Τα Μνημόνια έφυγαν, τα χαράτσια αυξάνονται!

Επειτα από έξι χρόνια διακυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αφηγήματα και υπερπλεονάσματα, οι πολίτες βιώνουν καθημερινά μια διογκούμενη φορολαίλαπα άνευ προηγουμένου

Έναν φοροεφιάλτη χωρίς τέλος ζουν εδώ και χρόνια τα ελληνικά νοικοκυριά, με την επιβάρυνση που βιώνουν, αντί να μειώνεται όσο απομακρύνεται ο χρόνος από τα καταστροφικά Μνημόνια, να αυξάνεται, και μάλιστα με τη «βούλα» της Κομισιόν! Οι φόροι που καταβάλλουν οι φορολογούμενοι στη χώρα μας όχι μόνο είναι από τους υψηλότερους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά είναι μεγαλύτεροι και από την εποχή των Μνημονίων!

Με τους πολίτες να ακούν το κυβερνητικό αφήγημα περί μείωσης της φορολογίας και στήριξης της μεσαίας τάξης, που έχει σηκώσει όλο το βάρος των αλλεπάλληλων κρίσεων, τα επίσημα στοιχεία δείχνουν μια τελείως διαφορετική εικόνα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φορολογικά δεδομένα της χώρας, αν κανείς τα αναγάγει και σε πολιτικό επίπεδο. Τα τελευταία 15 χρόνια βίωσε οικονομική κρίση για σχεδόν μια δεκαετία, μια υγειονομική κρίση και έπειτα ενεργειακή – πληθωριστική κρίση. Οι καταστροφικές πολιτικές των Μνημονίων οδήγησαν την ελληνική οικονομία στον… γκρεμό, με αποτέλεσμα οι φορολογούμενοι να πληρώσουν τα «σπασμένα» των λάθος συνταγών, στις οποίες συναινούσαν οι εκάστοτε κυβερνήσεις. 

Τα στοιχεία δείχνουν πως το 2011 η συνολική φορολογική επιβάρυνση στη χώρα μας άγγιζε το 34,2% επί διακυβέρνησης Γ. Παπανδρέου, αυξήθηκε στο 37,2% το 2012 επί κυβερνήσεων Λουκά Παπαδήμου και Α. Σαμαρά – Ευάγγελου Βενιζέλου – Φώτη Κουβέλη, για να υποχωρήσει έως και το 36,6% τα επόμενα δύο χρόνια. 

Το 2015, όταν ανέλαβαν ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας σε συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛ. του Πάνου Καμμένου, διαμορφώθηκε στο 37,2% -μια κυβέρνηση που έβγαλε τη χώρα από τα Μνημόνια το 2018- και το ποσοστό της φορολογικής επιβάρυνσης βρέθηκε στο 40,1%. Αξίζει να σημειωθεί πως στο β’ μισό εκείνης της χρονιάς ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας η Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη. 

Παρά το αφήγημα, όμως, ότι αυτό το ποσοστό αποτέλεσε την κορύφωση της επιβάρυνσης των πολιτών σε επίπεδο φόρων, τα στοιχεία δείχνουν ότι, με την ανάπτυξη που ευαγγελίζεται η Ν.Δ., η συνολική φορολογική επιβάρυνση το 2022 έφτασε έως και το 41%(!) και το 2023 στο 38,9%, δηλαδή, 7 χρόνια μετά την έξοδο από τα Μνημόνια και έπειτα από έξι χρόνια διακυβέρνησης της Ν.Δ. με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και υπερπλεονάσματα, οι πολίτες πληρώνουν περισσότερους φόρους σε σχέση με την εποχή που η χώρα μας έφερε το ΔΝΤ στην Ελλάδα (ΒΛΕΠΕ ΓΡΑΦΗΜΑ).

