμόδια Σώματα στις ΗΠΑ να δώσουν το πράσινο φως για τον εκσυγχρονισμό των τουρκικών F-16.

WSJ: Η κυβέρνηση Μπάιντεν ζητά από το Κογκρέσο να εγκρίνει συμφωνία για αναβάθμιση των τουρκικών F-16

Βασικός στόχος της Lockheed Martin

«Θα συνεχίσουμε τη μακροχρόνια συνεργασία μας μεταξύ των αμυντικών μας βιομηχανιών», είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώπιον του Τ.Μπάϊντεν. Και πρόσθεσε: «Θα ξεκινήσουμε τη διαδικασία για την απόκτηση μιας μοίρας αεροσκαφών F-35. Και ελπίζουμε να είμαστε σε θέση να προσθέσουμε αυτό το φανταστικό αεροπλάνο στη δύναμη της Ελληνικής Αεροπορίας πριν από το τέλος αυτής της δεκαετίας. Και είμαι χαρούμενος που την Παρασκευή, η Lockheed Martin εξέφρασε επίσημα το ενδιαφέρον της για επένδυση στην ΕΑΒ».

Βέβαια, μόνιμος στόχος της Lockheed Martin, εδώ και χρόνια, ήταν να πουλήσει F-35 στην Ελλάδα. Δε μας έκανε κάποια χάρη η αμερικανική εταιρεία. Τα συμφέροντά της κοιτάζει. Λόγω των εξελίξεων με την Τουρκία, στη συνέχεια έβαλε στην «ατζέντα» της την ένταξη της Ελλάδας στη συμπαραγωγή του αεροσκάφους.

Σημεία, εξάλλου, που είχε καταστήσει σαφή ήδη από πέρυσι στο τέλος του έτους, σε παρουσίαση που έκανε ο Ντένις Πλέσσας, αντιπρόσωπος της αμερικανικής εταιρείας στην Ελλάδα.

Πάντως, παραμένει αδιευκρίνιστο, προς το παρόν, τι είδους «επένδυση», όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, σκοπεύει να κάνει η Lockheed Martin στην ΕΑΒ ή και σε άλλες επιχειρήσεις αεροπορικού αντικειμένου στην Ελλάδα.

Να σημειωθεί, πάντως, πως η LM είναι, ούτως ή άλλως, «κράτος εν κράτει» στην ΕΑΒ. Έχει αναλάβει ανεξάρτητα το μεγάλο έργο του εκσυγχρονισμού 85 ελληνικών F-16, κόστους άνω του 1,5 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για τη συμφωνία που «κλείδωσε» το 2017 μεταξύ Τσίπρα και Τραμπ. Έχει το έργο του ριζικού «εκσυγχρονισμού» των P3 Orion, το οποίο καθυστερεί σημαντικά, καθώς και σημαντικές «δουλειές» για τα C-130 και τα F-16.

Τώρα, όπως ανέφερε ο πρωθυπουργός, υπέβαλε νέα πρόταση στην ελληνική κυβέρνηση, προκειμένου να ενταχθεί η Ελλάδα στο πρόγραμμα των F-35. Κύκλοι της LM διέρρεαν προς ελληνικά ΜΜΕ ότι η αμερικανική εταιρεία, «ναι μεν ενδιαφέρεται να επενδύσει στην ΕΑΒ, αλλά δε γίνεται λόγος για το πλειοψηφικό πακέτο, και το ελληνικό κράτος θα διατηρήσει τον δημόσιο έλεγχο της ΕΑΒ».

Και πρόσθεταν: «Εάν μπορέσουμε να συμφωνήσουμε σε όλες τις παραμέτρους, τα συγκεκριμένα αεροσκάφη θα αποκτηθούν μετά το 2028, ενώ θα αναζητηθεί και ο καλύτερος τρόπος χρηματοδότησης μίας τέτοιας μακρόχρονης επένδυσης για την Ελλάδα του 2030».

