Για τον σύμμαχο στα λόγια Μπάιντεν η «υπάκουη» Ελλάδα είναι ο δεύτερος τροχός της αμάξης. Προτεραιότητα έχει ο Ερντογάν με τις απειλές και τα διπλά παιχνίδια – Χλιαρή, αλλά κι αφελής αντίδραση της Αθήνας, που ονειροβατεί ότι μπορεί να διασφαλιστεί πως ο εξοπλισμός που θα δοθεί από τις ΗΠΑ στην Τουρκία δεν θα… χρησιμοποιηθεί εις βάρος της χώρας μας
Του Βασίλη Γαλούπη
Πώς αλλάζουν οι καιροί… Κάποτε ήταν η μεγάλη υπερδύναμη, ο αστυνομικός ολόκληρου του πλανήτη που κάθε χώρα έτρεμε, ακόμα και άλλες υπερδυνάμεις. Σήμερα υποκύπτει ακόμα και σε εκβιασμούς μιας χώρας όπως η Τουρκία. Η Άγκυρα πέτυχε τελικά να αποσπάσει τις παραχωρήσεις που ήθελε από τον Μπάιντεν με ένα ανώδυνο για την Τουρκία αντάλλαγμα, όπως το «ναι» για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ.
Σε λιγότερο από ένα 24ωρο μετά την έγκριση για τη Σουηδία από την τουρκική Εθνοσυνέλευση ο διπρόσωπος και σύμμαχος στα λόγια Μπάιντεν έσπευσε να στείλει επιστολή στο Κογκρέσο ζητώντας να εγκριθούν η πώληση μαχητικών αεροσκαφών F-16 ύψους 20 δισ. δολαρίων προς την Τουρκία, καθώς και η αναβάθμιση των αεροπλάνων που διαθέτει.
Μάλιστα, στην επιστολή προς τα κορυφαία ρεπουμπλικανικά και δημοκρατικά μέλη των επιτροπών της Γερουσίας και της Βουλής ο Μπάιντεν προέτρεψε το Κογκρέσο να βιαστεί να εγκρίνει την πώληση «χωρίς καθυστέρηση», όπως έγραψε το Reuters.
Επί 20 μήνες η Αμερική και ολόκληρο το ΝΑΤΟ περίμεναν με αγωνία πότε θα δεήσει ο Ερντογάν να δώσει την εντολή στο τουρκικό Κοινοβούλιο να επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ. Τελικά η Άγκυρα το έπραξε την Τρίτη, παίζοντας σκληρά όλα τα χαρτιά της για να πάρει τα ανταλλάγματα που ήθελε.
Νωρίτερα μέσα στον μήνα ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον Ερντογάν στην Κωνσταντινούπολη για να του ζητήσει να επιτρέψει στη Σουηδία να μπει στο ΝΑΤΟ. Έδωσε και διαβεβαιώσεις στον Τούρκο πρόεδρο ότι η πώληση των F-16 θα γίνει. Αλλά ο Μπλίνκεν πρόσφερε στον Ερντογάν κι άλλα διπλωματικά δώρα, όπως μια πρόσκληση για μελλοντική επίσκεψη του ισχυρού άνδρα της Τουρκίας στον Λευκό Οίκο.
Ο Μπάιντεν, πάλι, αποφάσισε να επιβραβεύσει την Τουρκία. Παρότι ο Ερντογάν υποστηρίζει τη Χαμάς, παρότι βρίσκεται στη «λάθος πλευρά της Ιστορίας» και στο Ουκρανικό. Στα διπλά παιχνίδια του Μπάιντεν και του Ερντογάν η Ελλάδα έχει να παρουσιάσει μόνο εύκολα «ναι» χωρίς ανταλλάγματα.
Τουλάχιστον μέχρι χθες οι τέσσερις ανώτεροι αξιωματούχοι που πήραν την επιστολή του Μπάιντεν δεν είχαν δώσει την έγκρισή τους και ένας ή περισσότεροι από αυτούς ενδέχεται να ζητήσουν από την κυβέρνηση Μπάιντεν να δώσει διαβεβαιώσεις για τις ενέργειες της Τουρκίας σε ορισμένα θέματα εξωτερικής πολιτικής πριν συμφωνήσουν στη μεταβίβαση.