Σύμφωνα με τα στοιχεία το 2023, η Ελλάδα είχε φορολογικά έσοδα ως ποσοστό του ΑΕΠ 38,9%, καταλαμβάνοντας τη 10η θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε. Αυτό το ποσοστό είναι ελαφρώς χαμηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε.-27 (39% του ΑΕΠ) για το ίδιο έτος. Σε σύγκριση με το 2022 παρατηρήθηκε μείωση 2,1 ποσοστιαίων μονάδων (από 41% του ΑΕΠ) – δηλαδή, όχι δεν έχουμε αγγίξει τα προ κρίσης επίπεδα, αλλά θα χρειαστούν χρόνια και πολλές μεγάλες μειώσεις φόρων για να επιστρέψει η χώρα στην «κανονικότητα» (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ). 

ΟΙ ΕΠΙΒΑΡΥΝΣΕΙΣ ΑΝΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Τρίτη θέση στην Ε.Ε. στη φορολογία ακίνητης περιουσίας

Πάνω από 12 χρόνια τώρα οι Έλληνες καλούνται να πληρώσουν χαράτσι για τα ίδια τους τα σπίτια. Το περιβόητο ΕΕΤΗΔΕ, που εφαρμόστηκε το 2013 από την κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου, μετονομάστηκε σε ΕΝΦΙΑ, αποφέροντας κάθε χρόνο πάνω από 2,3 δισ. ευρώ στα κρατικά ταμεία. Αξίζει να επισημανθεί πως, παρά τις μειώσεις που έχουν τεθεί σε ισχύ τα τελευταία χρόνια, το βεβαιωθέν συνολικό ποσό παραμένει σχεδόν αμετάβλητο. 

Σε αυτό το πλαίσιο, οι φόροι περιουσίας που επιβάλλονται στην Ελλάδα άγγιζαν το 2023 το 2,7% του ΑΕΠ. Αυτό το ποσοστό κατατάσσει τη χώρα μας στην 3η θέση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ως ποσοστό των συνολικών φόρων, οι φόροι περιουσίας ήταν 7% το 2023, έναντι 4,7% στην Ε.Ε. Η Ελλάδα βασίζεται περισσότερο στους επαναλαμβανόμενους φόρους επί της ακίνητης περιουσίας (5,1% των συνολικών εσόδων από φόρους περιουσίας), έναντι 2,3% στην Ε.Ε.-27. 

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο πως η κυβέρνηση έχει ρίξει τα τελευταία χρόνια όλο το βάρος της στην αγορά των ακινήτων. Το μεγαλύτερο σκέλος των επενδύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα προέρχεται από τη συγκεκριμένη αγορά, με αποτέλεσμα να ενισχύονται συνεχώς τα έσοδα από τη φορολογία των ακινήτων, ενώ το άνοιγμα των κλειστών σπιτιών θα αυξήσει τον αριθμό των αγοραπωλησιών, συνεπώς και τους φόρους. 

Οι έμμεσες επιβαρύνσεις τραβούν την… ανηφόρα 

Τα τεράστια και αχρείαστα υπερπλεονάσματα που καταγράφει η χώρα «τροφοδοτούνται» από τους υπέρογκους έμμεσους φόρους, οι οποίοι πλήττουν ανεξαιρέτως όλες τις οικονομικές ομάδες του πληθυσμού – από τον πιο πλούσιο έως και τον πιο φτωχό. Πρόκειται για φόρους που κατανέμονται δυσανάλογα στους φορολογουμένους, χωρίς να υπολογίζουν τη φοροδοτική ικανότητά τους και τα εισοδήματά τους. 

Το 2023, οι έμμεσοι φόροι ανήλθαν στο 17,3% του ΑΕΠ, κατατάσσοντας τη χώρα στην 4η θέση στην Ε.Ε. Το ποσοστό αυτό είναι σημαντικά υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε.-27 (13% του ΑΕΠ). Είναι χαρακτηριστικό πως οι έμμεσοι φόροι αντιπροσώπευαν το 44,4% των συνολικών φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα το 2023, σε σύγκριση με τον μέσο όρο 33,2% στην Ε.Ε. Πάνω από τα 4 στα 10 ευρώ των φόρων, δηλαδή, προέρχονται από την έμμεση φορολογία, την οποία η κυβέρνηση κρατά στο… ύψος της. Ενδεικτικό της κατάστασης, είναι πως από το 2013 έως το 2023 οι έμμεσοι φόροι ως ποσοστό του συνόλου των φόρων αυξήθηκαν στην Ελλάδα κατά 3,4 ποσοστιαίες μονάδες, ενώ στον μέσο όρο της Ε.Ε. μειώθηκαν κατά 1,4 ποσοστιαίες μονάδες.

