Γερμανικά… επιτεύγματα: Και διέλυσαν την Ελλάδα και έχασαν την επιρροή τους

Του Μανώλη Κοττάκη

O γερμανικός παράγων πάντοτε ενδιαφέρεται για τα εσωτερικά πολιτικά πράγματα στη χώρα μας, παρά τον δεδηλωμένο φιλοτουρκικό προσανατολισμό του. Διαχρονικώς. Στα χρόνια των Mνημονίων ανέπτυξε σχέσεις με πολλά μέλη του πολιτικού μας προσωπικού και επιχείρησε μακρά και βαθιά διείσδυση στα κέντρα λήψης αποφάσεων. Ο τρόπος που το έκανε όμως ήταν τόσο άγαρμπος, ώστε από την παρέμβασή του ευνοήθηκε αναπάντεχα η -έως τότε «μισητή»- Αμερική. Μέσα σε πέντε χρόνια άλλαξε το τοπίο δεκαετιών. Η σκληρή και δυσανάλογη λιτότητα που μας επεβλήθη «για να κάνουμε τα μαθήματά μας», όπως διεκήρυσσε τότε προσβλητικά η καγκελάριος, είχε ως αποτέλεσμα να αντικατασταθεί ο μεταπολιτευτικός αντιαμερικανισμός με τον μεταμνημονιακό αντιγερμανισμό. 

Δεκαπέντε χρόνια μετά την έναρξη της κρίσης χρέους τη ευρωζώνης, η Γερμανία δεν είναι πια αυτή που ήταν κάποτε. Είναι μεγάλη χώρα και τη σεβόμαστε, αλλά είναι και πληγωμένη χώρα. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έπληξε βαριά το κύρος της ως ηγέτιδας δύναμης της Ε.Ε., ενώ οδήγησε και σε βαθιά αποβιομηχάνιση. Η ηγεσία της (Σολτς, Μπέρμποκ) απεδείχθη στην πράξη πιόνι στη σκακιέρα των Δημοκρατικών. Δεν υπερασπίστηκε τα συμφέροντα της σπουδαίας ηπείρου μας. Έζησε την ανατίναξη των αγωγών Nordstream που είχαν στόχο την ίδια. 

Τούτων δοθέντων, η αύρα που άφησε η επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στην πατρίδα μας ήταν καλή για την ίδια, γιατί σύσφιγξε τις σχέσεις της με μερικούς κεντρικούς παίκτες, αλλά όχι απαραιτήτως για τη χώρα της. Η προσέλευση Ελλήνων πολιτικών στην ομιλία της ήταν εξαιρετικά περιορισμένη σε σύγκριση με το παρελθόν – τολμώ να πω απογοητευτική, κατώτερη του αναμενομένου. 

Η κυβέρνηση εκπροσωπήθηκε σε επίπεδο Άκη Σκέρτσου («οι γερμανικές αποζημιώσεις είναι θέμα του περασμένου αιώνα!»), Θάνου Πετραλιά (εξαιρετικός) και Βιβής Χαραλαμπογιάννη, Συν τους πρώην υπουργούς Χρήστο Σταϊκούρα και Χρήστο Στυλιανίδη. Έδωσαν το «παρών» οι πρώην πρωθυπουργοί Λουκάς Παπαδήμος και Παναγιώτης Πικραμμένος, γερμανοτραφείς αμφότεροι, ο Ευάγγελος Βενιζέλος και η Άννα Διαμαντοπούλου, που αντάλλαξαν θερμό ασπασμό, ο σύμβουλος του Αλέξη Τσίπρα, Βαγγέλης Καλπαδάκης, και βεβαίως η τέως Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου. Ιδιωτικώς, η καγκελάριος συνάντησε κατά μόνας τον υπουργό Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη και την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου, και σε δείπνο τούς Ευάγγελο Βενιζέλο, Αλέξη Τσίπρα και Κωστή Χατζηδάκη. Άλλες εποχές θα έκανε «ουρά» το υπουργικό συμβούλιο, με πρώτο τον Άδωνι, για να υποβάλει τα σέβη του. Πάνε αυτά! Η εποχή του Ράιχενμπαχ και του Χούφτελ ανήκει στο παρελθόν. Η αιτία είναι, νομίζω, διπλή: πρώτον, η υποχώρηση της επιρροής της Γερμανίας στους κόλπους της Ε.Ε., εξαιτίας των σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η οικονομία της. Το Βερολίνο δεν εκπέμπει την ίδια ακτινοβολία. Δεύτερον, γιατί υπάρχει απογοήτευση και μέσα στο σύστημα και μέσα στην κοινή γνώμη για το ότι 

α) η Γερμανία προωθεί τώρα, που τα προβλήματα έφτασαν έξω από την αυλή της, την ιδέα της αμοιβαιοποίησης του χρέους αν πρόκειται για τη χρηματοδότηση της αγοράς ευρωπαϊκών εξοπλισμών (ΑΛΛΑ, ΟΤΑΝ ΖΗΤΟΥΣΑΜΕ ΕΜΕΙΣ ΕΥΡΩΟΜΟΛΟΓΟ, Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΗΤΑΝ «NEIN»), 

β) γιατί η έλλειψη όρθωσης αναστήματος της Γερμανίας στον πόλεμο της Ουκρανίας είχε ως αποτέλεσμα να αποτελέσουν όλες σχεδόν οι οικονομίες του Νότου τον αποδέκτη της δραματικής αύξησης των τιμών της ενέργειας. Η ίδια επωφελήθηκε επί πολλά χρόνια από τις προνομιακές τιμές που της χάριζε ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, αλλά ο μέσος Έλλην κλήθηκε να πληρώσει το μάρμαρο της ακριβής ενέργειας του πολέμου.

