Του Ιωάννη Χατζηθεοδοσίου*
Εδώ και πολλούς μήνες η ακρίβεια των τροφίμων εξελίσσεται σε εφιάλτη για τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά, που δυσκολεύονται ολοένα περισσότερο να γεμίσουν το καθημερινό τους τραπέζι.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στις τιμές αγροτικών προϊόντων, παρά τη σχετική βελτίωση συντελεστών κόστους, όπως η ενέργεια, οι τιμές των λιπασμάτων, των ζωοτροφών κ.λπ.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat, μεταξύ του δεύτερου τριμήνου του 2022 και του δεύτερου τριμήνου του 2023 η μέση τιμή του ελαιολάδου αυξήθηκε κατά 48%, των εσπεριδοειδών κατά 89% και της πατάτας κατά 38%. Η Ελλάδα, μάλιστα, ήταν «πρωταθλήτρια» στην ακρίβεια, καταγράφοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη άνοδο της μέσης τιμής των αγροτικών προϊόντων, μετά την Ιρλανδία. Στη χώρα μας, η αύξηση στο ελαιόλαδο φθάνει στο 56%, στο γάλα στο 32%, στα αβγά στο 21%, στα φρούτα στο 16% και τα λαχανικά στο 13%. Το επόμενο διάστημα αναμένονται και νέες ανατιμήσεις, εξαιτίας των καταστροφών που προκάλεσαν οι πλημμύρες στη Θεσσαλία.
Οι προοπτικές για αποκλιμάκωση των τιμών το επόμενο διάστημα είναι κάθε άλλο παρά αισιόδοξες, καθώς οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής θα γίνονται ολοένα πιο ορατές στον πρωτογενή τομέα.
Στην Ελλάδα η αύξηση της τιμής του ελαιολάδου λαμβάνει εκρηκτικές διαστάσεις, καθώς μεγάλο μέρος της περσινής παραγωγής έχει εξαχθεί χύμα σε άλλες χώρες, ενώ η φετινή παραγωγή αναμένεται να είναι αισθητά μειωμένη, λόγω των άκαιρων βροχοπτώσεων την άνοιξη και στις αρχές του καλοκαιριού.
Σύμφωνα με τις βραχυπρόθεσμες εκτιμήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την παραγωγή βασικών αγροτικών προϊόντων, η παραγωγή ελαιολάδου θα παραμείνει χαμηλή και οι τιμές υψηλές, μείωση αναμένεται και στην παραγωγή δημητριακών, ενώ σε υψηλά επίπεδα θα παραμείνουν οι τιμές σε χοιρινό και μοσχαρίσιο κρέας.
Η ακρίβεια στα προϊόντα του πρωτογενή τομέα φαίνεται ότι θα συνεχίσει για αρκετό καιρό να απασχολεί τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά και να προκαλεί ευρύτερες επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, καθώς αναγκαστικά περιορίζεται η κατανάλωση άλλων αγαθών και υπηρεσιών, πέραν των βασικών.
Είναι απαραίτητο να υπάρξουν παρεμβάσεις σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για τη συγκράτηση των τιμών και την αντιμετώπιση των επιπτώσεων που προκαλεί η κλιματική αλλαγή.
Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να εξεταστούν μέτρα, όπως η μείωση του ΦΠΑ στο τυποποιημένο ελαιόλαδο, και να ενταθούν οι έλεγχοι για την καταπολέμηση φαινομένων αισχροκέρδειας, αλλά και αθέμιτων και εναρμονισμένων πρακτικών που ανοίγουν την «ψαλίδα» μεταξύ των τιμών παραγωγού και καταναλωτή.
Επιβάλλεται, επίσης, η λήψη μέτρων για την υποστήριξη των αγορών και την ενίσχυση του παραγωγικού δυναμικού του πρωτογενή τομέα, μέσω της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών. Η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να υποστηρίξει νέες επενδύσεις σε τεχνικές προστασίας των υφιστάμενων καλλιεργειών από έντονα καιρικά φαινόμενα, επενδύσεις με στόχο τη μείωση του ενεργειακού κόστους της παραγωγής, σύγχρονες πρακτικές διαχείρισης παρασίτων και ασθενειών κ.λπ.
*Πρόεδρος ΕΕΑ και επίτιμος διδάκτορας ΠΑ.ΠΕΙ.
Δεν σας αρέσει η ακρίβεια?
41%
Καραβάνα από μπακίρι
Ακρίβεια, αυτό είναι το αποτέλεσμα της καταστροφικής πολιτικής Μητσοτάκη. Πολλαπλασίασε το ενεργειακό κόστος με τα εγκλήματα του στην παραγωγή και διάθεση της ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στη διαχείρηση των υδρογονθράκων. Η χώρα πήρε αποφάσεις χειρότερες και από φύλαρχο της Υποσαχάριας Αφρικής, αγοράζουμε αμερικανικό lng τετραπλάσιας τιμής, λαθραίο ρωσικό πετρέλαιο με φέσι και πουλάμε τα αγροτικά προϊόντα στη Ρωσία με μίζα σε Τούρκους ή Σέρβους . Γνωστά τα καταστροφικά αποτελέσματα στην οικονομία, άνοδος κόστους παραγωγής και επιπέδου τιμών αφ ενός και πτώση ανταγωνιστικότητας και επενδύσεων αφ ετέρου. Η αγορά είναι πλέον σε μονοπωλιακή κατάσταση, το λιανεμπόριο βρίσκεται σε χέρια ολίγων, ενώ η παραγωγή τροφίμων με τις εξαγορές και συγχωνεύσεις, έγινε και αυτή ολιγοπωλιακή. Τα ολιγοπώλια και το εύκαμπτον του Μητσοτάκη σε συμφέροντα ξένων και ντόπιων ολιγαρχών, δημιούργησαν ζόφο και έφεραν την φτωχή χώρα στις ακριβότερες του κόσμου. Ενδεικτικό της ξεφτίλας είναι το γεγονός πως οι ξένοι έχουν υψηλότερες τιμές στην Ελλάδα για τα ίδια προϊόντα τους, από αυτές που έχουν στην έδρα τους. Κατάρα για τον έλληνα πολίτη αποτελεί η προσπάθεια στέγασης και εξοικονόμησης τροφίμων και βασικών βιοτικών αγαθών για την οικογένεια του. Ενδεικτικά, η τιμή της κιλοβατώρας δεκαπλασιάστηκε, του ψωμιού και του λαδιού τριπλασιάστηκαν και τα ενοίκια βρίσκονται στη ζώνη των χιλίων ευρώ. Όσο για τους μισθούς και τις συντάξεις, αφήστε τα, βρίσκονται στο 40% της προ μνημονίων εποχής ( με εξαίρεση τους δικαστές και τους βουλευτές). Η δε διέξοδος των νέων, δυστυχώς βρίσκεται στην ξενητειά.