Κάτω από των κατώτατο οι νέες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα

Η περίοδος των Μνημονίων με τα απανωτά μισθολογικά «ψαλίδια» και η παρατεταμένη φτωχοποίηση τις έριξαν στα τάρταρα

Η κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα κατά την περίοδο των Μνημονίων αλλά και της υγειονομικής κρίσης είχε άμεσο αντίκτυπο στο ύψος των νέων συντάξεων μετά το 2019 και ιδιαίτερα στις νέες συντάξεις των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα (εργάτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιστήμονες).

Το «πάγωμα» των αυξήσεων στους μισθούς, η κατάργηση αρκετών επιδομάτων, το «πάγωμα» των τριετιών για την περίοδο 2012-2023, η μη χορήγηση ακόμα και σήμερα των οικογενειακών επιδομάτων στους εργαζομένους μετά το 2012, η αδρανοποίηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, η εφαρμογή από τον ΟΜΕΔ -όλα τα προηγούμενα χρόνια- των μνημονιακών πολιτικών στους μισθούς, καθώς και η επιλογή χαμηλών εισφορών από τους ελεύθερους επαγγελματίες-αγρότες λόγω της φτωχοποίησής τους όχι μόνο οδήγησαν στην κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα, αλλά επηρέασαν (όπως ήταν επακόλουθο) και το ύψος των νέων συντάξεων, κυρίως αυτών που χορηγήθηκαν μετά το 2022.

Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας (Πληροφοριακό Σύστημα «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ Α.Ε.) από τη «Μηνιαία απεικόνιση των συνταξιοδοτικών παροχών» για τον Απρίλιο 2025, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είναι κατά 41,2% χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο για τους συνταξιούχους του δημόσιου τομέα, όπως και τα έτη 2022-2024.

Συγκεκριμένα, για τον Απρίλιο του 2025 ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 774,18 ευρώ μεικτά, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.317,43 ευρώ (διαφορά 543,25 ευρώ ή 41,2%), όπως αποδεικνύεται από τη μηνιαία απεικόνιση συνταξιοδοτικών παροχών.

Η μεγάλη διαφορά των 543,25 ευρώ (1.317,43 – 774,18) ανάμεσα στις συντάξεις των δύο κύριων φορέων ασφάλισης της χώρας τον Απρίλιο του 2025 και σε ποσοστό 41,2% προκαλεί ανησυχία, πλην του ότι αποδεικνύει την ύπαρξη συνταξιούχων «δύο ταχυτήτων», και μάλιστα όλως αναιτιολόγητα και παράνομα. Την ίδια περίοδο, εξάλλου, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους-ανασφάλιστους υπερήλικες του ΟΠΕΚΑ ανέρχεται στο ποσό των 356,36 ευρώ! Εξάλλου, και τους δύο προηγούμενους μήνες ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους από ιδιωτικό και δημόσιο τομέα είχε μεγάλη απόκλιση. 

Συγκεκριμένα:

– Τον Φεβρουάριο του 2025 ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 782,99 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.264,35 ευρώ (διαφορά 481,36 ευρώ ή 38,07%).

– Τον Μάρτιο του 2025 ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 765,98 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.216,92 ευρώ (διαφορά 450,94 ευρώ ή 37%).

Από την 1η Απριλίου 2025 ο κατώτατος μισθός αυξήθηκε 880 ευρώ μεικτά, ενώ το καθαρό εισόδημα ανέρχεται σε περίπου 743 ευρώ για άγαμους/χωρίς παιδιά και σε 762 ευρώ για έγγαμους με παιδιά. Επομένως, τα 726 ευρώ καθαρά για τις νέες συντάξεις προερχόμενων από τον ιδιωτικό τομέα, έπειτα από δεκαετίες εργασίας και καταβολή δεκάδων χιλιάδων εισφορών, είναι λιγότερα απ’ όσα παίρνουν σήμερα όσοι αμείβονται με τον κατώτατο μισθό!

Καταρρίπτεται το παραμύθι για απολαβές «υψηλών πτήσεων»

Από την ανάλυση των στοιχείων για τον μέσο όρο δαπάνης σύνταξης για τους 12 μήνες του έτους 2024, καθώς και τις αντίστοιχες διαφορές των δύο κατηγοριών συνταξιούχων αριθμητικά και ποσοστιαία, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία στις αντίστοιχες ανωτέρω μηνιαίες απεικονίσεις του Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ Α.Ε., προκύπτει ότι ο μέσος όρος της ποσοστιαίας μείωσης ανήλθε στο 36,93%.

Τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα απογοητευτικά ευρήματα του Συστήματος «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ», που εποπτεύεται από το υπουργείο Εργασίας, αποτελούν και αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Έλληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμα και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.

Η ρύθμιση που θα επιφέρει στο μέλλον δυσμενή μείωση

Με το άρθρο 41 του ν. 5184/2025 (ΦΕΚ Α 34) καταργήθηκαν οι ασφαλιστικές εισφορές στην προσαύξηση όλων των μορφών πρόσθετης εργασίας. Εκεί ορίζεται ότι «στην περίπτωση προσαύξησης των αποδοχών των εργαζόμενων πλήρους απασχόλησης κατά τα οριζόμενα στα άρθρα 143, περί επιδόματος νυκτερινής εργασίας, 184, περί αμοιβής υπερεργασίας και υπερωρίας και 209, περί προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 80/2022, Α’ 222), το συνολικό ποσό της ασφαλιστικής εισφοράς ασφαλισμένων μισθωτών και εργοδοτών υπολογίζεται επί του ποσού των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζομένων, χωρίς να προσμετράται η προσαύξηση αυτή, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης».

