Του Γιώργου Χατζηδημητρίου
Πριν από τρεις βδομάδες, το Επί Λέξει, ένα από τα πιο όμορφα και ενημερωμένα βιβλιοπωλεία της Αθήνας στην οδό Ακαδημίας, ανακοίνωσε ότι κατεβάζει ρολά.
Το κοινοποίησε με αξιοπρέπεια η Μαρία Παπαγεωργίου, ψυχή άλλοτε του βιβλιοπωλείου της «Εστίας», που έκλεισε κι αυτό νωρίτερα, σε ένα όλο και πιο έρημο και σκοτεινό αθηναϊκό κέντρο, όπου χάσκουν απόκοσμα δημόσια κτίρια -μέχρι να γίνουν ξενοδοχεία…- και, εκτός από βιβλιοπωλεία, έβαλαν λουκέτο ιστορικοί κινηματογράφοι και εστιατόρια με πολυετή παράδοση, που ήταν τόποι πολιτισμού, ανταλλαγής ανθρώπινων βλεμμάτων και ιδεών, και ζωντανά κοινωνικά κύτταρα.
Ο λόγος, πάντα ο ίδιος: η συνθηκολόγηση του αστικού χώρου με την επελαύνουσα «τουριστική αξιοποίηση», που βαθμηδόν μετατρέπει το κέντρο της πόλης, που έσφυζε άλλοτε από ζωή, σε κακοστημένο τουριστικό «θεματικό πάρκο»…
Η Μαρία μοιράστηκε τη στενοχώρια της μαζί μας και ανακοίνωσε: «Αγαπητοί και αγαπημένοι μας φίλοι. Με μεγάλη θλίψη σάς ανακοινώνουμε ότι ο κύκλος -που άνοιξε το βιβλιοπωλείο μας, το Επί Λέξει-κλείνει. Παρά τις προσπάθειές μας, δεν καταφέραμε να μεταβιβάσουμε το βιβλιοπωλείο, αφού η απαίτηση των ιδιοκτητών του ακινήτου για υπερδιπλασιασμό του ενοικίου είναι ο τοίχος που δεν μπορούμε να γκρεμίσουμε».
Θα ήταν αυτός ένας ασήμαντος έστω λόγος να προκαλέσει τούτη η μικρή ιστορία την κινητοποίηση της Λίνας Μενδώνη. Αλλά ο πολιτισμός δεν περιλαμβάνεται στις αρμοδιότητες του υπουργείου στο οποίο προΐσταται «χαριστικά», όπως έχουν καταγγείλει αρχαιολόγοι και κόμματα, επειδή, εκτός άλλων, πέτυχε να εμφανίσει ως δωρεά στο Μουσείο Χανίων την αρχαιολογική «συλλογή» της οικογένειας Μητσοτάκη, η οποία αποδεδειγμένα ήταν προϊόν αρχαιοκαπηλίας…
Το θέμα μας, όμως, για να πάμε παρακάτω, δεν είναι αυτό. Αφορά την τουριστική υπερσυγκέντρωση που αλλοιώνει ραγδαία τη φυσιογνωμία της Αθήνας και του αστικού ιστού των μεγαλουπόλεων. Στο κουτούκι του κυρ Ανέστη στην Κοκκινιά, λόγου χάρη, ή στης κυρα-Άννας στην Άνω Πόλη στη Σαλονίκη, όπου χαλάσαμε τα (φοιτητικά) νιάτα μας, δεν θα βρεις περιφερόμενους τουρίστες.
Αντίθετα, σε γειτονιές του κέντρου και στα παραθαλάσσια διαμερίσματα των νοτίων προαστίων, από Νέα Σμύρνη μέχρι Βάρη, σε αυτό που κάποιος φιλοπαίγμων ονόμασε «Αθηναϊκή Ριβιέρα», η οποία τώρα έχει μπει στον πάγκο του χασάπη και λεηλατείται -χωρίς να μάθουμε ποτέ αν και πόσες μίζες πέσανε σε πολιτικά κεμέρια…-, ακούς από το πρωί να σέρνονται βαλίτσες τροχήλατες που κατευθύνονται στις βραχύβιες μισθώσεις.
Το άλλο πρωί αντικρίζεις από το μπαλκόνι σου πρόσχαρους τουρίστες -«τέλεια ξένους», όπως έγραφε ο Γιάννης Μπεράτης στο μνημειώδες «Πλατύ Ποτάμι» του, περιγράφοντας τους Γερμανούς στρατιώτες που επέλαυναν μετά την ατιμωτική συνθηκολόγηση του Τσολάκογλου πλάι στους κουρασμένους ήρωες του μετώπου της Πίνδου-, οι οποίοι έχουν ήδη εντοπίσει τα σωστά μαγαζιά και γυρνάνε σπίτι κρατώντας σακούλες γεμάτες φρούτα.
Πρόκειται για μια νέα Κατοχή, που ο Μητσοτάκης βαφτίζει «ανάπτυξη» (τύπου «βζιιιιν». κατά Σπυράδωνι)… Ξεπουλάνε την πατρίδα για λίγα, και το διαλαλούνε οι εθελόδουλοι με περηφάνια κι από πάνω. Στο μεταξύ, ο κοσμάκης δεν έχει να πληρώσει το νοίκι και να βγάλει τα βασικά μετά το πρώτο δεκαήμερο…
Δημοσιεύεται στη «δημοκρατία»
