Κυρώσεις κατά Ρωσίας: Η Ευρώπη «πυροβολεί τα πόδια» της ή ακρωτηριάζεται;

Με αφορμή την ανακοίνωση των νέων κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) κατά της Ρωσίας, με τη συλλογική δέσμευση για μείωση κατά 15% της ζήτησης φυσικού αερίου με στόχο να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει μια σχετική κανονικότητα τον Χειμώνα, δεδομένου των όχι και τόσο ικανοποιητικών αποτελεσμάτων που έχουν επιφέρει τα προηγούμενα μέτρα κατά του Κρεμλίνου, δημιουργείται το εξής ερώτημα: Η Ευρώπη «πυροβολεί τα πόδια» της ή ετοιμάζεται να τα «ακρωτηριάσει»;

Ήδη, τα προηγούμενα «πακέτα» κυρώσεων δεν επέφεραν τα αποτελέσματα που επιθυμούσαν οι περισσότεροι ηγέτες των κρατών – μελών της ΕΕ. Στο συμπέρασμα αυτό δεν καταλήγουν οι Ρώσοι αλλά το… Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Συγκεκριμένα, το ΔΝΤ, βάσει των νεότερων προβλέψεων του εκτιμά ότι το ΑΕΠ της Ρωσίας θα συρρικνωθεί κατά 6% το 2022, αντί κατά 8,5% που είχε προβλέψει τον Απρίλιο. Όπως ανέφερε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Πιερ-Ολιβιέ Γκουρανσά, «η ρωσική οικονομία αναμένεται να συρρικνωθεί λιγότερο από ό,τι προβλεπόταν το δεύτερο τρίμηνο, οι εξαγωγές αργού πετρελαίου και μη ενεργειακών προϊόντων διατηρούνται σε υψηλότερο επίπεδο από το προσδοκώμενο».

Επιπλέον, πρόσθεσε ο κ. Γκουρανσά, «η εσωτερική ζήτηση δείχνει μια ορισμένη ανθεκτικότητα χάρη στον έλεγχο των επιπτώσεων των κυρώσεων στον εσωτερικό χρηματοοικονομικό τομέα και η αγορά εργασίας πλήττεται λιγότερο από ό,τι προβλεπόταν». Αφενός, τόνισε ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ η ρωσική κεντρική τράπεζα και αυτοί που παίρνουν πολιτικές αποφάσεις μπόρεσαν να αποφύγουν τον τραπεζικό πανικό ή την κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος εξαιτίας των κυρώσεων που επιβλήθηκαν, αφετέρου η αύξηση των τιμών του πετρελαίου προσέφερε τεράστια έσοδα στη ρωσική οικονομία, κάτι που βοήθησε τη Μόσχα να αντεπεξέλθει.

Από την άλλη πλευρά, ο κ. Γκουρανσά υπογράμμισε ότι οι επιπτώσεις του πολέμου στις οικονομίες ακόμη και των πιο ισχυρών κρατών της ΕΕ ήταν πιο αρνητικές από ό,τι προβλεπόταν. Οι εκτιμήσεις για την πορεία της ανάπτυξης το 2022 αναθεωρήθηκαν για τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων είναι η Γερμανία (–0,9 μονάδα στο 1,2%) και η Γαλλία (–0,6 μονάδα στο 2,3%). Το γεγονός αυτό οφείλεται: α) Στην αύξηση των τιμών της ενέργειας, β) στη μείωση της εμπιστοσύνης των καταναλωτών και γ) στην επιβράδυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας εξαιτίας των συνεχιζόμενων προσκομμάτων στις αλυσίδες εφοδιασμού και της ανόδου του κόστους των πρώτων υλών. Σύμφωνα, μάλιστα, με το ΔΝΤ, το πιθανό σενάριο της πλήρους διακοπής του εφοδιασμού της Ευρώπης με ρωσικό φυσικό αέριο, εφόσον υλοποιηθεί θα μειώσει περαιτέρω την ανάπτυξη στις χώρες της Ευρωζώνης τόσο το 2022, όσο και το 2023.

