Αμερικανοί αξιωματούχοι ανέφεραν στο CNN ότι υπάρχει κίνδυνος Δυτικός οπλισμός που δίδεται στην Ουκρανία να διοχετευθεί στο λαθρεμπόριο. Οι Ρώσοι συνεχώς επιδεικνύουν αχρησιμοποίητο Δυτικό οπλισμό που έπεσε στα χέρια τους κατά την κατάληψη ουκρανικών εδαφών. Στον γαλλόφωνο Τύπο στην Αφρική εκφράζονται φόβοι ότι οπλισμός, μέσω της «μαύρης αγοράς», θα καταλήξει στη Λιβύη και τα Βαλκάνια
Ορατός είναι ο κίνδυνος να βρεθεί στη Λιβύη και τα Βαλκάνια μέρος του οπλισμού που δίνει η Δύση στην Ουκρανία. Σύμφωνα με το γαλλόφωνο περιοδικό, «Monde Afrique», η μαζική στρατιωτική βοήθεια από τις Ηνωμένες Πολιτείες και συνολικότερα τη Δύση προς την Ουκρανία ενέχει σοβαρούς κινδύνους.
Κατά εκτιμήσεις στρατιωτικών, αναφέρει το περιοδικό, μέρος αυτού του σύγχρονου οπλισμού θα βρεθεί στα Βαλκάνια, σημειώνοντας ότι το 2012 πολλά όπλα από την Αλβανία κατέληξαν στη Λιβύη. «Αυτά τα όπλα είναι αρκετά για να τροφοδοτήσουν την αστάθεια στη Λιβύη και την περιοχή Σαχέλ», υπογράμμιζαν οι ίδιες πηγές.
Να σημειωθεί πως η Λιβύη βρίσκεται σε νέα φάση αναταραχής και συγκρούσεων, με αναλυτές να κάνουν λόγο για μεταφορά της αντιπαράθεσης ΗΠΑ – Ρωσίας στη Λιβύη. Παράλληλα, έχει σταματήσει τις εξαγωγές πετρελαίου. Κάτι που ερμηνεύεται ως προσπάθεια στήριξης της Ρωσίας, τουλάχιστον στον τομέα του «ενεργειακού πολέμου».
Το «σύνδρομο του Αφγανιστάν»
Ως γνωστόν, τόσο πριν την έκρηξη του πολέμου στην Ουκρανία, όσο και μετά τη ρωσική επίθεση στη χώρα, πρωτοστατούντων των ΗΠΑ, μεγάλος αριθμός Δυτικών χωρών έσπευσε να στείλει οπλικά συστήματα στην Ουκρανία.
Κάτι που συνεχίζεται μέχρι σήμερα με ιδιαίτερη ένταση. Εκτός των άλλων, μαζικά στέλνονται αμερικανικά φορητά αντιαρματικά και αντιαεροπορικά, Javelin και Stinger. Αντίστοιχα στέλνει η Βρετανία, η Γερμανία και άλλες χώρες (NLAW, Carl Gustaf, κ.α.)
Όλα αυτά γίνονται ενώ την ίδια στιγμή εκφράζονται φόβοι (και στις ΗΠΑ), σύμφωνα με τους οποίους αφενός είναι άγνωστο σε ποια έκταση χρησιμοποιείται ο Δυτικός οπλισμός που στέλνεται στην Ουκρανία και εάν οι Ουκρανοί ξέρουν να τον χρησιμοποιήσουν, αφετέρου ότι υπάρχουν σημαντικές πιθανότητες μέρος αυτού του οπλισμού να διοχετευθεί στη μαύρη αγορά σε άλλες χώρες.
Κάτι που επεσήμανε πρόσφατα σε δημοσίευμά του το CNN, με τον άκρως εύγλωττο τίτλο: «Τι συμβαίνει με τα όπλα που στέλνονται στην Ουκρανία; Οι ΗΠΑ πραγματικά δεν ξέρουν».
Όλα αυτά, όπως είναι αναμενόμενο, ξυπνούν τις άσχημες μνήμες του «συνδρόμου του Αφγανιστάν», οπότε οι ΗΠΑ, μετά τον πόλεμο κατά των Σοβιετικών, έψαχναν να ανακτήσουν τα αντιαεροπορικά, Stinger, καθώς και άλλο οπλισμό, που είχαν δώσει στους Μουτζαχεντίν, αλλά δεν τα έβρισκαν. Τελικά, κάποια από αυτά κατέληξαν ακόμα και σε τρομοκρατικές οργανώσεις.
