Λειψυδρία και στο βάθος σενάρια για «δούρειους ίππους» ιδιωτικοποίησης του νερού

Μιά τυχόν ἀπορρόφησις τῶν ΔΕΥΑ (δημοτικῶν ἐπιχειρήσεων ὑδρεύσεως) ἀπό τήν ἰδιωτική ΔΕΗ θά ἐσήμανε αὐτομάτως καταστρατήγηση τοῦ Συντάγματος, καθώς ἔτσι τό νερό θά ἐγίνετο ἀντικείμενο ἐμπορίου μέ στόχο τό κέρδος, ὅπως ἔχει γίνει καί μέ τό ρεῦμα

τοῦ ΓΙΆΝΝΗ ΣΤΕΡΓΊΟΥ

Τόν Σεπτέμβριο θά ἐξειδικευθοῦν οἱ παρεμβάσεις γιά τήν ἀντιμετώπιση τῆς λειψυδρίας, βάσει τοῦ κυβερνητικοῦ σχεδιασμοῦ, τήν ὥρα πού ὁ κατακερματισμός –ὑπερχρεωμένων συνήθως– φορέων, οἱ ἀπώλειες δικτύου, ἡ ὑδροκλοπή καί οἱ ἀνάγκες μεγάλων ἐπενδύσεων, συχνά ἀπό φορεῖς χωρίς διαχειριστική ἐπάρκεια, εἶναι οἱ μεγάλες προκλήσεις. Στό φόντο αὐτό ἡ Κυβέρνησις προεχώρησε, τήν προηγουμένη ἑβδομάδα, σέ κάποιες πρῶτες ἀνακοινώσεις, ἐν ὅσῳ τό Ἐθνικό Σχέδιο περί τῶν Ὑδάτων τελεῖ ὑπό διαμόρφωσιν.

Συμφώνως πρός τά στοιχεῖα, πάντως, πού ἐπαρουσιάσθησαν στό Ὑπουργικό Συμβούλιο, ἡ χώρα μας κατατάσσεται στήν 19η θέση παγκοσμίως ὡς πρός τόν κίνδυνο λειψυδρίας. Ἡ στάθμη τῶν φραγμάτων εἶναι σέ ἱστορικά χαμηλά ἐπίπεδα, ἐνῶ ἐνδεικτικό εἶναι τό γεγονός ὅτι τά ἀποθέματα στήν Ἀττική ἔχουν μειωθεῖ ἄνω τοῦ 50% ἐν σχέσει πρός τό 2022.

«Χωρίς τήν λήψη ἐπί πλέον μέτρων καί λύσεων, οἱ διαθέσιμοι ὑδάτινοι πόροι ἐκτιμᾶται ὅτι ἐπαρκοῦν γιά διάστημα δύο ἐτῶν» ἐτόνισε χαρακτηριστικῶς πρό ὀλίγων ἑβδομάδων στήν Γενική Συνέλευση τῆς ΕΥΔΑΠ ὁ Χάρης Σαχίνης, διευθύνων σύμβουλος τῆς ἑταιρείας. «Μέ τήν ἐφαρμογή τῶν προτεινόμενων λύσεων, ὁ χρονικός ὁρίζοντας ἐπάρκειας ἐπεκτείνεται στά τρία ἔτη. Ἐάν ὑπάρξει ἐπαρκής βροχόπτωση, ἡ ἐπάρκεια μπορεῖ νά φτάσει ἕως καί τά τέσσερα ἔτη, δημιουργῶντας τό ἀναγκαῖο χρονικό περιθώριο γιά τήν ὑλοποίηση τοῦ μεγάλου ἔργου τῶν Κρεμαστῶν, τό ὁποῖο βρίσκεται σέ προγραμματισμένο στάδιο ὑλοποίησης» ἀνέφερε ὁ κ. Σαχίνης, προσθέτοντας ὅτι «ἡ ΕΥΔΑΠ τηρεῖ αὐστηρή στάση, προχωρῶντας ἀκόμη καί σέ κατασχέσεις λογαριασμῶν ὅπου ἀπαιτεῖται, προκειμένου νά διασφαλιστεῖ ἡ εἴσπραξη τῶν ὀφειλομένων». Ὅπως, δέ, ἐσημείωσε, «ἡ ἑταιρεία λειτουργεῖ στό πλαίσιο ρυθμιζόμενης ἀγορᾶς, ἐνῶ απαραίτητα δεδομένα ἔχουν ὑποβληθεῖ στόν Ρυθμιστή, ὥστε νά καθοριστεῖ τό ἐπιτρεπόμενο τιμολόγιο βάσει τῆς ἀρχῆς τῆς ἀνάκτησης κόστους. Ἡ τιμολόγηση βασίζεται ἀποκλειστικά σέ τεκμηριωμένα ἔργα πού κρίνονται ἀναγκαῖα».