Η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στις προσαυξήσεις όλων των μορφών πρόσθετης εργασίας (υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά, Κυριακές-αργίες) θεσπίστηκε ως «αντιστάθμισμα» στους εργοδότες για τη γενικευμένη χρήση τής Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας (ΨΚΕ). Η κυβέρνηση δηλαδή, για να αποφύγει τις αντιδράσεις της εργοδοσίας στην υποχρεωτική και γενικευμένη χρήση της ΨΚΕ, την απάλλαξε από την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών επί των προσαυξήσεων στην πρόσθετη εργασία.

Έτσι, από τις 6 Μαρτίου 2025, αναφορικά με τους μισθωτούς του ιδιωτικού τομέα με πλήρη απασχόληση, τα ποσά που αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες, δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές (εργατικές και εργοδοτικές), όπως εξειδικεύεται και με παραδείγματα στην υπ’ αριθ. 8/2025 εγκύκλιο του ΕΦΚΑ.

Πρόκειται για ρύθμιση που θα επιφέρει στο μέλλον δυσμενείς συνέπειες στους εργαζομένους, αφού θα προσφέρουν νυχτερινή εργασία, υπερεργασία, υπερωρίες και εργασία κατά τις Κυριακές κ.λπ. χωρίς να είναι ασφαλισμένοι σε περίπτωση πιθανού εργατικού ατυχήματος και χωρίς να αυξάνουν τα ένσημά τους για τη μελλοντική συνταξιοδότησή τους.

Τσουνάμι περικοπών από το «τσεκούρι» που σχεδιάζεται στις ασφαλιστικές εισφορές 

Σύμφωνα με το εξαγγελθέν σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας που θα τεθεί τις προσεχείς ημέρες σε διαβούλευση, η κυβέρνηση θα καταργήσει τις ασφαλιστικές εισφορές και επί όλων των οικειοθελών παροχών των εργοδοτών προς τους εργαζομένους, καθώς και επί των προσαυξήσεων σε ορισμένα επιδόματα που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ)!

Γίνεται προφανές ότι η τελευταία εξαγγελία, αν ψηφιστεί και υλοποιηθεί, θα μειώσει περαιτέρω τις νέες συντάξεις του ιδιωτικού τομέα, αλλά και θα στερήσει χρήσιμους πόρους από τον ΕΦΚΑ και γενικά από το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας.

Από όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών στη νυχτερινή εργασία, στην υπερεργασία, στις υπερωρίες, στην αμοιβή για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες για τους εργαζομένους με πλήρη απασχόληση, στις οικειοθελείς παροχές των εργοδοτών καθώς και σε επιδόματα που προβλέπονται από Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας δεν είναι στη σωστή κατεύθυνση, διότι αφενός μεν θα περιοριστούν τα έσοδα του ΕΦΚΑ, αφετέρου δε -και κυρίως- θα μειωθούν οι συντάξεις των νέων ασφαλισμένων, καθόσον υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινά και εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες συμβάλλουν στον συντάξιμο μισθό και συνυπολογίζονται για το τελικό ύψος της σύνταξής τους.

«Η κυβέρνηση θα μπορούσε να βρει άλλους τρόπους για να ενισχύσει την εργοδοσία (κυρίως του τουρισμού, της εστίασης αλλά και του λιανεμπορίου και της βιομηχανίας) χωρίς να στερήσει τους μελλοντικούς συνταξιούχους από σημαντικό τμήμα της σύνταξής τους καταργώντας τις ασφαλιστικές εισφορές σε όλες τις παραπάνω μορφές αμειβόμενης μισθωτής εργασίας (πέραν του 8ώρου)» υπογραμμίζει ο δικηγόρος- εργατολόγος και πρόεδρος της ΕΝΥΠΕΚΚ Αλέξης Μητρόπουλος.

Κατά συνέπεια, είναι προφανές ότι οι χαμηλοί μισθοί και η φτωχοποίηση των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα («working poors») θα εντείνουν περαιτέρω τη «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») των σημερινών αλλά και των μελλοντικών συνταξιούχων. Όχι μόνο ως συνέπεια των μνημονιακών περικοπών και της απαγόρευσης της αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022 (άρθρο 3 ν. 4475/2017), αλλά και λόγω της σημερινής μείωσης των μισθών του ιδιωτικού τομέα, κυρίως μέσω της υπερφορολόγησής τους αλλά και του θηριώδους πληθωρισμού που, παρά τις όποιες προσπάθειες, παραμένει ο υψηλότερος στην Ε.Ε.
Έτσι η φτωχοποίηση μισθωτών και συνταξιούχων, που αποτελούν «συγκοινωνούντα δοχεία», συντηρείται, γενικεύεται και με τις πρόσφατες εξαγγελίες της σημερινής κυβέρνησης δυστυχώς ενισχύεται και θα πλήξει κυρίως τους νέους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα.

Δημοσιεύεται στην «κυριακάτικη δημοκρατία»