Στο μεταξύ, η ρωσική πλευρά προσπαθεί να απαξιώσει τον Δυτικό οπλισμό, κυρίως τα φορητά συστήματα, άλλοτε εμφανίζοντας αιχμάλωτους Ουκρανούς αξιωματικούς να δηλώνουν ότι μόνο ένα στα τέσσερα από αυτά αποδείχθηκαν λειτουργικά, και άλλοτε να φωτογραφίζονται Ρώσοι στρατιωτικοί με σημαντικές ποσότητες Δυτικού οπλισμού να έχει πέσει στα χέρια τους. Την ίδια ώρα, αντίθετα, οι Ουκρανοί, δημοσιοποιώντας πλειάδα φωτογραφιών και βίντεο, δείχνουν να κάνουν χρήση φορητών αντιαρματικών και αντιαεροπορικών κατά ρωσικών μέσων.
Τεθωρακισμένα από νησιά του Αιγαίου
Μεταξύ των άλλων χωρών την Ουκρανία ενίσχυσε και η Ελλάδα, η οποία έως τώρα εκτιμάται ότι έχει στείλει φορητά αντιαρματικά, «Καλάσνικοφ», και πυρομαχικά. Η αντιπολίτευση, πάντως, κατηγορεί την κυβέρνηση για εν κρυπτώ μεθοδεύσεις, καθώς και ότι αποφεύγει να δώσει καθαρές απαντήσεις ως προς τι οπλισμό έχει στείλει, και τι άλλο σχεδιάζει να στείλει. Επίσης, την καταγγέλλει ότι υποκύπτει στις αμερικανικές πιέσεις για αποστολή επιπλέον οπλισμού.
Η κυβέρνηση πρόσφατα φέρεται να αποφάσισε την αποστολή τεθωρακισμένων αρμάτων μεταφοράς προσωπικού που έχουν αναπτυχθεί σε νησιά του Αιγαίου. Πρόκειται για παλιά οχήματα, σοβιετικής τεχνολογίας που είχαν δοθεί στην Ελλάδα μετά την ενοποίηση της Γερμανίας.
Τώρα, η Αθήνα φέρεται αποφασισμένη να τα δώσει στην Ουκρανία, έχοντας την υπόσχεση ότι σε «αντάλλαγμα» θα δοθούν στην Ελλάδα άλλα οχήματα αντίστοιχου τύπου, αλλά πιο σύγχρονα. Πιθανώς γερμανικά.
Λαθρεμπόριο όπλων
Πάντως, Αμερικανοί αξιωματούχοι και αναλυτές, μιλώντας στο CNN, εξέφρασαν σαφώς τις ανησυχίες τους για το τι θα απογίνει μια μερίδα οπλισμού που στέλνει η Δύση στην Ουκρανία.
Ο μεγαλύτερος κίνδυνος από τον ποταμό όπλων που διοχετεύονται στην Ουκρανία είναι τι θα συμβεί όταν τελειώσει ο πόλεμος ή μπούμε σε μια φάση παρατεταμένου αδιέξοδου, επισήμανε, μιλώντας στο CNN, ο Τζόρνταν Κοέν, αναλυτής Άμυνας και Εξωτερικής πολιτικής στο ινστιτούτο CATO, που εστιάζει στις πωλήσεις όπλων παγκοσμίως. Ένας τέτοιος κίνδυνος πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κάθε φορά που στέλνονται όπλα στο εξωτερικό.
Για δεκαετίες, οι ΗΠΑ έστελναν όπλα στο Αφγανιστάν. Αρχικά, για να εξοπλίσουν τους Μουτζαχεντίν κατά του σοβιετικού στρατού και μετά για να οπλίσουν τις αφγανικές δυνάμεις κατά των Ταλιμπάν.
Αναπόφευκτα, ορισμένα όπλα κατέληξαν στη μαύρη αγορά, συμπεριλαμβανομένων των φορητών αντιαεροπορικών πυραύλων, Stinger, τους οποίους δίνουν σήμερα οι ΗΠΑ στην Ουκρανία.
Μετά τον πόλεμο εναντίον των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν, οι ΗΠΑ προσπάθησαν να ξαναπάρουν τους Stingers. Δεν βρέθηκαν όλοι, όμως. Και, όταν οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Αφγανιστάν το 2001, πολλοί φοβούνταν ότι οι Ταλιμπάν θα τους χρησιμοποιούσαν εναντίον τους.