Πάντως, ἡ ΕΥΔΑΠ ἀποτελεῖ ἐξαίρεση, καθώς διαθέτει καί «ταμεῖο» ἀλλά καί δυνατότητα ἔργων. Τό θέμα εἶναι ποιές θά εἶναι οἱ ἐξελίξεις στίς ΔΕΥΑ. Γιά αὐτό καί ἡ Κυβέρνησις, καθησυχάζοντας στό φόντο καί τῆς συζητήσεως γιά αὐξήσεις τῶν τιμῶν, γιά ἄλλη μία φορά προτείνει πέντε βασικούς ἄξονες τοῦ σχεδιασμοῦ. Συγκεκριμένα:

– Τήν διατήρηση τοῦ νεροῦ ὡς δημοσίου ἀγαθοῦ, ὅπως προβλέπουν τό Σύνταγμα καί ἡ νομολογία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας.

– Τήν σύσταση βιωσίμων ἑταιρειῶν ὑδρεύσεως, ἀρδεύσεως καί ἀποχετεύσεως, μέ στόχο ἀποδεκτό κόστος ἐπί ὅλων τῶν χρήσεων.

– Τόν ὁλιστικό σχεδιασμό καί τήν κεντρική διαχείριση ὅλων τῶν ἀναγκαίων ἔργων, μικρῶν καί μεγάλων.

– Τήν ἀνάληψη κατεπειγουσῶν πρωτοβουλιῶν τούς ἑπομένους ἕξι μῆνες, σέ συνδυασμό μέ ἐκστρατεία ἐνημερώσεως καί εὐαισθητοποιήσεως τῶν πολιτῶν.

– Τήν ἐφαρμογή νέων τεχνολογιῶν καί συμπληρωματικῶν τρόπων παραγωγῆς νεροῦ (ἀφαλάτωσις, ἀνακύκλωσις καί ἐπαναχρησιμοποίησις).

Νά σημειωθεῖ ὅτι, κατά τήν Κυβέρνηση, εἶναι ἤδη ἐν ἐξελίξει 1.200 καί πλέον ἔργα διαχειρίσεως καί ἀξιοποιήσεως ὑδάτων, ἐκ τῶν ὁποίων 1.090 ἀφοροῦν στήν ὕδρευση καί 237 στήν ἄρδευση. Σημειώνεται ὅτι τά ἔργα αὐτά ἔρχονται νά προστεθοῦν στά 278, πού ἔχουν ἤδη ὁλοκληρωθεῖ ἀπό τό 2019 ἕως σήμερα, ὡστόσο εἶναι προφανής ἡ ἀνάγκη περαιτέρω ἐπενδύσεων καί πιό συντεταγμένης προσπαθείας γιά τήν ἀντιμετώπιση αὐτοῦ τοῦ μεγάλου κοινωνικοῦ καί ἐθνικοῦ ζητήματος.

Χρέη

Ἕνα, πάντως, ἐκ τῶν μεγάλων ζητημάτων εἶναι ἡ οἰκονομική ἀξιοπιστία φορέων διαχειρίσεως ὕδατος καί εἰδικῶς τῶν δημοτικῶν ἑταιρειῶν ὑδρεύσεως καί ἀποχετεύσεως, πού συχνά καλοῦνται νά διαχειρισθοῦν κοινοτικά χρήματα, ἀλλά καί νά «τρέξουν» ἔργα. Ἐκεῖ ὑφίσταται μία μεγάλη δυσκολία, καθώς ὑπάρχει παραλλήλως καί ἕνας μεγάλος ὄγκος χρεῶν πρός τήν ΔΕΗ. Γιά αὐτό ἄλλως τε, βάσει πληροφοριῶν, στό πλαίσιο τῆς κυβερνητικῆς ἀξιολογήσεως συζητεῖται ἐνδεχομένη ἀπορρόφησις ἀπό τήν ΔΕΗ τῶν 739 δημοτικῶν ἑταιρειῶν ὑδρεύσεως, πλήν τῆς ΕΥΔΑΠ, πού θά εἶχε τήν εὐθύνη γιά τήν Ἀττική, καί τῆς ΕΥΑΘ, γιά τήν Θεσσαλονίκη.

Ὡστόσο, τό πλῆθος καί ἡ ἔντασις τῶν ἀντιδράσεων ἀλλά καί πιθανά νομικά κωλύματα ἔβαλαν τό ὅλο σχέδιο στό «ράφι». Νά σημειωθεῖ ὅτι τυχόν ἀπορρόφησις τῶν ΔΕΥΑ ἀπό τήν ἰδιωτική ΔΕΗ θά σήμανε αὐτομάτως ἀναίρεση κυβερνητικῆς δεσμεύσεως, καταστρατηγήσεως τοῦ Συντάγματος, καθώς ἔτσι τό νερό θά ἐγίνετο ἀντικείμενο ἐμπορίου μέ στόχο τό κέρδος, ὅπως ἔχει γίνει καί μέ τό ρεῦμα.