Το ένα θέμα είναι οι επιδρομές που κάνει η Τουρκία κατά των Κούρδων στη βορειανατολική Συρία, ενώ η Αμερική επιθυμεί να μετριαστούν οι επιθέσεις.
Το άλλο, όπως αναφέρουν οι «New York Times», ίσως είναι να ζητήσουν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ να τους παράσχει ένα έγγραφο που έχει στείλει η Τουρκία στο υπουργείο λέγοντας ότι ο τουρκικός στρατός σκοπεύει να αποκλιμακώσει τυχόν εντάσεις με τον Ελληνικό Στρατό στο Αιγαίο Πέλαγος.
Πιθανότατα να πρόκειται για το, ανεξήγητης χρησιμότητας αρχικά, «σύμφωνο φιλίας» που υπέγραψε περιχαρής ο Μητσοτάκης στην Αθήνα, χωρίς κανένα απολύτως διπλωματικό όφελος για την Ελλάδα. Τώρα γίνεται απελπιστικά ξεκάθαρο ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός υπέγραψε αδιαμαρτύρητα ένα «πιστοποιητικό καλής διαγωγής» της Τουρκίας, ώστε να διευκολύνει τον Ερντογάν να αποκτήσει ακόμα περισσότερη ισχύ εις βάρος μας.
Εκτός από την Τουρκία, το ΝΑΤΟ αναμένει και την έγκριση της Ουγγαρίας για την ένταξη της Σουηδίας. Η Ελλάδα, αν και η Σουηδία περίμενε ήδη 75 χρόνια να μπει στη Συμμαχία, αντί να επιμείνει ότι δεν θα επιτρέψει να γίνει όποια μελλοντική εξάπλωση του ΝΑΤΟ προτού ΗΠΑ και Ευρώπη βρουν μια φόρμουλα να εξουδετερώσουν τις βλέψεις της Τουρκίας στο Αιγαίο, έτρεξε πρώτη να προσφέρει τα πάντα για να πάρει το τίποτα ως αντάλλαγμα.
Αντί ο Μητσοτάκης να απαιτήσει να δει επιτέλους η Αμερική ότι η Τουρκία είναι το πρόβλημα στη Μεσόγειο, όχι η λύση, συμπεριφέρεται λες και η Ελλάδα είναι ο παρίας, υπογράφοντας και το χαρτί που θα ανεμίσει η Τουρκία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ για να μας απειλεί ακόμα πιο αποτελεσματικά.
Η Αθήνα, όμως, πού βρίσκεται σε όλο αυτό; Μην ανησυχείτε, «δεν ετεροπροσδιοριζόμαστε εμείς» είναι η μόνιμη αμήχανη καραμέλα της ελληνικής διπλωματίας όσο πορεύεται από το ένα ιστορικό φιάσκο στο άλλο. Μπορεί τελικά να έχει δίκιο. Τι χρειάζεται ο ετεροπροσδιορισμός όταν κοιτάμε να αυτοσυρρικνωνόμαστε;
Διπλωματικές πηγές από την Αθήνα επισήμαιναν χθες ότι «ουδείς μπορεί να εμποδίσει τις Ηνωμένες Πολιτείες από τη χορήγηση στρατιωτικού εξοπλισμού» στην Τουρκία, ενώ κατά τις ίδιες πηγές αυτό που πράττει η ελληνική πλευρά είναι να διασφαλιστεί ότι ο εξοπλισμός αυτός δεν θα χρησιμοποιηθεί εις βάρος της χώρας μας.
Κάτι που ακούγεται τόσο αφελές όσο πράγματι είναι. Αφενός μεν ούτε προσδιορίζεται από την Αθήνα πώς θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο, αφετέρου όλοι μπορούν να αντιληφθούν ότι πρακτικά δεν είναι εφικτό, όταν απέναντί μας βρίσκεται η παραδοσιακά επιθετική Τουρκία.
Στην Αθήνα υπογραμμίζουν, επίσης γενικόλογα, ότι εντός του επόμενου χρονικού διαστήματος θα προωθηθεί το ζήτημα των F-35. Όμως οι ίδιες οι εξελίξεις αποδεικνύουν ότι για τον Μπάιντεν η απολύτως «υπάκουη» Ελλάδα είναι πλέον ο δεύτερος τροχός της αμάξης, όχι ο πρώτος. Προτεραιότητα πήρε ο Ερντογάν με τους εκβιασμούς του και τα διπλά παιχνίδια.
