Του Γιώργου Κ. Στράτου
Θεωρώ τις διασκευές καλλιτεχνικών έργων από τις πλέον επικίνδυνες περιοχές για έναν δημιουργό. Βεβαίως και αποτελεί προσωπικό ζήτημα η αναζήτηση της έμπνευσης. Αναντίρρητα ποικίλλει η ανάγνωση ακόμα και της πιο κλασικής ιστορίας. Σαφώς και υπάρχουν περιθώρια προσαρμογής στις σύγχρονες καταστάσεις, στις αντιλήψεις, στη γλώσσα και στα ήθη του κοινού για να γίνει το έργο πιο αποδεκτό. Και έχουν υπάρξει εκατοντάδες παραδείγματα διασκευών που στέκονται επαξίως δίπλα στο πρωτότυπο και στους συντελεστές που έθεσαν πρώτοι ψηλά τον πήχη.
Ας ξεκινήσουμε από τους τελευταίους. Σχεδόν πάντα η στιγμή δημιουργίας μιας θεατρικής παράστασης, μιας κινηματογραφικής ταινίας, ενός τραγουδιού έχει κάτι το μοναδικό. Το συνθέτει η έμπνευση του συγγραφέα, του σκηνοθέτη, του συνθέτη, του στιχουργού, των ερμηνευτών. Είναι η αρχική αύρα των ανθρώπων αυτών που θα το βάλει στις καρδιές, στο μυαλό και το στόμα του κοινού για πάντα. Και συχνά είναι αξεπέραστη, γιατί τόσο η ψυχοσύνθεση των δημιουργών όσο και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες συνέλαβαν και υλοποίησαν το έργο τους ούτε επαναλαμβάνονται ούτε συναντώνται σε άλλα πνεύματα μεταγενέστερα! Συνεπώς, όποιος επιχειρεί να εισέλθει σε αυτή την ολοκληρωμένη δημιουργία πρέπει να αποδείξει ότι έχει κάτι πραγματικά σημαντικό και νέο να της προσθέσει. Διαφορετικά, είτε τσαλαβουτάει αναζητώντας την έμπνευση που του λείπει σε δοκιμασμένες συνταγές είτε μας παρουσιάζει εντελώς προσωπικές προσεγγίσεις, αδιάφορες και για την τέχνη και για το κοινό, ως αποδεικνύεται συνήθως στη συνέχεια. Στην πρώτη περίπτωση, καλό θα ήταν να επιμείνει περισσότερο για να βρει και να φτιάξει κάτι δικό του, προκειμένου να διαπιστώσει αν πράγματι έχει κάποια καλλιτεχνική φλέβα. Διαφορετικά, καλό θα ήταν να τα παίζει και να τα τραγουδάει με την παρέα του, κατάσταση που καλύπτει και τη δεύτερη ανωτέρω περίπτωση!
Κάπως έτσι φτάσαμε σ’ ένα κυρίαρχο ρεύμα στα καλλιτεχνικά μας πράγματα σήμερα. Ειδικώς στο τραγούδι! Δυστυχώς, πολλοί από όσους δραστηριοποιούνται στην τέχνη, με ευγενείς φιλοδοξίες και λιγότερο ευγενή στήριξη και προώθηση, δεν διαθέτουν ούτε την υπομονή ούτε την επιμονή και ίσως ούτε το ταλέντο και τη γνώση να δημιουργήσουν. Η εύκολη λύση γι’ αυτούς είναι να πάρουν ένα παλιό αγαπημένο τραγούδι και να μας το πουν με τον δικό τους τρόπο. Λίγη συναίσθηση του μεγέθους των πρώτων εκτελεστών θα τους απέτρεπε. Αλλά τους λείπει, δείγμα κι αυτό της ένδειάς τους. Έτσι, το κακοποιούν, γιατί οι συγκρίσεις είναι αναπόφευκτες και πάντα εις βάρος τους. Αφήστε τα, λοιπόν, στην ησυχία τους! Όπως τα ‘μαθε και τα αγάπησε ο κόσμος και όπως έμειναν απαράγραπτες καλλιτεχνικές υποθήκες στη συλλογική μνήμη του λαού μας. Φυσικά, το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης στις περιπτώσεις αυτές δεν βαρύνει τόσο τους ερμηνευτές όσο τους παραγωγούς και τους δημιουργούς. Εκείνοι είναι που, για να καλύψουν την αδυναμία τους να εμπνευστούν από το σήμερα και να δημιουργήσουν κάτι πρωτότυπο και σύγχρονο, ανακατεύουν «ξαναζεσταμένα φαγητά», θεωρώντας ότι οι «δοκιμασμένες συνταγές» πιάνουν πάντα. Μπορεί να ξεγελάνε την «πείνα» του κοινού για λίγο, αλλά σίγουρα δεν το αφήνουν χορτάτο! Η πιο τρανή απόδειξη γι’ αυτό είναι το γεγονός ότι κανένα μεγάλο σουξέ του παρελθόντος δεν κατάφερε να σηκώσει στους ώμους του την καριέρα κανενός από όσους επιχείρησαν να «ανέβουν» πάνω του! Άρα, ή στην ανηφόρα της τέχνης ή με τις παρέες σας!
