Ο ΥΠΕΞ της Τουρκίας, απαντώντας σε ερώτηση βουλευτή, μας υπενθύμισε ότι, όσο τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου παραμένουν στρατιωτικοποιημένα από την Ελλάδα, η Τουρκία δεν πρόκειται να ανταποκριθεί σε αίτημα για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών
Του Σάββα Καλεντερίδη
Το χρονικό διάστημα που προηγήθηκε της επίσκεψης Ερντογάν στην Αθήνα και της υπογραφής της Διακήρυξης των Αθηνών, στις 8 Δεκεμβρίου 2023, είδαν το φως της δημοσιότητας άρθρα διαφόρων αρθρογράφων, καθηγητών, διεθνολόγων και απόστρατων αξιωματικών που προσπαθούσαν να πείσουν την ελληνική κοινή γνώμη ότι, αν δεν γίνει τώρα η προσέγγιση με την Τουρκία, με στόχο την υπογραφή συνυποσχετικού και την παραπομπή του θέματος της οριοθέτησης ΑΟΖ στη Χάγη, στο μέλλον τα πράγματα θα είναι πολύ χειρότερα για τη χώρα μας.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, απαντώντας σε σχετική ερώτηση που υπέβαλε στην τουρκική Βουλή στις 27 Δεκεμβρίου 2023 ο βουλευτής Αμισού του Καλού Κόμματος Ερχάν Ουστά, με την οποία κατηγορούσε την κυβέρνηση ότι έμεινε απαθής «στις προκλητικές δηλώσεις που έκαναν τον Οκτώβριο Έλληνες αξιωματούχοι σχετικά με τη νησίδα Ζουράφα (Λαδοξέρα) στο Αιγαίο Πέλαγος», μας υπενθύμισε ότι, όσο τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου παραμένουν στρατιωτικοποιημένα από την Ελλάδα, η Τουρκία δεν πρόκειται να ανταποκριθεί σε αίτημα για οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Δηλαδή, πέραν της αμφισβήτησης της κυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά, είναι ξεκάθαρο ότι η αποστρατιωτικοποίησή τους τίθεται ως εκβιαστικό δίλημμα για να αρχίσουν όποιες διεργασίες θα οδηγήσουν στην οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών.
Άρα, για ποια ευκαιρία μάς μιλούσαν οι κύριοι διαμορφωτές της κοινής γνώμης; Μήπως ήθελαν να μας πουν ότι είναι ευκαιρία να αποστρατιωτικοποιήσουμε τώρα τα νησιά;
Ευκαιρία σίγουρα, αλλά όχι για την Ελλάδα – για την Τουρκία.
Άλλωστε, ποιος ξεχνά την απόσυρση της ελληνικής μεραρχίας από την Κύπρο;
Ακολουθεί η απάντηση του Χακάν Φιντάν στον ερωτώντα βουλευτή:
Απάντηση στην υπ’ αριθμόν 7/7553 ερώτηση του βουλευτή Αμισού Ερχάν Ουστά:
Οι ανακοινώσεις των Αρχών της Ελλάδας στις οποίες αναφέρεστε είναι άκυρες με βάση το Διεθνές Δίκαιο.
Μεταξύ της Τουρκίας και της Ελλάδας υφίστανται μια σειρά από αλληλοσυνδεόμενα προβλήματα στο Αιγαίο. Μεταξύ αυτών των προβλημάτων είναι και το γεγονός ότι υπάρχουν ορισμένες νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο, των οποίων η κυριαρχία δεν καθορίστηκε με βάση μια ισχύουσα διεθνή συμφωνία, η οποία καθορίζει και τα θαλάσσια σύνορα μεταξύ των δύο χωρών.
Οι βασικές διεθνείς συνθήκες που αφορούν την κυριαρχία στα νησιά του Αιγαίου είναι αυτές της Λωζάννης του 1923 και των Παρισίων του 1947. Οι συνθήκες αυτές περιέχουν λεπτομερείς υποχρεώσεις που σχετίζονται με την κυριαρχία των νησιών. Από την άποψη αυτή, η ερμηνεία των σχετικών άρθρων των Συνθηκών Λωζάννης και Παρισίων είναι νομικό θέμα.
Το υπουργείο μας έχει δηλώσει με διάφορους τρόπους ότι δεν θα αποδεχτούμε πιθανά τετελεσμένα που η Ελλάδα θα προσπαθήσει να δημιουργήσει σε γεωγραφικούς σχηματισμούς αμφισβητούμενου καθεστώτος, και οι ακριβείς απόψεις μας για το θέμα γνωστοποιήθηκαν στους Έλληνες ομολόγους και συνομιλητές μας γραπτώς, με διάφορες ρηματικές διακοινώσεις και διαβήματα.
Η λύση των προβλημάτων μας με την Ελλάδα, με την οποία είμαστε μέλη στην ίδια συμμαχία, θα καταστεί δυνατόν να επιτευχθεί μέσω αμοιβαίας κατανόησης και διαλόγου.
Όταν δει κανείς το θέμα από ιστορική άποψη, τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου αποτελούν αντικείμενο στενού ενδιαφέροντος για την ασφάλεια της Τουρκίας. Όταν μεταβιβάστηκαν τα νησιά στην Ελλάδα, τέθηκε όρος αποστρατιωτικοποίησής τους.
Η Τουρκία αντέδρασε στη στρατιωτικοποίηση των νησιών από την Ελλάδα. Θέτοντας το θέμα με κατάλληλο τρόπο σε κάθε ευκαιρία στην ημερήσια διάταξη διεθνών οργανισμών, όπως το ΝΑΤΟ και ο ΟΑΣΕ, καλούμε την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις συνθήκες. Επιπλέον, προβαίνουμε στις αναγκαίες διπλωματικές ενέργειες προς την ελληνική πρεσβεία στην Άγκυρα, με βάση τις πληροφορίες που μας παρέχουν οι αρμόδιες Αρχές μας.
Εσχάτως, το 2021 και το 2022, έχουν σταλεί τρεις επιστολές στον ΟΗΕ, με τις οποίες καταγράφηκαν οι νομικές διαφωνίες μας για το θέμα. Στις επιστολές τονίζεται η εγγύτητα των νησιών, συμπεριλαμβανομένης της Μεγίστης, στην τουρκική ηπειρωτική χώρα, και γνωστοποιήθηκε ότι η παραβίαση του καθεστώτος αποστρατιωτικοποίησής τους αποτελεί σοβαρό πρόβλημα ασφάλειας για την Τουρκία αλλά και για την περιοχή. Στις επιστολές αναφέρεται σαφώς ότι, σε περίπτωση που δεν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις προαναφερθείσες συνθήκες, η Ελλάδα δεν μπορεί να επικαλείται και να προβάλλει στην Τουρκία θέματα κυριαρχίας, συμπεριλαμβανομένου του αιτήματος οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών. Το θέμα παρακολουθείται από το υπουργείο μας με την απαραίτητη ευαισθησία.