Παράλληλα, οι εισηγήσεις και οι πιέσεις των φορέων της αγοράς και των κομμάτων της αντιπολίτευσης για μείωση του ΦΠΑ και των ειδικών φόρων κατανάλωσης έχουν απορριφθεί πολλάκις από το οικονομικό επιτελείο. Τα στοιχεία αναδεικνύουν την εμμονή της κυβέρνησης να διατηρεί σε υψηλά επίπεδα τους συντελεστές, καθώς το 2023 τα έσοδα από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας στην Ελλάδα ήταν 8,8% του ΑΕΠ, τοποθετώντας τη χώρα στην 11η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης. Το ποσοστό ΦΠΑ επί του συνόλου των φορολογικών εσόδων στην Ελλάδα ήταν 22,5% το 2023, υψηλότερο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. (18,3%), ενώ οι αλλεπάλληλες ανατιμήσεις των τελευταίων ετών φέρνουν ακόμα περισσότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία.

Παρά το γεγονός πως ο ελληνικός μέσος όρος είναι σχεδόν 4 μονάδες υψηλότερα από τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό, η κυβέρνηση θεωρεί πως ακόμα και ένα προσωρινό «ψαλίδι» ή αλλαγές στο ποσοστό του ΦΠΑ που επιβάλλεται στα βασικά είδη διατροφής θα δημιουργήσουν «τρύπα» στα κρατικά έσοδα, καθώς η μείωση δεν θα μετακυλιστεί στον τελικό καταναλωτή. 

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κομισιόν, από το 2013 έως το 2023 το ποσοστό ΦΠΑ επί του συνόλου των φόρων αυξήθηκε κατά 3,2 ποσοστιαίες μονάδες στην Ελλάδα. Το κενό συμμόρφωσης ΦΠΑ στην Ελλάδα εκτιμήθηκε στο 13,7% το 2022, παρουσιάζοντας σημαντική μείωση από 25,4% το 2018. 

Υπενθυμίζεται ότι πριν από μερικούς μόλις μήνες η Κομισιόν είχε στείλει αυστηρή προειδοποίηση στη χώρα μας για τη μη συμμόρφωσή της με την ενσωμάτωση δύο Ευρωπαϊκών Οδηγιών στη νομοθεσία της. Μία εξ αυτών επιτρέπει και στην Ελλάδα να μειώσει τον ΦΠΑ κάτω από το 5% ή και να τον μηδενίσει σε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες, όπως: 

-τα τρόφιμα και ποτά εκτός των αλκοολούχων, που προορίζονται για κατανάλωση από ανθρώπους ή από τα ζώντα ζώα,

-οι σπόροι, τα φυτά και πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στην παρασκευή τροφίμων,

-η διανομή νερού,

-τα φαρμακευτικά προϊόντα που χρησιμοποιούνται για ιατρικούς και κτηνιατρικούς σκοπούς, ιατρικός εξοπλισμός, συσκευές, άλλες συσκευές, αντικείμενα, βοηθήματα και προστατευτικός εξοπλισμός, συμπεριλαμβανομένων των μασκών προστασίας της υγείας,

-η μεταφορά επιβατών και αγαθών που αυτοί φέρουν,

-η παροχή υπηρεσιών σχετικών με τη μεταφορά επιβατών,

-η παράδοση, συμπεριλαμβανομένου του δανεισμού από βιβλιοθήκες βιβλίων, εφημερίδων και περιοδικών που παρέχονται είτε σε υλικό υπόθεμα είτε ηλεκτρονικά ή και στις δύο μορφές (μεταξύ των οποίων φυλλάδια, προσπέκτους και παρόμοιο έντυπο υλικό,

-η παράδοση και εγκατάσταση ηλιακών συλλεκτών πάνω και δίπλα σε ιδιωτικές κατοικίες και άλλα κτίρια,

-η παροχή και η κατασκευή κατοικιών, στο πλαίσιο κοινωνικής πολιτικής,

-η ανακαίνιση και η μετατροπή, συμπεριλαμβανομένης της κατεδάφισης και της ανακατασκευής, και η επισκευή κατοικιών κοινωνικής στέγασης και ιδιωτικών κατοικιών,

-τα ενοίκια κατοικιών (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ).

