O Χριστός ξανασταυρώνεται!

Του Μανώλη Κοττάκη

Ήταν ευχάριστη έκπληξη για μένα η διαπίστωση ότι η ΕΡΤ2 μεταδίδει αυτή την εποχή σε επανάληψη μια σειρά που βασίζεται στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Νίκου Καζαντζάκη και συγκλόνισε τη νεότητά μας. Τον Χριστό που ξανασταυρώνεται.

«Φρέναρα» ακαριαία όταν έπεσα πάνω στους τίτλους αρχής της θρυλικής σειράς στο διάλειμμα μιας σύσκεψης στην εφημερίδα χθες το μεσημέρι. Όχι μόνο επειδή ξύπνησε παιδικές αναμνήσεις μέσα μου από μια άλλη Ελλάδα, πολύ φτωχότερη αλλά και πολύ αθωότερη. Αλλά γιατί χαμένος στη μελέτη των ρεπορτάζ, των πληροφοριών, των τηλεφωνημάτων και λοιπών ημερήσιων ευρημάτων, αισθάνθηκα στη θέα των τίτλων αρχής λίγες μέρες πριν από την έναρξη της Μεγάλης Εβδομάδος ότι αυτό ακριβώς κάνουμε στην πατρίδα μας αυτόν τον καιρό: ξανασταυρώνουμε τον Χριστό. Όλοι μας. Καθένας με τον τρόπο του.

Ξέρετε, σε όλη μου τη ζωή -ίσως να φταίει το νησιώτικο περιβάλλον όπου μεγάλωσα και η θάλασσα η οποία, όπως συνηθίζει να λέει ο καπετάν Παναγιώτης Τσάκος «δεν δαμάζεται, σε δαμάζει»- δεν αγάπησα ποτέ τους καβγάδες, τις ύβρεις και τον κυνισμό. Δεν συμπάθησα τα μποφόρ και τον κυματισμό. Αντιπαθώ τα μάτια που γυαλίζουν.

Αγαπούσα και αγαπώ τη γαλήνη και την καταλλαγή. Τη μπονάτσα στις καρδιές. Μου άρεσε πάντοτε, παρά τις δικές μου απόψεις, να έρχομαι στη θέση των άλλων και να προσπαθώ να καταλάβω πώς σκέπτονται. Νιώθω άβολα μέσα στον θυμό, στη διαβολή, στο μίσος και στη βία.

Τον τελευταίο καιρό όμως διαπιστώνω ότι οι άνθρωποι έχουν ανάγκη τη βία. Η βία δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Η βία αρέσει. Η βία είναι δημοφιλής. Και όποιος νομίζει ότι την καταστέλλει καταγγέλλοντάς τη ή εξοστρακίζοντάς τη με δικαστικές αποφάσεις από τον δημόσιο βίο κάνει μεγάλο λάθος.

Γιατί πολλοί άνθρωποι που ακούν ότι κάποιος μεταχειρίζεται βία δεν δυσφορούν όπως νομίζουμε. Χαίρονται. Και από μέσα τους λένε, δυστυχώς, «καλά κάνει». Αυτό προσπάθησε να πει ο δυστυχής αμνός ιατρός βουλευτής Παπαδόπουλος στην εθνική αντιπροσωπία, με λάθος τρόπο ίσως.

Ομοίως πολλοί άνθρωποι που ακούν πως κάποιος διαφθείρεται δεν τον ξεγράφουν. Ζηλεύουν τη διαφθορά του και θέλουν να την αντιγράψουν. Αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί, λοιπόν, θα πρέπει να αρχίσουμε να ψάχνουμε τι γεννά τη βία και τι τη διαφθορά σε μια κοινωνία που βιάζεται να ζήσει μια ζωή που περνά, φεύγει και χάνεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα.

Δεν ήταν ποτέ η χώρα μας επικράτεια τραμπούκων για να έχει στις τάξεις της 18χρονους που σημαδεύουν με πιστόλι φωτοβολίδας αστυνομικούς, για να έχει 50χρονες που χαστουκίζουν μέσα στον ιερό χώρο μιας εκκλησίας βουλευτές, για να έχει βουλευτές που γρονθοκοπούν βουλευτές στον ναό της Δημοκρατίας, για να έχει μαθητές που κτυπούν μαθητές και συζύγους που δολοφονούν συζύγους.

Η κατάρρευση της Παιδείας, η κατάρρευση κάθε έννοιας ιεραρχίας, η κρίση της οικογένειας (παρατηρήσατε τα ξασμένα ξεβαμμένα ξανθά μαλλιά της αγράμματης φτωχής μάνας του νεαρού χούλιγκαν που έκανε δηλώσεις στα κανάλια με πλάτη στην κάμερα;), η έλλειψη τρόπων, η αίσθηση ατιμωρησίας, η πεποίθηση μη απονομής δικαιοσύνης, η απομάκρυνση από τις χριστιανικές αξίες, η υποτίμηση της λαϊκής θέλησης όπως αυτή εκφράστηκε με σειρά νομοθετικών πρωτοβουλιών, η διαφθορά κορυφής έχει γεννήσει έναν νέο τύπο Έλληνα: Τον πολύ θυμωμένο Έλληνα.

