Του Σάββα Καλεντερίδη
Οι Πέρσες είναι ένα ιστορικό έθνος που ανέπτυξε πλούσιο πολιτισμό και ίδρυσε ισχυρές κρατικές οντότητες, κατά τις ιστορικές περιόδους των Αχαιμενιδών (8ος-4ος αι. π.Χ.), των Πάρθων (3ος αι. π.Χ.) και των Σασσανιδών (3ος αι. π.Χ.-7ος αι. μ.Χ.), τη δυναστεία των οποίων κατέλυσε ο Ηράκλειος.
Η κατάλυση της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών συμπίπτει με την εμφάνιση του Ισλάμ, το οποίο μέχρι τον 9ο αι. κατόρθωσε να επικρατήσει της επικρατούσας θρησκείας, που ήταν ο ζωροαστρισμός. Έπειτα από μία περίοδο κατακερματισμού οι Πέρσες κατορθώνουν να «εθνικοποιήσουν» τη μουσουλμανική θρησκεία, υιοθετώντας τον σιιτισμό, να διαχωριστούν από τους Άραβες και, αφού γνώρισαν επιδρομές και κατακτήσεις διάφορων εθνών, να ενωθούν σε ένα ενιαίο κράτος.
Ο 20ός αιώνας βρίσκει την Περσία ως ένα σύγχρονο κράτος, με διαπιστωμένα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και τη Βρετανία να προσπαθεί να ασκήσει επιρροή στη χώρα για να επωφεληθεί γεωπολιτικά αλλά και από τον ενεργειακό πλούτο της.
Κομβικό σημείο στη σύγχρονη Ιστορία της Περσίας, που από το 1935 έχει επαναφέρει το ιστορικό όνομα Ιράν, είναι η κατάληψη της εξουσίας από τους ισλαμιστές του Αγιατολάχ Χομεϊνί, το 1979, που ονομάζουν το καθεστώς τους Ισλαμική Δημοκρατία, και η αλλαγή του γεωπολιτικού προσανατολισμού της.
Έκτοτε αυτό το θεοκρατικό καθεστώς λειτουργεί ανταγωνιστικά ως προς τα σουνιτικά μουσουλμανικά κράτη και διεκδικεί ηγετικό ρόλο ανάμεσα στους σιίτες όλου του κόσμου, ανεξαρτήτως εθνικής ταυτότητας.
Όσον αφορά τον γεωπολιτικό του προσανατολισμό, το Ιράν κινείται αυτόνομα και, επειδή οι σχέσεις με ΗΠΑ, Βρετανία και Ισραήλ είναι συγκρουσιακές, εκμεταλλευόμενο κυρίως τον ενεργειακό του πλούτο, συνάπτει σχέσεις με την Κίνα, τη Ρωσία και χώρες του παγκόσμιου Νότου.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό του Ιράν είναι ότι έχει αυτοκρατορικές βλέψεις. Τα 20.000.000 των Τατζίκων, που είναι οι Ιρανοί της Ανατολής και κατοικούν στο Τατζικιστάν, στο Αφγανιστάν, στο Ουζμπεκιστάν και σε άλλες χώρες, και οι σιίτες, που κατοικούν σε Ιράκ, Συρία, Λίβανο, Μπαχρέιν, Υεμένη, Σ. Αραβία, Ομάν και αλλού, επιτρέπουν στην Τεχεράνη να διεκδικεί έναν αυτοκρατορικό ρόλο στον Περσικό Κόλπο, στον Ινδικό Ωκεανό – Κόλπο του Ομάν, ακόμα και στην Ερυθρά Θάλασσα.
Να σημειωθεί ότι μέχρι τα γεγονότα που ξέσπασαν για να ανατρέψουν τον Άσαντ, την άνοιξη του 2011, το Ιράν θεωρούσε του Αλαουίτες της Συρίας αιρετικούς και δεν τους κατέτασσε στο σιιτικό Ισλάμ. όταν, όμως, διαπίστωσε ότι βοηθώντας τον Άσαντ, η Τεχεράνη αποκτούσε τη δυνατότητα να ασκεί επιρροή στην κρίσιμη περιοχή που καταλαμβάνει η Συρία και να παρέχει πολύ πιο εύκολα διά ξηράς στήριξη στη Χεζμπολάχ του Λιβάνου, ενέταξε τους Αλαουίτες της Συρίας στο σιιτικό Ισλάμ.