Δημοσιονομικός στενός κορσές

Ο Κ.Μητσοτάκης επιβεβαίωσε ότι, εάν γίνει μια τέτοια αγορά, αυτή θα είναι στο τέλος της δεκαετίας, ενώ έκανε λόγο για μια μοίρα F-35. Δηλαδή για περίπου 20-24 αεροσκάφη. Να σημειωθεί ότι το κόστος απόκτησης ενός F-35, «γυμνού», χωρίς οπλικά συστήματα, κυμαίνεται περί τα 70-80 εκατομμύρια. Κοντολογίς, η αγορά θα κοστίσει, από 1,7 έως σχεδόν δύο δισ. δολάρια. Εάν προστεθεί και ο οπλισμός τους, το λιγότερο που θα πρέπει να καταβάλει η Ελλάδα είναι άνω των τεσσάρων δισεκατομμυρίων.

Εύλογα γεννάται το ερώτημα: Που θα βρει η χώρα μας επιπλέον χρήματα για νέα εξοπλιστικά προγράμματα. Πόσο μάλλον που, στο μεταξύ, «τρέχουν» οι πληρωμές για τα γαλλικά αεροσκάφη 4^ης+ γενιάς, Rafale (κόστους τουλάχιστον 2,5 – 3 δισ. ευρώ), των γαλλικών φρεγατών, Belh@rra (το λιγότερο 3 δισ. ευρώ), αλλά και για τον εκσυγχρονισμό των F-16.

Σε αυτά, βέβαια, προστίθεται σειρά άλλων εξοπλιστικών αγορών που ουσιαστικά δεσμεύουν την Ελλάδα σε δυσβάστακτες πληρωμές, σε βάθος δεκαετίας. Κι όλα αυτά, ενώ βαθαίνει η οικονομική κρίση εξαιτίας της διετίας του κορονοϊού, της ενεργειακής πολιτικής, των ακριβών καυσίμων και του πολέμου στην Ουκρανία.

Σε μεγάλο βάθος χρόνου

Να σημειωθεί ότι με ιδιαίτερο «πάθος», προωθείτο η αγορά των F-35 από εποχής ΣΥΡΙΖΑ, από τον τότε υπουργό Άμυνας, Πάνο Καμμένο. Ο ίδιος επανειλημμένως είχε εμφανιστεί να τα υπερασπίζεται ένθερμα, ενώ επί υπουργίας του είχε γίνει και ανταλλαγή επιστολών με την αμερικανική πλευρά. Τότε, πάντως, αποφασίστηκε ότι προτεραιότητα ήταν τα F-16 Viper.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στις κατά καιρούς εισηγήσεις τους οι στρατιωτικές ηγεσίες σημειώνουν ότι, μετά το 2025, οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις θα βρεθούν μπροστά στην ανάγκη να εξετάσουν επιτακτικά την απόκτηση μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς.

Αίτημα προς τις αμερικανικές αρχές, ώστε σταδιακά να αρχίσει η συζήτηση και η διαπραγμάτευση για τους όρους της απόκτησης των μαχητικών F-35 θα στείλει σύντομα η Ελλάδα, ανέφερε η αναπληρώτρια κυβερνητική εκπρόσωπος, Αριστοτελία Πελώνη. Κάτι που σημαίνει ότι οι διεργασίες θα κρατήσουν σε μεγάλο βάθος χρόνου. Εκτός και εάν η σημερινή κυβέρνηση θελήσει να «δεσμεύσει» τη χώρα με κάποιο «προσύμφωνο».

Υπερόπλο, μόνο στις διαφημίσεις

Έως τώρα, το F-35 εμφανίζεται να προηγείται των ανταγωνιστών του. Παρ’ όλα αυτά, κοινή πεποίθηση είναι ότι το μαχητικό, παρά τα τεράστια ποσά που έχει απορροφήσει από τον αμερικανικό κρατικό κορβανά, δεν έχει αποδώσει τα πρέποντα αποτελέσματα σε επίπεδο αποτελεσματικότητας σε επιχειρησιακές συνθήκες.

Όπως είναι, επίσης, γνωστό, επανειλημμένως τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται πληροφορίες περί… περίεργων πτώσεων αεροσκαφών, δίχως όμως να δίδονται πειστικές εξηγήσεις. Εκτιμάται ότι ακόμα αντιμετωπίζει σημαντικά προβλήματα και ότι θα χρειαστεί αρκετά χρόνια ακόμα προκειμένου να τελειοποιηθεί ως οπλικό σύστημα.