Υπάρχει, όμως, και κάτι ακόμα: η ιστορική αυτογνωσία που αποκτά ο ελληνικός λαός στο βάθος του χρόνου. Μπορεί οι σχέσεις μας να δείχνουν σήμερα ανέφελες λόγω του τουριστικού ρεύματος προς την Ελλάδα, που κλείνει τα στόματα και αναβάλλει τους καβγάδες, αλλά στη μνήμη των Ελλήνων έχουν χαραχθεί δύο μεγάλα και αξεπέραστα τραύματα. Το πρώτο είναι ο φοβερός ρατσισμός και οι επιθέσεις που δέχθηκαν οι Έλληνες επιστήμονες στους χώρους εργασίας όπου απασχολούνταν στη Γερμανία. Κάποιοι που ξέρω παραιτήθηκαν λεβέντικα από τις δουλειές τους. Ακόμα υπάρχει κρυπτόμενος και σε ύφεση εν τίνι μέτρω αυτός ο ρατσισμός. Το δεύτερο είναι η συνειδητοποίηση ότι οι Γερμανοί και οι Γάλλοι δεν ήρθαν εδώ για να κάνουν μεταρρυθμίσεις και να μας βοηθήσουν για να αλλάξουν τα πράγματα. Ήρθαν εδώ για να πάρουν τα λεφτά τους πίσω, για να κερδίσουν μερικές ιδιωτικοποιήσεις, για να μας κλέψουν το τραπεζικό δίκτυό μας στα Βαλκάνια και να επιστρέψουν στην ωραία τους χώρα. Απογοήτευσαν στο τέλος ακόμα και τους «Γερούν, γερά» με τις αποτυχημένες μεταρρυθμίσεις τους. Τα σκληρότατα Μνημόνια με τα οποία ξεκληρίστηκαν οικογένειες ήταν στην πραγματικότητα μηχανισμός καθυστέρησης της χρεοκοπίας, εν γνώσει των αρχιτεκτόνων τους πως αν είχαν επιβάλει παρόμοια μέτρα στους συμπατριώτες τους θα τους είχαν πάρει με τις πέτρες. Η κυρία Μέρκελ φάνηκε με την ομιλία της ότι προσπάθησε να καταλάβει τα αίτια της αλλόκοτης εκλογικής συμπεριφοράς των Ελλήνων. Στη Γερμανία ένα «Όχι» που γίνεται «Ναι» δεν κερδίζει ποτέ εκλογές. Προσπάθησε να αναλύσει την ανθεκτικότητά μας, το πώς ήταν να ζούμε με 60 ευρώ την ημέρα στην τσέπη. Δεν θέλησε να παραδεχθεί όμως ότι έκανε λάθος και ότι βασάνισε έναν ολόκληρο λαό με βασανιστήρια που δεν του άξιζαν. Η πληγή που έχει ανοίξει στα μυαλά των Ελλήνων για αυτή τη Γερμανία θα αργήσει πολύ να επουλωθεί. Δεν θα εκδηλώνεται άμεσα, γιατί ο καιρός πέρασε, αλλά είναι υφέρπουσα, γιατί προστέθηκε στις ανοιχτές πληγές της Κατοχής. Δεν ξεχνάμε εμείς! 

Οι Έλληνες πολίτες δεν απαιτούσαν συγγνώμη απαραιτήτως. Είχαν όμως την επιθυμία να δουν τη Μέρκελ να προσπαθεί υπό τις περιστάσεις να δώσει εξηγήσεις. Να τη δουν να βασανίζεται για μια συγγνώμη. Διότι στην Ελλάδα, όπως ορθώς κατάλαβε η πρώην καγκελάριος, αυτός ο έμπειρος λαός, που έζησε διχασμούς, ακρωτηριασμούς, εμφυλίους, πραξικοπήματα, εισβολές, καταστροφές, τραγωδίες, αναγνωρίζει κυρίως την προσπάθεια. Να έχεις φιλότιμο να προσπαθείς. Δυστυχώς, αυτό στο «Σταύρος Νιάρχος» δεν το είδαμε. Αντιθέτως, είδαμε ότι μέχρι και σήμερα υπάρχουν συνέπειες σε όποιον ζητήσει τον λόγο από έναν Γερμανό πολιτικό για ένα θέμα όπως οι αποζημιώσεις. Ο εκκλησιαστικός ηγέτης, που «έψαλε» τον Γερμανό πρόεδρο Σταϊνμάιερ για το θέμα, δεν προήχθη σε μητροπολίτη – κόπηκε από το Βερολίνο, σε συνεννόηση με την κυβέρνηση, για παραδειγματισμό. 

Συμπερασματικώς: Μπορεί οι επενδύσεις σε ανεμογεννήτριες να διατηρούν ζωντανές τις σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών, αλλά ούριος άνεμος στην πραγματικότητα δεν πνέει. Πρέπει να δούμε πολλά πράγματα από την αρχή. Αλλά, στη φάση που διανύουμε, η Γερμανία βρίσκεται στην κατιούσα και η Ελλάς είναι ανυπόληπτη. Μάταιος κόπος.