Μητσοτακική Ελλάδα: Από πολυδιαφημιζόμενο success story, case study πρωτοφανούς θεσμικής παρακμής

Της Μαρίας Δεναξά

Όσο κι αν το εγχώριο σύστημα προσπαθεί να κρύψει τα πολύκροτα σκάνδαλα κάτω από το χαλί της συγκάλυψης, η δυσωδία της διαφθοράς στην Ελλάδα ξεπερνά πλέον τα σύνορα. Οι αποκαλύψεις για τον ΟΠΕΚΕΠΕ, με την εμπλοκή υπουργών της κυβέρνησης Μητσοτάκη, δεν είναι πια απλώς εσωτερικό ζήτημα. Ο διεθνής Τύπος έχει πιάσει το νήμα και το ξετυλίγει.

Euractiv, Euronews, Politico, «Le Monde», «Spiegel» και άλλα μέσα πανευρωπαϊκής εμβέλειας παρακολουθούν πλέον από κοντά και με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αυτό που στην Ελλάδα αντιμετωπίζεται ακόμα με τη γνωστή κυβερνητική αλαζονεία. Όταν η εισαγγελέας της Ε.Ε. Λάουρα Κοβέσι μιλούσε ήδη από πέρυσι για παρεμπόδιση του έργου της, για πολιτικές παρεμβάσεις και για ένα «σύστημα που αρνείται να ελεγχθεί», ελάχιστοι έδιναν σημασία. Έναν χρόνο μετά, ο υπόλοιπος κόσμος αρχίζει να καταλαβαίνει όσα στην Ελλάδα θεωρούνται απλώς… business as usual.

Το Euractiv περιγράφει λεπτομερώς την έκταση της απάτης και την αδυναμία του ελληνικού κράτους να τη συγκρατήσει. Το Euronews υπογραμμίζει ότι η υπόθεση αυτή απειλεί να επηρεάσει ακόμα και τη διαδικασία απαλλαγής του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Ευρωκοινοβούλιο, καθώς υπάρχουν ενδείξεις για οργανωμένο σχέδιο απάτης από το ίδιο το κράτος-μέλος. Όπως σημειώνει ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Ντανιέλ Φρέιντ, η περίπτωση της Ελλάδας ανοίγει τον «ασκό του Αιόλου» για τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων σε όλη την Ένωση.

Το σοκ στο εξωτερικό δεν είναι μόνο για το μέγεθος της απάτης ή για τα εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, αλλά και για το θεσμικό πλαίσιο που τη συντηρεί. Το περιβόητο άρθρο 86 του Συντάγματος, για παράδειγμα, θωρακίζει υπουργούς σαν να είναι αριστοκράτες σε μοναρχία του 18ου αιώνα. Λειτουργεί, με λίγα λόγια, σαν «συνταγματική ασπίδα» για διεφθαρμένους, κι αυτό για τα ευρωπαϊκά δεδομένα είναι εξωφρενικό!

Και τώρα; 

Τώρα, η Ελλάδα απασχολεί την Ε.Ε. όχι ως το πολυδιαφημιζόμενο success story του πρωθυπουργού, αλλά ως case study μιας πρωτοφανούς θεσμικής παρακμής. Φυσικά, δεν είναι και η καλύτερη εικόνα για ένα κράτος-μέλος που θεωρεί τον εαυτό του «παράδειγμα οικονομικής ανάκαμψης» και «πυλώνα σταθερότητας» της περιοχής. Και όσο κι αν οι κυβερνητικοί κύκλοι προσπαθούν να παρουσιάσουν την Κοβέσι ως μία ακόμα «ξένη που δεν καταλαβαίνει το ελληνικό γίγνεσθαι», η πραγματικότητα είναι πως οι Ευρωπαίοι πλέον καταλαβαίνουν πολύ περισσότερα απ’ ό,τι θα ήθελε το Μαξίμου. Καταλαβαίνουν πως η διαφθορά δεν είναι μόνο «οικογενειακή εσωκομματική υπόθεση» – έχει γίνει πανευρωπαϊκό θέμα δυσμενούς συζήτησης και θα έχει συνέπειες. 

Το σκάνδαλο από μόνο του είναι ντροπιαστικό για την Ελλάδα, για την ευρωπαϊκή και διεθνή αξιοπιστία της χώρας μας, για τις σχέσεις της με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, για τους ίδιους τους πολίτες, που βλέπουν την ατιμωρησία να είναι όχι η εξαίρεση, αλλά ο κανόνας…