Καί ὅλα αὐτά σέ μιά δύσκολη πολιτικῶς συγκυρία, μέ δημάρχους καί κορυφαῖα κυβερνητικά στελέχη, συμφώνως πρός πληροφορίες, νά διαφωνοῦν, καθώς στό πλάνο δέν εἶχε προβλεφθεῖ κάποιας μορφῆς διαγωνιστική διαδικασία, γιά εἴσπραξη χρεῶν, καί ἀπορρόφηση τῶν ἑταιρειῶν ὑδρεύσεως.

Πάντως ἡ Κυβέρνησις στό φόντο τῶν πληροφοριῶν αὐτῶν ἔσπευσε νά κάνει λόγο γιά fake news. «Ἄς εἴμαστε ξεκάθαροι. Τό νερό εἶναι καί παραμένει δημόσιο ἀγαθό, ὅπως ὁρίζει τό Σύνταγμα. Καί κάνουμε τό ἐθνικό σχέδιο γιά τά ὕδατα, ἀκριβῶς γιά νά μήν ποῦμε τό νερό νεράκι. Ἀντίθετα, αὐτό θά συνέβαινε ἄν ἀφήναμε τό πρόβλημα νά ἐξελιχθεῖ, χωρίς νά λάβουμε πρόσθετες καί ἀκόμα πιό τολμηρές πρωτοβουλίες» ἐτόνισε σέ συνέντευξή του ὁ Ἀντιπρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως Κωστῆς Χατζηδάκης. «Δέν θυμηθήκαμε φυσικά τώρα τό ζήτημα τῆς διαχείρισης τῶν ὑδάτων. Ἀπό τό 2019 ἔχουν ὑλοποιηθεῖ πάνω ἀπό 200 σχετικά ἔργα, ἐνῶ βρίσκονται σέ ἐξέλιξη πάνω ἀπό 1.000. Ἡ ἐπιδείνωση ὅμως, λόγω τῆς κλιματικῆς κρίσης, ὅπως προκύπτει ἀπό ὅλα τά ἐπίσημα στοιχεῖα, ἐπιτάσσει νά προσαρμοστοῦμε στά νέα δεδομένα καί νά ἐξετάσουμε καί λύσεις “ἔξω ἀπό τό κουτί”. Ὑπάρχει ἄραγε κάποιος πού νά πιστεύει ὅτι ἕνα τόσο μεγάλο κοινωνικό καί ἐθνικό θέμα μπορεῖ νά ἀντιμετωπιστεῖ ἀπό 739 διαφορετικούς φορεῖς; Ὅταν μάλιστα ἀρκετοί ἀπό αὐτούς τούς φορεῖς εἶναι ἰδιαίτερα προβληματικοί ἀπό ὅλες τίς ἀπόψεις; Μήν ξεχνᾶμε ὅτι ὁλόκληρη ἡ Ἑλλάδα ἠλεκτροδοτήθηκε μέ μία μόνο ἑταιρεία!» ἀνέφερε, φωτογραφίζοντας ἐμμέσως τήν ΔΕΗ, ὁ κ. Χατζηδάκης καί προσέθεσε:

«Πρέπει, λοιπόν, καί ἐδῶ νά ὑπάρχει μιά πιό κεντρική διαχείριση τῶν ἀναγκαίων ἔργων. Ἐπίσης, πρέπει νά ἀξιοποιήσουμε τίς νέες τεχνολογίες, νά δοῦμε π.χ. τό παράδειγμα τῆς Κύπρου καί τοῦ Ἰσραήλ μέ τίς ἀφαλατώσεις. Καί νά ἐφαρμόσουμε προηγμένες τεχνικές γιά τήν ἐπαναχρησιμοποίηση τῶν ὑδάτων γιά ἄρδευση. Ἐνῶ βεβαίως πρέπει νά λάβουμε καί μία σειρά ἀπό πιό ἐπείγοντα μέτρα γιά τούς ἑπόμενους μῆνες. Μέσα ἀπό ὅλες αὐτές τίς πρωτοβουλίες, ὁ στόχος μας εἶναι νά ἐξασφαλίσουμε τήν ἀδιάλειπτη παροχή νεροῦ τόσο γιά τούς κατοίκους τῶν πόλεων καί τῶν χωριῶν ὅσο καί γιά τούς ἀγρότες μας. Καί φυσικά σέ προσιτές τιμές καί μέ ἰδιαίτερη φροντίδα γιά τούς πιό εὐάλωτους», δίδοντας τό στίγμα ἐν σχέσει πρός τά ἀναγκαῖα ἔργα πού πρέπει νά γίνουν, ὅπου καί κρύβεται, ἐνδεχομένως, ἕνα «κλειδί» πού «ξεκλειδώνει» σενάρια ἰδιωτικοποιήσεως.

Δημοσιεύεται στην «Εστία της Κυριακής»