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΕΜΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ

Σε χαμηλή πτήση οι άμεσοι φόροι

Ενώ οι έμμεσοι φόροι, που επιβάλλονται αδιάκριτα σε όλη το φάσμα της κοινωνίας, συνεχίζουν να αυξάνονται, συμβαίνει το αντίθετο στην άμεση φορολογία. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το 2023 ανήλθαν στο 10,4% του ΑΕΠ, κατατάσσοντας τη χώρα μας στη 16η θέση στην Ε.Ε. Ως ποσοστό των συνολικών φόρων, οι άμεσοι φόροι αντιπροσώπευαν το 26,8% στην Ελλάδα το 2023, σε σύγκριση με τον μέσο όρο της Ε.Ε. που είχε διαμορφωθεί στο 34,2%. 

Πρόκειται για τους πλέον εμφανείς φόρους που καταβάλουν κάθε χρόνο οι φορολογούμενοι, σε αντίθεση με τους έμμεσους, που οι περισσότεροι είναι «κρυφοί», δηλαδή δεν γίνονται άμεσα αντιληπτοί από τους φορολογουμένους. 

Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο το οικονομικό επιτελείο εξετάζει την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας. Η αύξηση των εισοδημάτων οδηγεί τους φορολογουμένους σε υψηλότερο φορολογικό κλιμάκιο, χωρίς αυτό να συνοδεύεται από ουσιαστικές φορολογικές αλλαγές προς όφελός τους. Την πρόταση κατέθεσε για πρώτη φορά επίσημα η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) στην ετήσια έκθεσή της πριν από μερικές ημέρες, ωστόσο πληροφορίες αναφέρουν πως το συγκεκριμένο μέτρο εξετάζει εδώ και καιρό το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών. 

Ένα από τα μέτρα που αναμένεται να παρουσιαστούν στην ερχόμενη ΔΕΘ είναι οι παρεμβάσεις στην κλίμακα φορολογίας εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα με μειώσεις στους συντελεστές κυρίως για τα μεσαία εισοδήματα που βρίσκονται στην περιοχή των 10.000-40.000 ευρώ. Υπενθυμίζεται ότι, με τις αλλαγές που έγιναν το 2020 στη φορολογική κλίμακα, οι πλέον κερδισμένοι ήταν οι ελεύθεροι επαγγελματίες, με ετήσιο όφελος 1.300 ευρώ, ενώ για τα εισοδήματα 20.000-50.000 ευρώ η ελάφρυνση ήταν μόλις 17 ευρώ ετησίως. Σήμερα, τα φυσικά πρόσωπα με εισοδήματα από μισθούς, συντάξεις, επιχειρηματική δραστηριότητα φορολογούνται με συντελεστές που ξεκινούν από 9% για τα πρώτα 10.000 ευρώ και φτάνουν έως και το 44% για εισοδήματα άνω των 40.000 ευρώ. Εκτιμάται πως θα ανακοινωθούν παρεμβάσεις στη φορολογική κλίμακα, ειδικά στο εύρος των εισοδημάτων από 10.000 ευρώ έως 20.000 ευρώ, που σήμερα φορολογούνται με 22%. Σύμφωνα με τα στοιχεία των περσινών φορολογικών δηλώσεων, εισοδήματα από 10.000 έως 20.000 ευρώ δήλωσαν 1.953.145 φορολογούμενοι, οι οποίοι θα είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι από μια παρέμβαση (ΒΛΕΠΕ ΠΙΝΑΚΑ).

Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΦΟΡΩΝ

Δημοσιεύεται στην «κυριακάτικη δημοκρατία»