Για να υποστηρίξει αυτό το αυτοκρατορικό «όραμα», το καθεστώς των ισλαμιστών μηχανεύτηκε την ίδρυση ενός ξεχωριστού στρατού, αυτού των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης. Πρόκειται για εντελώς ξεχωριστές ένοπλες δυνάμεις, με στρατό ξηράς, πολεμικό ναυτικό, πολεμική αεροπορία, υπηρεσία πληροφοριών και ειδικές δυνάμεις.
Οι Φρουροί της Επανάστασης έχουν αναλάβει το «έργο» να οργανώσουν τον λεγόμενο «άξονα της αντίστασης», δηλαδή να οργανώσουν ένοπλα τμήματα στις χώρες όπου κατοικούν σιίτες, μέσω των οποίων θα ασκούν επιρροή στις χώρες αυτές, ενώ θα χρησιμοποιούνται αναλόγως με τη γεωπολιτική συγκυρία.
Η δράση της Χαμάς, που δεν είναι σιιτική οργάνωση αλλά έχει σχέση με τους Φρουρούς της Επανάστασης, της Χεζμπολάχ του Λιβάνου, της Χάσντι Σάμπι του Ιράκ, των Χούτι της Υεμένης και διάφορων ένοπλων ομάδων στη Συρία είναι χαρακτηριστικά και εύγλωττα παραδείγματα που επιχειρησιακού δόγματος των Φρουρών της Επανάστασης, εμπνευστής και αρχιτέκτονας του οποίου ήταν ο Κασίμ Σουλεϊμάνι, που σκοτώθηκε από πυρά μη επανδρωμένου αεροσκάφους στη Βαγδάτη, το 2020.
Χαρακτηριστικό της δράσης αυτών των ομάδων, ειδικά μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα, είναι ότι, εκτός από τη σύγκρουση με το Ισραήλ, δεν διστάζουν να πλήξουν στόχους των ΗΠΑ, χαρακτηριστικό δείγμα της πολιτικής αυτονομίας που διεκδικεί για τον εαυτό της η Τεχεράνη.
Αποκορύφωμα της αυτοκρατορικής συμπεριφοράς του Ιράν ήταν η τρεις πυραυλικές επιθέσεις που πραγματοποίησε μέσα σε ένα εικοσιτετράωρο, σε τρεις διαφορετικές χώρες, στο Ιράκ, στη Συρία και στο Πακιστάν.
Στο Ιράκ, και συγκεκριμένα στην Ερμπίλ, την πρωτεύουσα της αυτόνομης περιοχής του Κουρδιστάν, όπου κατά τα λεγόμενά της έπληξε το «κέντρο κατασκοπείας της Μοσάντ», στη Συρία, όπου έπληξε στρατηγείο τζιχαντιστών στην περιφέρεια Ιντλίμπ, με πύραυλο που διήνυσε 1.230 χλμ., και στο Πακιστάν, όπου έπληξε στόχους της σουνιτικής ισλαμιστικής οργάνωσης Τζάις αλ Αντλ, τα μέλη της οποίας κατάγονται από την ιρανική περιφέρεια Σιστάν-Μπαλουτσιστάν.
Το Πακιστάν απάντησε με ανάλογα πυραυλικά πλήγματα, αφού προηγουμένως φρόντισε να ανακαλέσει τον πρέσβη του από την Τεχεράνη και να ζητήσει από τον Ιρανό επιτετραμμένο που βρισκόταν στη χώρα του να μην επιστρέψει στο Ισλαμαμπάντ.
Σημειώνοντας ότι η αντίδραση του Πακιστάν μάς δείχνει πώς πρέπει να αντιδρούν τα κράτη όταν δέχονται προκλήσεις, να υπογραμμίσουμε ότι η δράση του Ιράν και των ένοπλων ομάδων του «άξονα της αντίστασης» προσθέτουν ρευστότητα σε ένα ήδη ρευστό πεδίο, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ευρύτερη περιοχή, συμπεριλαμβανομένων της Κύπρου και της Ελλάδας.