Και άλλα όπλα, όμως, κατέληξαν στους αντιπάλους των ΗΠΑ. Πολλά από αυτά που άφησαν οι ΗΠΑ στις αφγανικές δυνάμεις έγιναν μέρος του οπλοστασίου των Ταλιμπάν μετά την κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης και του στρατού.
Το πρόβλημα, ωστόσο, δεν αφορά μόνο το Αφγανιστάν. Όπλα που πουλήθηκαν στη Σαουδική Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα βρέθηκαν στα χέρια μαχητών που συνδέονται με την Αλ Κάιντα και το Ιράν.
Ο κίνδυνος να επαναληφθεί το ίδιο στην Ουκρανία υπάρχει. Το 2020, ο γενικός επιθεωρητής του υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ δημοσίευσε μια έκθεση όπου εκφράζει ανησυχίες σχετικά με την τελική χρήση των όπλων που αποστέλλονται στην Ουκρανία.
Σήμερα, όμως, δεδομένων των τεράστιων και άμεσων αναγκών που έχουν οι ουκρανικές Ένοπλες Δυνάμεις για περισσότερα όπλα και πυρομαχικά, το μακροπρόθεσμο ρίσκο να καταλήξουν τα όπλα στη μαύρη αγορά ή σε λάθος χέρια κρίθηκε αποδεκτό, είπε ο αναλυτής.
Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα πρόβλημα 10 χρόνια αργότερα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν είναι κάτι που πρέπει σκεφτόμαστε, είπε ο Κοέν.
Κόντρα ΗΠΑ-Ρωσίας και στη Λιβύη
Στο φόντο του πολέμου στην Ουκρανία, ωστόσο, σημειώνονται εξαιρετικά ενδιαφέροντα γεγονότα στη Λιβύη. Το γαλλόφωνο περιοδικό, «Monde Afrique», αναφέρει ότι έχουν κλείσει τα λιβυκά λιμάνια για τις εξαγωγές πετρελαίου της χώρας. Σημειώνει, δε, ότι πρόκειται για ένα ακόμα πλήγμα προς την Ευρώπη, αφού το 80% του λιβυκού πετρελαίου εξάγεται στην ΕΕ.
Κατά το περιοδικό, λοιπόν, το κλείσιμο λιμανιών και πετρελαϊκών εγκαταστάσεων, με επιχείρημα τις εσωτερικές ένοπλες συγκρούσεις, εξαιτίας των οποίων καταστράφηκαν αρκετές δεξαμενές αποθήκευσης καυσίμων στην περιοχή, Ζαουΐγια, δείχνει ότι η αντιπαράθεση Δύσης – Ρωσίας έχει ήδη επεκταθεί και στη Λιβύη.
Έτσι, η Μόσχα επωφελείται από το κλείσιμο της κάνουλας του πετρελαίου. Ενώ, όμως, η ΕΕ μένει σιωπηλή, οι ΗΠΑ, διά του πρέσβη τους στη Λιβύη, Richard Norland, εξέφρασαν την ανησυχία τους «διότι το κλείσιμο στερεί τους Λίβυους από σημαντικά έσοδα και συμβάλλει στην αύξηση των τιμών».
Σύμφωνα με το Monde Afrique, αυτό που ανησυχεί περισσότερο την Ουάσιγκτον είναι οι επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Η, δε, αναταραχή έρχεται την κατάλληλη στιγμή για τη Μόσχα στην αντιπαράθεσή της με τους Ευρωπαίους στον τομέα της ενέργειας. Έτσι, τώρα, το ουκρανικό μέτωπο ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και τη Μόσχα μεταφέρεται και στην Τρίπολη.
Την ίδια στιγμή, αναφέρει το περιοδικό, η Λιβύη κινδυνεύει να επιστρέψει στο χάος και το αδιέξοδο. Είναι ενδεικτικό ότι το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ δεν κατάφερε να συμφωνήσει ούτε καν στο πρόσωπο που θα χρηματίσει εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Λιβύη.
Αλλά και η σημερινή σύμβουλος του ΟΗΕ και επικεφαλής της Αποστολής του Οργανισμού στη Λιβύη, Stephanie Williams, βρίσκεται στο επίκεντρο της αντιπαράθεσης μεταξύ Ουάσιγκτον και Μόσχας.
Στα χέρια των Ρώσων θα βρεθεί το μεγαλύτερο μέρος. Ότι μείνει στους Ουκρανούς θα πουληθεί σε διαφόρους.