Θα ελέγχεται από την Ελλάδα;

Ένα ακόμα ύψιστης εθνικής σημασίας ζήτημα είναι εάν αυτό το όπλο μπορεί πράγματι να βρίσκεται υπό τον απόλυτο εθνικό – ελληνικό έλεγχο ή θα είναι εν μέρει (!). Δηλαδή, εάν θα ελέγχεται σε σημαντικό βαθμό, τεχνικά, από την αμερικανική πλευρά.

Προ ετών, μεγάλο σάλο προκάλεσε η αποκάλυψη ότι τα F-35 που είχε προμηθευτεί η Νορβηγία ήταν «κοριασμένα», γεμάτα με «Δούρειους Ίππους», με αποτέλεσμα να έχουν και οι ΗΠΑ πλήρη εικόνα των επιχειρησιακών κινήσεων των νορβηγικών αεροσκαφών. Τελικά, οι ΗΠΑ ζήτησαν «συγγνώμη», αλλά αυτό το μείζον θέμα κυριολεκτικά «θάφτηκε».

Το Ισραήλ από τη μεριά του, το οποίο επίσης αγόρασε F-35, φρόντισε να αποφύγει τον αμερικανικό έλεγχο στα αεροσκάφη του, και, όπως λέγεται, τα πήρε ουσιαστικά «γυμνά», μόνο με το stealth «κουφάρι» τους, και ήταν το ίδιο που τα «έντυσε» με όλα τα προηγμένα συστήματα.

Να σημειωθεί, τέλος, πως το F-35 ποιοτικά είναι ένα εντελώς διαφορετικό όπλο από τα αεροσκάφη των προηγουμένων γενεών. Πρόκειται, ουσιαστικά, όχι απλώς για ένα μαχητικό αεροσκάφος, αλλά για μια ηλεκτρονική πλατφόρμα μάχης, η οποία συλλέγει και αναλύει πληροφορίες, αλλά και «γεμίζει» με πληροφορίες οι οποίες της διοχετεύονται από δορυφόρους και άλλα μέσα. Βέβαια, δορυφόρους η Ελλάδα δε διαθέτει. Άρα, θα είναι εξαρτημένη σε αυτό το επίπεδο.

Όλοι με F-35 κατά της Ρωσίας

Εξίσου εξαιρετικά μεγάλης σημασίας είναι ότι τα F-35 τα προωθούν οι ΗΠΑ, βάσει προγράμματος, προς όλες -εάν είναι δυνατόν- τις χώρες που βρίσκονται στη «γραμμή αντιπαράθεσης» με τη Ρωσία.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, το σχέδιο αυτό είχαν υποβάλλει οι ΗΠΑ στο ΝΑΤΟ ήδη το 2017. Προέβλεπε ότι μέχρι το 2025 θα έπρεπε να προωθηθούν F-35, από τη βορειοανατολική Ευρώπη έως τη νοτιοανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Ήδη, κάποιες χώρες, όπως μεταξύ άλλων η Φινλανδία που τώρα επιθυμεί να μπει στο ΝΑΤΟ, αγόρασαν F-35.

Ως εκ τούτου, ουδόλως ξενίζει το γεγονός ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν να εντάξουν και την Ελλάδα σε αυτό το πρόγραμμα. Η χώρα μας, εξάλλου, ούτως ή άλλως οδηγήθηκε στη «γραμμή αντιπαράθεσης» με τη Ρωσία.

Πάντως, η ενδεχόμενη απόκτηση F-35 από την Ελλάδα, δε συνεπάγεται αυτομάτως τον αποκλεισμό της Τουρκίας, όπως αρκετοί λέγουν. Κάθε άλλο. Στο μέλλον, ουδείς θα πρέπει να εκπλαγεί εάν η γείτων επανενταχθεί στο πρόγραμμα. Κάτι, ωστόσο, που θα καθοριστεί ανάλογα με τις εξελίξεις στις αμερικανο-τουρκικές σχέσεις.