Τελικά, σε ποιον πέφτει ο «μουντζούρης»;

Στη βάση αυτών των δεδομένων, πολλοί οικονομολόγοι αλλά και απλοί πολίτες τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης, αναρωτιούνται: Ποιον τελικά στοχεύουν οι κυρώσεις που λαμβάνονται κατά της Ρωσίας, όταν το «μάρμαρο πληρώνουν» τα κράτη – μέλη της ΕΕ;

Ειδικά μετά την ανακοίνωση, προ 2 ημερών, της συλλογικής δέσμευσης (πλην… εξαιρέσεων όπως η Ουγγαρία) για μείωση κατά 15% της ζήτησης φυσικού αερίου, οι ανησυχίες εντείνονται ενόψει του Φθινοπώρου και πολύ περισσότερο του Χειμώνα που ακολουθεί. Για ποιο λόγο;

Όσο κι αν η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Κομισιόν) Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επιχείρησε να καθησυχάσει τους πολίτες αναφέροντας ότι τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά δεν θα θιγούν από το μέτρο αυτό, η «εξίσωση» φαντάζει αδύνατη. Αν και η Κομισιόν υποστηρίζει ότι το «βάρος» θα σηκώσει η βιομηχανία, ήδη, τουλάχιστον εντός των ελληνικών συνόρων, άνθρωποι της αγοράς υποστηρίζουν ότι είναι σχεδόν αδύνατο να περιορίσουν την απαιτούμενη για τη λειτουργία τους ενέργεια τόσο οι βιομηχανίες όσο και ο εμπορικός και επισιτιστικός κλάδος, χωρίς να υπάρξουν δυσμενείς συνέπειες στην παραγωγή και ευρύτερα στην οικονομία.

Άρα, ο «μουντζούρης» μοιάζει να πέφτει, ξανά, στους πολίτες. Και σε αυτό το ενδεχόμενο, δεν αποκλείεται να κληθούν, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, να ζεσταθούν λιγότερο αυτόν τον Χειμώνα.

Η ΕΕ ή θα σταθεί στα πόδια της ή…

Θα αναρωτηθεί, φυσικά, καλοπροαίρετα κάποιος: Και τι πρέπει να κάνει η ΕΕ; Να κοιτά τη Ρωσία να διεξάγει έναν πόλεμο κατά μια κυρίαρχης χώρας, χωρίς να αντιδρά;

Η απάντηση είναι ξεκάθαρα «όχι». Η Ρωσία πραγματοποίησε μια εισβολή η οποία ήταν, είναι και θα είναι καταδικαστέα από κάθε άποψη.

Όμως, από την αδράνεια μέχρι την επιβολή κυρώσεων που μοιάζουν, όχι να «πυροβολούν» αλλά να «ακρωτηριάζουν τα πόδια» της Ευρώπης, υπάρχει απόσταση. Η Κομισιόν και οι περισσότεροι ηγέτες των κρατών – μελών της ΕΕ δείχνουν να αποφασίζουν κυρώσεις όχι με γνώμονα το συμφέρον των χωρών τους αλλά με βάση τον «μπούσουλα» που θέτουν οι ΗΠΑ, οι οποίες φυσικά, υφίστανται λιγότερες συνέπειες από τη «Γηραιά Ήπειρο».

Απαιτείται, έστω και την ύστατη στιγμή, οι Ευρωπαίοι ηγέτες να υψώσουν το πολιτικό ανάστημά τους και να αντιμετωπίσουν τις εξελίξεις με βάση το συμφέρον των πολιτών τους και της ανάγκης στήριξης της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που ουκ ολίγα πλήγματα έχει δεχθεί τα τελευταία χρόνια (βλ. «Brexit»). Ειδάλλως, εάν συνεχίσουν υλοποιώντας αποφάσεις που λαμβάνονται από την άλλη άκρη του Ατλαντικού και όχι διαμορφώνοντας ένα καθαρό ευρωπαϊκό πλάνο, κινδυνεύουν να «ρίξουν» τη Γηραιά Ήπειρο σε «ξέρα».