Τον οποίο, επειδή δεν τον γνωρίζουμε γιατί δεν ενδιαφερθήκαμε ποτέ να τον μάθουμε, δεν ξέρουμε και πώς να του φερθούμε. Νομίζουμε ότι έχουμε να κάνουμε με τον παλαιό Έλληνα.

Αντί να τον ακούσουμε ακόμα και στην ακρότητά του, τον μαστιγώνουμε. Τον πτύουμε. Τον απορρίπτουμε. Δεν ξύνουμε τον χαρακτήρα του για να βρούμε τι κρύβεται από κάτω. Δεν ψάχνουμε να δούμε ότι η μόνη λύση για κάποιους από τους φτωχοδιαβόλους ελλείψει οργανωμένης κοινωνίας που να τους χωρά όλους είναι να γίνουν υπάλληλοι στη ζούγκλα.

Ποτέ στην Ιστορία μας δεν εκδηλώθηκαν τόσο πολλά χαμηλά ένστικτα μέσα σε τόσο μικρό χρόνο. Ξέρετε γιατί ξανασταυρώνουμε τον Χριστό; Γιατί αρνούμαστε να ακούσουμε τους θυμωμένους. Τους μαστιγώνουμε, με συνέπεια να φτιάχνουμε νέους θυμωμένους.

Στους αγριεμένους καιρούς όμως χρειάζεται υπομονή. «Γιατί σήκωσες το χέρι και κτύπησες;» «Γιατί άνοιξες το στόμα σου και ύβρισες;» «Γιατί έτεινες το χέρι και διεφθάρης;» «Γιατί αθέτησες τα πιστεύω σου και ψήφισες αυτό τον νόμο;» «Γιατί αγαπάς τα ψέματα, μικρά και μεγάλα;» Γιατί, γιατί, γιατί.

Η εποχή, αντί να έχει απορίες, παρακολουθεί τα χαστούκια και τα καταγγέλλει, σπουδαίο κατόρθωμα. Η εποχή χρειάζεται ερωτήσεις και απαντήσεις και, αντί αυτού, διατάζει αποβολές. Αποβολή από τη Βουλή, αποβολή από την Εκκλησία, αποβολή από το νοσοκομείο, αποβολή από το σχολείο.

Ένας αστυνομικός διευθυντής μού αποκάλυψε πρόσφατα ότι οι μαθητές ξυλοκοπούν τους συμμαθητές τους μόνον εκείνους που μοιάζουν στη συμπεριφορά με τους γονείς τους όταν τους παραμελούν. Είναι παράξενο αλλά αρνούμαστε να ακούσουμε ο ένας τον άλλο και να κοιτάξουμε καθαρά στα μάτια ο ένας τον άλλο.

Παρά ταύτα δεν έχουμε κανέναν δισταγμό, σχεδόν υποκριτικά, να φθάνουμε μισή ώρα πριν από την Ανάσταση στην εκκλησία, να ανάβουμε τις λαμπάδες με Άγιο Φως και να ψάλλουμε «Χριστός Ανέστη». Ποιοι; Εμείς, που καθηλώνουμε τον Χριστό κάθε μέρα στη γη να υπομένει τις σατραπείες μας, ισχυριζόμαστε ότι «Ανέστη».

Δεν θα πάει μακριά αυτό. Η κοινωνία μας, η ελληνική κοινωνία της αθωότητας που βλέπω αυτή την ώρα που γράφω με τον τηλεοπτικό δέκτη ανοικτό στο νεανικό πρόσωπο της Κάτιας Δανδουλάκη, του Λυκούργου Καλλέργη και του βοσκού «Μανωλιού» Αλέξη Γκόλφη, ο οποίος έλεγε ότι «όποιος φτωχό ελεεί τον Χριστό δανείζει», χρειάζεται επανίδρυση.

Πρέπει να σκάψουμε στα θεμέλια. Πρώτα να επανιδρύσουμε τους χαρακτήρες μας, ύστερα τους διπλανούς μας και στο τέλος το κοινό μας σπίτι, τα θεμέλια του οποίου έχουν διαβρωθεί καιρό τώρα.

Κάθε μέρα σταυρώνουμε τον Ιησού, σταυρώνουμε τους διπλανούς μας, σταυρώνουμε και τους εαυτούς μας. Είμαστε οι μοναδικοί εσταυρωμένοι που, αντί να λαχταρούν την ανάσταση, αρνούνται την αποκαθήλωσή τους. Χρειαζόμαστε επειγόντως ειρήνη στις καρδιές μας.

Δεν είμαι αισιόδοξος ότι θα τη βρούμε, η Ελλάς βρίσκεται σε σημείο βρασμού, αλλά η ελπίδα πεθαίνει τελευταία. Ας έχουμε πίστη.

Και αν με ρωτάτε προς τι η σημερινή ενδοσκόπηση, διευκρινίζω: Αν δεν μπορείς να βρεις τις απαντήσεις στον κόσμο έξω από εσένα, τότε άρχισε να κοιτάς μέσα σου. Ίσως τις ανακαλύψεις εκεί.