Επιφυλάξεις των ΗΠΑ για το «ντιλ» στον ΟΑΣΕ

Του Αλέξανδρου Τάρκα*

Επιφυλάξεις ως προς τις «πρακτικές πιθανότητες» επιτυχούς έκβασης της «ευχάριστης έκπληξης» των κοινών ελληνοτουρκικών υποψηφιοτήτων στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) εκφράζουν οι ΗΠΑ, αν και -ασφαλώς-εξακολουθούν να στηρίζουν όλες τις άλλες πρωτοβουλίες συνεννόησης και ύφεσης μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας.

Οι κοινές υποψηφιότητες υποβλήθηκαν στα μέσα Ιουνίου για την εκλογή του Τούρκου διπλωμάτη (πρώην υπηρεσιακός υφυπουργός και υπουργός)  Φεριντούν Σινιρλίογλου ως γενικού γραμματέα του ΟΑΣΕ και της μετακλητής συμβούλου του πρωθυπουργού (πρώην προϊσταμένη της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου Εξωτερικών) Μαρίας Τελαλιάν ως επικεφαλής του Γραφείου Δημοκρατικών Θεσμών του ίδιου οργανισμού.

Η απόφαση της κυβέρνησης περί κοινών υποψηφιοτήτων έχει προκαλέσει σάλο μεταξύ στελεχών της ελληνικής διπλωματικής υπηρεσίας για τρεις, κυρίως, λόγους:

– Πρώτον, επειδή η διμερής συνεννόηση δεν έχει φτάσει -δεν έχει πλησιάσει καν- στο επίπεδο που να δικαιολογεί τη συμπόρευση σε διεθνείς οργανισμούς, όπως αποδείχθηκε και με την πρόσφατη κρίση στην Κάσο. Δύο φρεγάτες και μία κορβέτα του τουρκικού ναυτικού παραβίαζαν -αθροιστικά- πάνω από τρεις ώρες τα ελληνικά χωρικά ύδατα, παρενοχλώντας τις βυθομετρικές έρευνες του πλοίου «Ievoli Relume» και προκαλώντας αμφιβολίες για το τι θα συμβεί κατά τις επόμενες φάσεις του έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector).

– Δεύτερον, επειδή η συμφωνία είναι ετεροβαρής, καθώς δεν συγκρίνεται η πολιτική και διπλωματική σημασία του γενικού γραμματέα και της επικεφαλής ενός επιμέρους γραφείου οποιουδήποτε διεθνούς οργανισμού. Ο μόνος που είτε το πιστεύει είτε παραπλανά την κοινή γνώμη είναι ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Γεραπετρίτης. Απαντώντας σε κοινοβουλευτική ερώτηση, υποστήριξε ότι ο γ.γ. έχει μόνο διοικητικά καθήκοντα, ενώ η διευθυντική θέση αποτελεί το κύριο εκτελεστικό όργανο του ΟΑΣΕ. Ωστόσο, ο κ. Γεραπετρίτης λησμόνησε ότι το διεκδικούμενο Γραφείο Δημοκρατικών Θεσμών είναι μόνον ένας από τους επτά εκτελεστικούς βραχίονες του συγκεκριμένου οργανισμού. Η δε σημερινή γ.γ. του ΟΑΣΕ, η Γερμανίδα διπλωμάτης Χ. Σμιντ, αποτελεί ένα από τα κορυφαία στελέχη του υπουργείου Εξωτερικών της χώρας της, πρωταγωνιστώντας προ ετών (και σε θέματα άμεσου ελληνικού ενδιαφέροντος) στην Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της Ε.Ε. Σήμερα, αποτελεί «το μάτι» του Βερολίνου στον ΟΑΣΕ με βαθιά ανάμειξη στο Ουκρανικό και σε άλλες διεθνείς κρίσεις. Αν δεχθεί κανείς το σκεπτικό του κ. Γεραπετρίτη, η Γερμανία και η Τουρκία ξαφνικά αρέσκονται να καταλαμβάνουν μόνο διακοσμητικές θέσεις σε διεθνείς οργανισμούς και οι διπλωμάτες τους να «καπελώνονται» από ιεραρχικά κατώτερους διευθυντές!

– Τρίτον, ο κ. Σινιρλίογλου είναι από τους κατεξοχήν εμπνευστές και εκφραστές της θεωρίας της λεγόμενης «Γαλάζιας Πατρίδας» της Τουρκίας, νότια της Ρόδου και σε όλη τη θαλάσσια περιοχή μέχρι τη Λιβύη. Και πάλι ο κ. Γεραπετρίτης δεν είναι ακριβής όταν παρουσιάζει τον κ. Σινιρλίογλου ως έναν από τους πολλούς που εκπροσωπούν τις «γνωστές θέσεις της τουρκικής διπλωματίας», προσθέτοντας πως «αυτές ακριβώς τις θέσεις προσπαθούμε να διαχειριστούμε στο πλαίσιο μιας αμοιβαίας κατανόησης». Η απλή λογική λέει όμως ότι δεν μπορείς να «διαχειριστείς» και να μεταβάλεις τέτοιες αδιανόητες θέσεις, όταν εκ των προτέρων τις επιβραβεύεις με κοινή υποψηφιότητα και (αν ευοδωθεί) με την ηγεσία ενός διεθνούς οργανισμού.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, η Ουάσινγκτον δεν έχει ακόμα απαντήσει οριστικά στην Αθήνα αν θα στηρίξει ή όχι την εκλογή του αφύσικου διδύμου Σινιρλίογλου – Τελαλιάν, σημειώνοντας πως το ζήτημα βρίσκεται υπό εξέταση. Αντίθετα, η Μόσχα υποστηρίζει πλήρως την εκλογή του κ. Σινιρλίογλου, επιβεβαιώνοντας τη στενή συνεργασία της με την Άγκυρα σε πολλά θέματα. Την ίδια ώρα, οι σχέσεις Αθήνας – Μόσχας βρίσκονται στο διπλωματικό ναδίρ, ενώ οι εισαγωγές φυσικού αερίου στην Ελλάδα συνεχίζονται απρόσκοπτα, προσφέροντας πολύτιμο συνάλλαγμα στο Κρεμλίνο.

Πάντως, με δεδομένο ότι η εκλογή της ηγεσίας του ΟΑΣΕ απαιτεί ομοφωνία, πολλά θα κριθούν από την ψήφο (ή την αποχή) της Κύπρου και της Αρμενίας.

*Εκδότης του περιοδικού «Άμυνα & Διπλωματία» και σύμβουλος ξένων εταιριών μελέτης επιχειρηματικού ρίσκου για τη ΝΑ Ευρώπη